Duże zmiany w nauczaniu?

23.4.2024

Edukacja obywatelska zamiast HIT-u. Zmiany w ramowych planach nauczania od roku szkolnego 2024/2025

Rezygnacja z przedmiotu historia i teraźniejszość, obowiązkowe zajęcia z udzielania pierwszej pomocy – to najważniejsze zmiany ramowych planach nauczania, które nastąpią od września 2024 r. – poinformowała w czasie konferencji prasowej minister Barbara Nowacka. Do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych został skierowany projekt rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół.

Na konferencji prasowej minister edukacji Barbara Nowacka i sekretarz stanu Katarzyna Lubnauer przedstawiły założenia zmian w ramowych planach nauczania. Zgodnie z projektem rozporządzenia, do szkół ponadpodstawowych zostanie wprowadzone nauczanie z zakresu edukacji obywatelskiej, a w szkołach podstawowych obowiązkowe zajęcia z udzielania pierwszej pomocy.

- Edukacja obywatelska to konieczność. Od 1 września 2025 r. zamiast HiT-u zostanie wprowadzony przedmiot edukacja obywatelska, który będzie obowiązywał w drugich klasach szkół ponadpodstawowych" – powiedziała minister Nowacka.

- "Szkoła jest tym miejscem, w którym powinno kształtować się postawy obywatelskie, patriotyczne, uczyć o mechanizmach demokracji" – podkreśliła Barbara Nowacka.

- "Zrealizujemy, to do czego się zobowiązaliśmy. Następny rocznik, który rozpocznie naukę w szkole ponadpodstawowej HiT-u mieć już nie będzie" – powiedziała sekretarz stanu Katarzyna Lubnauer.

Od września 2024 r. uczniowie, którzy rozpoczną naukę w klasie I szkoły ponadpodstawowej (liceum ogólnokształcącym, technikum, branżowej szkole I stopnia) nie będą już uczyli się przedmiotu historia i teraźniejszość. Przedmiot ten będzie nauczany jedynie do zakończenia cyklu kształcenia przez uczniów klas II liceów ogólnokształcących i klas II/III technikum, którzy już rozpoczęli jego naukę.

Nauka udzielania pierwszej pomocy w szkołach podstawowych

Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy jest jedną z najważniejszych umiejętności, które powinien posiadać każdy człowiek.

Uczniowie z klas I-III szkoły podstawowej będą mieli obowiązkowe zajęcia z udzielania pierwszej pomocy w sposób dostosowany do możliwości dzieci w tym wieku w ramach edukacji wczesnoszkolnej – edukacji przyrodniczej. Zajęcia te wpisują się i uzupełniają treści uwzględnione w podstawie programowej edukacji wczesnoszkolnej w zakresie rozwijania nawyków i zachowań uczniów w obszarze dbałości o bezpieczeństwo własne i grupy, a w szczególności w obszarze reagowania stosownym zachowaniem w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, zdrowia jego lub innej osoby.

W klasach IV-VIII szkoły podstawowej oraz w szkołach ponadpodstawowych nauka udzielania pierwszej pomocy będzie realizowana na zajęciach z wychowawcą. Zajęcia udzielania pierwszej pomocy mogą odbywać się z udziałem zaproszonych specjalistów w danej dziedzinie, wolontariuszy, przedstawicieli stowarzyszeń i innych organizacji, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły.

Wprowadzane będą również zmiany o charakterze dostosowująco–porządkującym, dotyczące kształcenia zawodowego:

dostosowaliśmy brzmienie § 4 ust. 6 pkt 2 lit. b rozporządzenia, tj. zastąpiliśmy wyrazy „kwalifikacji rynkowej” wyrazami „kwalifikacji wolnorynkowej lub kwalifikacji sektorowej”,
skróciliśmy przedłużenie okresu nauki z dwóch lat do jednego roku - w przypadku uczniów branżowej szkoły II stopnia lub szkoły policealnej, którym nie przedłużono okresu nauki w szkole podstawowej na I lub II etapie edukacyjnym,
w związku z obowiązkiem przystąpienia uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe do egzaminu zawodowego - jako jednego z warunków ukończenia szkoły oraz w związku ze zgłaszanymi przez dyrektorów branżowych szkół II stopnia postulatami dotyczącymi zwiększenia wymiaru godzin przedmiotów ogólnokształcących w drugim semestrze klasy II - dokonaliśmy przesunięcia godzin w klasach I i II, tj. zwiększyliśmy liczby godzin przedmiotów ogólnokształcących w klasie II - jednocześnie odpowiednio zmniejszając liczbę godzin w klasie I oraz umożliwiliśmy dyrektorowi szkoły taką organizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych, aby słuchacz klasy II branżowej szkoły II stopnia mógł przystąpić do egzaminu zawodowego w styczniu-lutym danego roku.

Link do projektu

Konsultacje rozporządzenia potrwają do 2 maja br. Uwagi i opinie można przesyłać na adres: sekretariat.dkotc@men.gov.pl.

Uszczuplone podstawy programowe. Projekty MEN i konsultacje publiczne

Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało projekty rozporządzeń zmieniających podstawę programową kształcenia ogólnego dla 18 przedmiotów w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Opublikowanie projektów ministerialnych poprzedziły wstępne propozycje powołanych ekspertów oraz szerokie prekonsultacje społeczne. Projekty MEN uwzględniły część postulatów i sugestii zgłaszanych za pomocą specjalnego formularza i w trakcie spotkań online przez obywateli i różnego typu organizacje i instytucje. Jednocześnie z opublikowaniem projektów 23 kwietnia rozpoczynają się konsultacje publiczne i uzgodnienia międzyresortowe.

Treści nauczania z przedmiotów zostaną ograniczone o około 20 %. Głównie te, które są niemożliwe lub bardzo trudne do zrealizowania w praktyce szkolnej.

Proponowane zmiany dotyczą ograniczenia treści nauczania następujących przedmiotów:

szkoła podstawowa (klasy IV-VIII): język polski, język obcy nowożytny, język łaciński, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, wiedza o społeczeństwie, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka;
liceum ogólnokształcące i technikum: język polski, język obcy nowożytny, język łaciński, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, historia i teraźniejszość, wiedza o społeczeństwie, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka, filozofia, język łaciński i kultura antyczna, historia muzyki, historia sztuki;
branżowa szkoła I stopnia: język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka;
branżowa szkoła II stopnia: język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, matematyka, informatyka.

Jakie są cele zmian w podstawie programowej?

zwiększenie nacisku na rozwijanie umiejętności praktycznych zamiast wiedzy teoretycznej lub encyklopedycznej,
zmniejszenie ilości materiału przeznaczonego do opanowania przez ucznia. Przełoży się to na większą motywację do uczenia się, rozwijanie zdolności i zainteresowań oraz kształtowanie właściwych przekonań i postaw,
zapewnienie adekwatności zakresu treści nauczania – wymagań szczegółowych do wymiaru godzin nauczania przedmiotów,
zastąpienie wymagań egzaminacyjnych obowiązujących w latach 2021–2024; od 2025 roku treści zawarte w podstawie programowej będą ponownie stanowić jedyną podstawę przeprowadzenia egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego.

Podręczniki

Proponowane zmiany w podstawie programowej zostały przygotowane tak, by nie było konieczności wymiany podręczników. W roku szkolnym 2024/2025 i w latach kolejnych uczniowie będą mogli korzystać z dotychczasowych podręczników. Wydawcy przekażą nauczycielom korzystającym z ich podręczników informacje o tym, które fragmenty dotychczas wydanych podręczników wykraczać będą poza zakres uszczuplonej podstawy programowej.

Dalsze kroki i nowe przedmioty od września 2025 r.

Wdrażanie kompleksowej reformy podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego jest zaplanowane na 2026 r. dla szkoły podstawowej i na 2028 rok w szkole ponadpodstawowej.

Wcześniej, bo od września 2025 r. planowane jest wdrożenie nowych przedmiotów szkolnych:

edukacji obywatelskiej, która zastąpi historię i teraźniejszość, likwidowaną sukcesywnie od 1 września 2024 r.
edukacji zdrowotnej, która zastąpi zajęcia wychowanie do życia w rodzinie. Przedmiot edukacja zdrowotna będzie dla uczniów obowiązkowy.

Projekty podstaw programowych nowych przedmiotów przekażemy do konsultacji publicznych jesienią br.

Informacje dot. projektów rozporządzeń

Do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych zostają skierowane projekty rozporządzeń Ministra Edukacji zmieniające rozporządzenia:

w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej wraz z 2 załącznikami.
w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia wraz z 3 załącznikami.

Do pobrania:

Konsultacje rozporządzenia potrwają do 13 maja br. Uwagi i opinie można przesyłać na adres sekretariat.dkotc@men.gov.pl.

Edukacja zdrowotna w szkołach od 2025 roku. Ruszyły prace przygotowawcze

W czasie wspólnej konferencji prasowej Minister Edukacji Barbara Nowacka, Minister Zdrowia Izabela Leszczyna oraz Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras ogłosili inaugurację prac nad nowym przedmiotem szkolnym pn. edukacja zdrowotna. Przedmiot będzie nauczany w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych od września 2025 roku.

Edukacja i zdrowie należą do najważniejszych obszarów odpowiedzialności państwa, a troska o dobrostan uczniów i uczennic jest dla rządu premiera Donalda Tuska priorytetem, dlatego już od 2025 roku w planie lekcji pojawi się edukacja zdrowotna.

- "Będzie to przedmiot, który zdrowie człowieka traktuje w sposób kompleksowy" – podkreśliła minister Barbara Nowacka. Jak wskazała, edukacja zdrowotna będzie obejmować zagadnienia zdrowia psychicznego, fizycznego, a także kwestie zdrowego odżywiania, profilaktyki, problemu uzależnień oraz edukacji seksualnej.

- "Powołałam zespół ekspertów, który wypracuje podstawy programowe nowego przedmiotu. Koordynatorem zespołu został prof. Zbigniew Izdebski, doświadczony pedagog, seksuolog, nauczyciel akademicki" – powiedziała minister Nowacka.

Ekspertów do zespołu rekomendowali też ministrowie zdrowia oraz sportu i turystyki. Minister zdrowia Izabela Leszczyna podkreśliła, że szkoła musi uczyć, jak zadbać o własne zdrowie.

- "Profilaktyka to priorytet, bo pozwala nam zachować długie życie w dobrym zdrowiu. Trudno wyobrazić sobie lepszy czas na wyrobienie zdrowych nawyków stylu życia niż czas w szkole" - powiedziała minister zdrowia.

- "Bardzo cieszę się z tej inicjatywy. Chcemy pokazać uczniom, że od tego, czy się ruszasz, od tego, co jesz, od tego, jak się wysypiasz, zależy to, jak się czujesz i czy jesteś zdrowy" – powiedział minister Sławomir Nitras.

Podkreślił, że Ministerstwo Sportu i Turystyki wspólnie z MEN realizuje już programy aktywizujące i edukujące dzieci i młodzież: „Sportowe talenty” i „Aktywna szkoła”. Minister Nitras zaznaczył, że rolą szkoły jest to, by uczniowie nabywali umiejętności ruchowe, które decydują o sprawności, także w późniejszych latach.

Edukacja zdrowotna zastąpi wychowanie do życia w rodzinie. Przedmiot jest przewidziany dla uczniów klas IV-VIII szkół podstawowych, a także klas I-III szkół ponadpodstawowych – liceów ogólnokształcących, techników, branżowych szkół I stopnia.