Choroby zawodowe. Jakie świadczenia przysługują z tytułu choroby zawodowej?

Skąd pochodzą fundusze na świadczenia z tytułu chorób zawodowych?

Świadczenia z tytułu chorób zawodowych wypłacane są z tzw. ubezpieczenia wypadkowego. Prawo do świadczeń mają osoby objęte tym ubezpieczeniem z racji zatrudnienia na podstawie umów o pracę, umów cywilnoprawnych (zlecenie, umowa agencyjna), gdzie praca wykonywana jest w siedzibie zleceniodawcy, a także przedsiębiorcy opłacający składkę wypadkową z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, twórcy, artyści, duchowni, bezrobotni odbywający staż lub szkolenie, posłowie, senatorowie. Do nowej ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, która obowiązuje od 1 stycznia 2003 r. wprowadzono sporo zmian w zakresie przyznawania i wypłacania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.

Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego finansowane są z budżetu państwa i są to:

• zasiłek chorobowy – otrzymuje go ubezpieczony od pierwszego dnia niezdolności do pracy, bez konieczności upływu „okresu wyczekiwania”; niezdolność do pracy spowodowana chorobą zawodową, udokumentowana zwolnieniem lekarskim, nie będzie już finansowana ze środków pracodawcy w ramach limitu 33 dni, od pierwszego dnia absencji 100-procentowy zasiłek będzie płacił ZUS, zasiłek nie przysługuje, jeżeli ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, lub innego świadczenia za okres niezdolności do pracy,
• świadczenie rehabilitacyjne – przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłków chorobowych, nadal jest niezdolny do pracy z powodu choroby zawodowej, a dalsza rehabilitacja i leczenie rokują powrót do zdrowia i odzyskanie zdolności do pracy; wynosi 100% podstawy wymiaru, maksymalny okres pobierania świadczenia to 12 miesięcy,
• zasiłek wyrównawczy – przysługuje pracownikowi, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
• jednorazowe odszkodowanie dla ubezpieczonych – przysługuje osobie, która w wyniku choroby zawodowej doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przy czym stały uszczerbek to takie upośledzenie organizmu, które nie rokuje poprawy, przy długotrwałym zaś, stan zdrowia może ulec poprawie po okresie przekraczającym 6 m-cy,
• jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty,
• renta z tytułu niezdolności do pracy – dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek choroby zawodowej; pobierający ją nie mogą już dorabiać bez ograniczeń, mogą to robić nadal, ale wprowadzono limity co do wysokości osiąganego dochodu, takie jakie przewidziane są dla rent z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia,
• renta szkoleniowa – dla ubezpieczonego, który z powodu choroby zawodowej nie może wykonywać pracy na dotychczasowym stanowisku pracy i orzeczono w związku z tym celowość przekwalifikowania zawodowego,
• renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu choroby zawodowej,
• dodatek dla sieroty zupełnej – to nowy rodzaj świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, jest to dodatek do renty rodzinnej,
• dodatek pielęgnacyjny do renty – przysługuje uprawnionemu do renty z tytułu wypadku przy pracy i choroby zawodowej.

Co się dzieje w przypadku zbiegu uprawnień do kilku świadczeń?

W razie zbiegu uprawnień do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego z uprawnieniami do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego (zasiłku chorobowego, wyrównawczego, świadczenia rehabilitacyjnego), ubezpieczonemu przysługuje świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego. Natomiast w przypadku zbiegu praw do kilku rent u jednej osoby, otrzymuje ona rentę wyższą lub przez siebie wybraną. Jeśli osoba ma uprawnienia do renty z tytułu niezdolności do pracy i do emerytury, wypłaca się jej zależnie od wyboru przez nią dokonanego:

• przysługującą rentę powiększoną o połowę emerytury lub
• emeryturę powiększoną o połowę renty.

Osobie tej przysługuje jeden dodatek pielęgnacyjny z ubezpieczenia wypadkowego.

Jak liczyć składkę na ubezpieczenie wypadkowe?

Płatnicy zatrudniający do 9 ubezpieczonych oraz płatnicy nie posiadający numeru REGON nie muszą wykonywać żadnych obliczeń, gdyż dla nich przewidziano stopę procentową w wysokości 1,93% podstawy wymiaru, co stanowi 50% najwyższej stopy ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności. Ale liczbę ubezpieczonych trzeba wyliczyć według poniższych zasad:

1. ustalamy liczbę osób podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w poprzednim roku kalendarzowym, ta liczba to iloraz sumy ubezpieczonych wypadkowo w poszczególnych miesiącach ubiegłego roku i liczby miesięcy, w których płatnik był zgłoszony do ubezpieczeń, chociażby przez 1 dzień, jeśli wynik będzie do 9, płacimy składkę 1,93%, w przeciwnym razie wykonujemy następny krok,
2. szukamy przyporządkowaną płatnikowi grupę działalności PKD ujętego 31 grudnia poprzedniego roku w rejestrze REGON, musimy skorzystać przy tym z rozporządzenia z 1997r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności, w zaświadczeniu o numerze Regon trzeba ustalić rodzaj przeważającej działalności według PKD, dwie pierwsze cyfry wskazują do jakiej grupy działalności płatnik należy,
3. po ustaleniu grupy szukamy przyporządkowanej jej stopy procentowej składki wypadkowej w tabelce z załącznika nr 2 do rozporządzenia w sprawie różnicowania stopy procentowej składki.

Pamiętaj, że:

• od 1 kwietnia 2006 r. płatnicy zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 osób, będą płacić składkę wypadkową ustaloną przez ZUS,
• jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej, twoje zadłużenie z tytułu opłacania składek ubezpieczeniowych przekracza 2 zł, nie otrzymasz świadczeń aż do uregulowania zaległości,
• jeżeli źle ustalisz liczbę ubezpieczonych czy grupę działalności nawet nie robiąc tego celowo, w wyniku czego składka będzie zaniżona, musisz ustalić ją na nowo, prawidłowo, zapłacić zaległe składki wraz z odsetkami oraz złożyć korektę deklaracji i raportów imiennych,
• jeżeli jesteś płatnikiem i opłacasz za siebie składkę wypadkową, musisz uwzględnić siebie oraz osobę współpracującą przy ustalaniu liczby ubezpieczonych.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 2002 r., Nr 241, poz. 2074 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.