Czy możliwe jest obciążenie jednej nieruchomości kilkoma hipotekami ? opinia prawna
Stan faktyczny
Uprzejmie proszę o podanie przepisu prawnego, który umożliwia w Polsce założenie dwóch hipotek na jedną nieruchomość (jeżeli każda z nich opiewa na sumę nie większą niż połowa wartości). Przypuszczalnie można, jeżeli realna wartość długu nie przekracza wartości zabezpieczenia! Ale nie wiem JAKI przepis prawny ewentualnie to reguluje? A z wiarygodnego źródła (podobno) usłyszałem, że to jest niemożliwe.
Opinia prawna
Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie:
- Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity: Dz. U. 2001 r., Nr 124, poz. 1361 ze zmianami).
Hipoteka
Artykuł 65 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece stanowi, iż „w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).”
Przepis ten opisuje więc sens hipoteki. Należy przy tym pamiętać, iż zabezpieczenie musi dotyczyć wierzytelności oznaczonej, tzn. konkretnej i wynikającej z określonego stosunku prawnego, a nie jakiejkolwiek, np. mogącej powstać dopiero w przyszłości albo o nie oznaczonej wysokości, do zabezpieczenia takiej wierzytelności służy bowiem hipoteka kaucyjna. Hipoteka - jej istnienie i treść - zależy od wierzytelności którą zabezpiecza. Chociaż każda wierzytelność wynika z określonego stosunku prawnego, to jednak z tego samego stosunku mogą wyniknąć różne wierzytelności. Hipoteka umowna, której dotyczy powołany art. 65, może być ustanowiona dla zabezpieczenia aktualnie istniejącej oznaczonej wierzytelności, to znaczy tej, a nie żadnej innej.
Hipoteka obciąża oznaczoną nieruchomość, co oznacza, że hipoteka obciąża całą nieruchomość albo cały udział (część ułamkową) współwłaściciela.
Hipoteka zapewnia wierzycielowi hipotecznemu przywilej, polegający na możliwości zaspokojenia się z nieruchomości z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Oznacza to, że w razie egzekucji z nieruchomości z sumy uzyskanej z licytacji będzie spłacony najpierw wierzyciel hipoteczny, a dopiero po nim wierzyciele osobiści właściciela, w miarę środków pozostałych na ich zaspokojenie.
Kilka hipotek
Zarówno powołana wyżej ustawa, jak i kodeks cywilny nie zawierają przepisu, który stanowiłby wprost, iż dozwolone jest ustanawianie kilku hipotek na jednej nieruchomości w celu zabezpieczenia kilku wierzytelności. Jednak możliwość taka wynika z samej istoty ograniczonych praw rzeczowych, jakim jest także hipoteka. Bowiem w prawie nie ma ograniczenia co do ilości ograniczonych praw rzeczowych jakie mogą być ustanowione na rzeczach, w tym na nieruchomościach. Zgodnie z art. 67 powołanej wyżej ustawy, do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej i nie ma tu żadnego zastrzeżenia, iż wpis taki może zostać dokonany tylko wtedy, gdy nieruchomość nie została już wcześniej obciążona. Wynika z tego, iż możliwe jest ustanawianie kolejnych hipotek na tej samej nieruchomości. Nie ma żadnych ku temu przeciwwskazań, mało tego jest to często praktykowane. Wydaje się także, iż fakt zamieszczenia przepisu o kolejności zaspokajania z praw ujawnionych w księdze wieczystej także może świadczyć o takiej możliwości (skoro przewidziano regułę dotyczą kolejności, to z cała pewnością dlatego, iż możliwe jest ustanowienie ich kilku). Możliwość ustanowienia kilku hipotek pośrednio potwierdza także art. 12 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, który stanowi, iż o pierwszeństwie ograniczonych praw rzeczowych wpisanych do księgi wieczystej rozstrzyga chwila, od której liczy się skutki dokonanego wpisu.
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?