Wzmocnienie roli dialogu społecznego?

30.10.2017

Prezydent przedstawił projekt nowelizacji ustawy o Radzie Dialogu Społecznego

Na posiedzeniu Rady Dialogu Społecznego w Pałacu Prezydenckim prezydent Andrzej Duda zaprezentował założenia swojego projektu nowelizacji ustawy o RDS i innych instytucjach dialogu społecznego. Celem projektowanej regulacji są rekomendacje zmian w zakresie zwiększenia samodzielności organizacyjnej Rady.

Zgodnie z dyspozycją art. 87 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy Rada musi dokonać rewizji jej zapisów i przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej rekomendacje zmian w zakresie zwiększenia samodzielności Rady. Prace nad przygotowaniem propozycji do nowelizacji ustawy o RDS zostały podjęte przez Zespół ekspertów ds. opracowania nowelizacji ustawy o RDS.

Prezydent RP przypomniał, że podczas posiedzenia plenarnego Rady Dialogu Społecznego w Pałacu Prezydenckim w dniu 19 czerwca 2017 roku zapowiedziano powstanie projektu nowelizacji ustawy o RDS. W przeciągu następnych miesięcy pracy Zespołu, odbyły się 2 spotkania robocze w Kancelarii Prezydenta RP z udziałem ministrów Kancelarii, w tym ministra Andrzeja Dery i ekspertów zewnętrznych wszystkich stron Rady. Na spotkaniach tych dyskutowano nad rozbieżnościami, jakie pojawiły w związku z propozycjami dotyczącymi nowelizacji.

- "W wyniku spotkań, rozmów i ustaleń, mimo wciąż istniejących rozbieżności, został wypracowany projekt ustawy, który przedkładam Państwu, jako inicjatywę prezydencką, do zaopiniowania" - zwrócił się prezydent Andrzej Duda do członków Rady.

Jakie rozwiązania zaproponowano?

Wśród zaprezentowanych Radzie do konsultacji zmian prezydent zaproponował rozszerzenie przedstawicieli z głosem doradczym o Głównego Inspektora Pracy - obok przedstawicieli prezydenta, prezesów NBP i GUS. Zmianie mają ulec także m.in. zasady głosowania korespondencyjnego Rady i zmiany w finansowaniu wojewódzkich rad dialogu.

Proponowane rozwiązania można podzielić na 3 kategorie:

propozycje zwiększające katalog kompetencji Rady oraz strony pracowników i pracodawców,
propozycje wzmacniające organizacyjnie Radę,
propozycje doprecyzowujące i proceduralne dotyczące wojewódzkich rad dialogu społecznego.

Zwiększenie zakresu kompetencji Rady oraz strony pracowników i pracodawców

W obecnym stanie prawnym Rada ma prawo opiniowania projektów założeń projektów ustaw i projektów aktów prawnych, w sprawach, o których mowa w art. 1 ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego. Katalog ten nie obejmuje innych dokumentów przygotowywanych przez Radę Ministrów oraz jej członków. Stąd też proponuje się rozszerzenie katalogu uprawnień zastrzeżonych do realizacji w ramach dialogu autonomicznego strony pracowników i strony pracodawców Rady o opiniowanie projektów strategii, projektów programów oraz projektów innych dokumentów rządowych dotyczących planowanych działań Rady Ministrów oraz jej członków, przygotowywanych przez Radę Ministrów oraz jej członków, w sprawach, o których mowa w art. 1 ustawy.

Kolejnym proponowanym rozwiązaniem, istotnym ze względu na realizację celu, jakim jest zapewnienie warunków rozwoju społeczno-gospodarczego oraz zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki, jest możliwość podjęcia uchwały przez stronę pracowników i stronę pracodawców Rady o wystąpieniu przez przewodniczącego Rady do ministra właściwego do spraw finansów publicznych z wnioskiem o wydanie interpretacji ogólnej, w przypadku niejednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego w określonych decyzjach, postanowieniach oraz interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych oraz w takich samych stanach prawnych, w szczególności gdy wydanie interpretacji ogólnej służy realizacji celów Rady.

Postuluje się także rozszerzenie kompetencji Rady o wystąpienie do Sejmu i Senatu z wnioskiem o umożliwienie przedstawienia Sejmowi lub Senatowi informacji dotyczącej spraw o istotnym znaczeniu w zakresie, o którym mowa w art. 1.

Jedną z podstawowych kompetencji strony pracowników i pracodawców Rady jest opiniowanie projektów założeń ustaw oraz projektów aktów prawnych. Uprawnienie to w aktualnym stanie prawnym nie zawsze może być skutecznie realizowane m.in. z uwagi na brak możliwości podejmowania uchwał przez stronę pracowników i pracodawców Rady w drodze głosowania korespondencyjnego. Głosowanie korespondencyjne zostało bowiem zastrzeżone dla uchwał podejmowanych przez Radę. Natomiast uchwały strony pracowników i strony pracodawców Rady mogą być podejmowane wyłącznie na posiedzeniach plenarnych. Mając zatem na uwadze wzmocnienie dialogu autonomicznego projektuje się możliwość podejmowania uchwały przez stronę pracowników i pracodawców Rady przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Przy podejmowaniu uchwały w drodze korespondencyjnego głosowania głos w imieniu organizacji pracowników i pracodawców oddawać będą Przewodniczący i wiceprzewodniczący Rady. W tym przypadku decyzja będzie podejmowana jednomyślnie. Głosowanie korespondencyjne będzie ważne, jeżeli wezmą w nim udział wszystkie reprezentatywne organizacje pracowników i pracodawców.

Wzmacnienie organizacyjne Rady

W obecnym stanie prawnym, przyjęcie uchwały Rady wymaga zgody każdej ze stron. Stanowiska strony pracowników i strony pracodawców są przyjmowane zwykłą większością, przy czym wymagane jest uczestniczenie w głosowaniu co najmniej 2/3 członków Rady reprezentujących daną stronę. Stanowisko strony rządowej przyjmowane jest jednomyślnie przez obecnych na posiedzeniu przedstawicieli Rady Ministrów. Mając na uwadze, że w skład strony rządowej Rady, oprócz członków Rady Ministrów, wchodzą też przedstawiciele ministra właściwego do spraw pracy i ministra właściwego do spraw finansów publicznych, proponuje się rozszerzenie kręgu członków Rady mogących brać udział w głosowaniu o tych przedstawicieli.

Przepisy ustawy określają skład i sposób powoływania Rady. W skład Rady wchodzą przedstawiciele strony rządowej, strony pracowników oraz strony pracodawców. Natomiast w samych pracach Rady udział biorą z głosem doradczym przedstawiciele Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Narodowego Banku Polskiego i Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Proponuje się poszerzenie kręgu osób mogących brać udział w posiedzeniach plenarnych Rady z głosem doradczym o przedstawiciela Głównego Inspektora Pracy. Wskazać przy tym należy, iż aktualnie przedstawiciel Głównego Inspektora Pracy uczestniczy w pracach Rady na zaproszenie przewodniczącego Rady. Projektowane rozwiązanie jest konsekwencją istniejącego aktualnie stanu faktycznego.

Przewodniczący Rady przedstawia Sejmowi RP corocznie w terminie do dnia 31 maja, sprawozdanie z działalności Rady w roku poprzednim. W związku jednak z zapisaną w ustawie roczną kadencją Przewodniczącego Rady, sprawozdanie przedstawia Przewodniczący, który nie stał na czele Rady w okresie, za który przedstawiane jest sprawozdanie. W związku z tym proponuje się, aby Przewodniczący Rady przedstawiał przed Sejmem i Senatem corocznie, nie później niż do dnia 15 października informację z działalności Rady za okres swojej kadencji oraz przedstawiał nie później niż do dnia 31 maja odpowiednio do Sejmu i Senatu sprawozdanie z działalności Rady w roku poprzednim. Projektowane rozwiązanie ma umożliwić przedstawienie przez Przewodniczącego przed Sejmem i Senatem informacji za okres swojej kadencji. Ponadto ze względów statystycznych utrzymano obowiązek przedstawienia sprawozdania za dany rok kalendarzowy.

Doprecyzowanie regulacji i zmiany proceduralne dotyczące wojewódzkich rad dialogu społecznego

Wzmocnienia wymaga też dialog regionalny realizowany przez wojewódzkie rady dialogu społecznego. Dotychczasowe doświadczenia funkcjonowania WRDS-ów wskazują na konieczność zmiany zapisów ich dotyczących celem doprecyzowania kompetencji, określenia procedury głosowań, w tym dopuszczenia możliwości głosowania korespondencyjnego, zapewnienia możliwości finansowania kosztów ekspertyz i opinii, kosztów związanych z podróżą służbową oraz dojazdu na posiedzenia delegowanych członków WRDS, wykonujących zadania zlecone przez Prezydium.

Art. 88 ustawy określa maksymalne limity wydatków będących skutkiem finansowym ustawy na lata 2016–2025. W związku ze zwiększeniem w ustawie budżetowej na 2018 r. kwoty wydatków w części 85 – Wojewodowie do kwoty 3 mln. 200 tys. zł z przeznaczeniem na finansowanie wojewódzkich rad dialogu społecznego (WRDS), zasadnym jest zmiana ustawy, polegająca na zwiększeniu limitów wydatków na kolejne lata. Kwoty te będą sukcesywnie wzrastać o prognozowany wskaźnik inflacji (w 2019 r. – 2,3%, w latach 2020–2015 – 2,5%).

Monitorowanie zmian

Projekt zakłada, że w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy Rada Dialogu Społecznego dokona oceny funkcjonowania przepisów ustawy o Radzie Dialogu Społecznego oraz przedstawi Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej rekomendacje zmian.

Zobacz także: Prezentacja prezydenckiego projektu zmian w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego

Podczas posiedzenia plenarnego Rady Dialogu Społecznego premier Beata Szydło podkreśliła, że dialog polega na tym, że wszyscy wzajemnie ze sobą rozmawiają i potrafią wysłuchać wszystkie strony. Możemy budować kolejne instytucje, ale jeśli nie będziemy wzajemnie się słuchali i współpracowali to niewiele z tego dobrego wyjdzie – zaznaczyła.

Premier zaproponowała, by przy okazji omawianej nowelizacji zastanowić się, czy tryb konsultacji ustaw nie powinien być realizowany w inny sposób, tak, żeby ten proces przyspieszyć. Zgadzam się z panem prezydentem, że nie mogą być projekty konsultowane tak długo i ja również nie mogę sobie na to pozwolić – stwierdziła.

Może powinni zasiadać w Radzie przedstawiciele prezydiów Sejmu i Senatu. Skoro parlament przygotowuje projekty ustawodawcze, może warto się nad tym zastanowić – powiedziała szefowa rządu.

Myślę, że najważniejsze jest to, abyśmy pamiętali i rozumieli, że jesteśmy tu wszyscy, przy tym stole dialogu społecznego nie dla siebie, nie dla rządu, nie dla parlamentu, nie dla pana prezydenta, nie dla organizacji związkowych, tylko dla obywateli – dla Polaków – zaznaczyła premier Beata Szydło.

Nowi członkowie RDS

Prezydent RP powołał też nowych członków w skład RDS:

ze strony rządowej:

1. Teresę Czerwińską – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów

ze strony pracodawców:

2. Jana Gogolewskiego – Prezesa Związku Rzemiosła Polskiego
3. Władysława Jefremienko – Zastępcę Prezesa Związku Rzemiosła Polskiego
4. Janusza Piątka - Zastępcę Prezesa Związku Rzemiosła Polskiego
5. Marka Kowalskiego – Pracodawcy RP
6. Marka Zychli – Konfederacja Lewiatan

ze strony pracowników:

7. Krystynę Ptok – Forum Związków Zawodowych.

Przewodnictwo w Radzie Dialogu Społecznego przejęła zaś Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Rafalska.

- "Bardzo dziękuję za przyjęcie tych nominacji i bardzo dziękuję też wszystkim dotychczasowym członkom Rady, wszystkim tym, którzy poświęcali swój czas, którzy uczestniczyli w tych pracach. Bo myślę, że to jest wielkie zadanie, które jest realizowane dla Polski, jest realizowane dla tych celów, które są w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego wskazane, które można bardzo krótko streścić określeniem, że jest to praca dla dobra rozwoju Rzeczpospolitej i dla dobra budowania pomyślności polskiego społeczeństwa we wszystkich jego warstwach" - powiedział Andrzej Duda.

Podziękował przewodniczącej Henryce Bochniarz za rok przewodniczenia RDS oraz życzył obecnym członkom pomyślności na następny rok działalności Rady. - "Wierzę w to, że wszystkie te zadania i egzaminy, które staną przed Radą w tym roku, zostaną zdane znakomicie" - powiedział prezydent.