Dopłaty w spółce z o.o.

Kodeks spółek handlowych przewiduje możliwość ustanowienia w umowie spółki z o.o. obowiązku wspólników do wniesienia dopłat do spółki. W doktrynie podkreśla się, że jest to element osobowy spółki kapitałowej, istniejący tylko w przypadku spółki z o.o. Spółka ta, jako spółka kapitałowa, wyposażona we własny, odrębny od majątków wspólników majątek, którym co do zasady powinna pokrywać ewentualne straty. Możliwość ustanowienia obowiązku uiszczenia dopłat pozbawia spółkę z o.o. jej czysto kapitałowego charakteru.

Ustanowienie obowiązku dopłat

Obowiązek wniesienia dopłat do spółki musi wynikać z umowy spółki. Kodeks spółek handlowych pozostawia taką możliwość jedynie wolnej woli wspólników, a nie ustanawia obowiązku dopłat. Dopłaty mogą być zarządzone tylko wówczas, gdy taka możliwość przewidziana jest w umowie spółki. W umowie spółki prócz samej możliwości obowiązku wniesienia dopłat należy także określić ich górną granicę oznaczoną liczbowo w stosunku do udziału. Konieczny więc będzie np. taki zapis w umowie:

"Wspólnicy są zobowiązani na podstawie uchwały do wniesienia dopłat w określonym uchwałą terminie w wysokości nie przekraczającej 300zł na jeden udział."

Jaka jest podstawa powstania obowiązku dopłat?

Umowa spółki może zawierać możliwość ustanowienia dopłaty. Natomiast obowiązek ich uiszczania może wynikać tylko i wyłącznie z uchwały wspólników. Uchwała o obowiązku wniesienia dopłat powinna określać wysokość dopłat oraz termin, w którym dopłaty powinny być do spółki wniesione.

Powzięcie uchwały o wniesieniu dopłat rodzi dla wszystkich wspólników obowiązek ich wniesienia. Jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, jest zobowiązany do zapłaty odsetek ustawowych, a także może być pociągnięty do odpowiedzialności odszkodowawczej za powstałą w ten sposób szkodę. Umowa spółki może jednak zawierać odmienne sankcje za niespełnienie obowiązku wniesienia dopłat.

Zwrot dopłat

Dopłaty wnoszone są z reguły na określony cel - czy to na pokrycie straty czy też na finansowanie określonej inwestycji. Jeżeli umowa spółki nie zawiera w tej kwestii odmiennych postanowień, wniesione dopłaty mogą być zwracane wspólnikom. Nie dotyczy to jednak dopłat wniesionych na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.

Zwrot wspólnikom wpłaconych dopłat może nastąpić tylko na podstawie uchwały wspólników. Uchwała ta może zostać powzięta pisemnie.

Zwrot dopłat musi zostać poprzedzony zawiadomieniem o planowanym zwrocie dopłat, które musi zostać opublikowane w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki - czyli w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Zwrot nie może nastąpić wcześniej niż po upływie 1 miesiąca od dokonanego ogłoszenia.

Art. 179, przewidujący zwrot dopłat wspólnikom jest przepisem dyspozytywnym, co oznacza, że może być wyłączony umową spółki. Jednakże w swej treści artykuł ten zawiera także § 3, który stanowi, że jeżeli następuje zwrot dopłat, to powinien być on dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom. Jeżeli umową spółki dopuszczono zwrot dopłat wspólnikom, ten przepis obowiązuje bez względu na postanowienia umowy w tym zakresie. Uchwała o zwrocie dopłat nie może więc przyznawać zwrotu tylko niektórym wspólnikom, wyłączając innych. Jeżeli natomiast zarządzono zwrot, a np. w kasie brak jest funduszy na pełny zwrot, nie można jednym wspólnikom zwrócić całości dopłat, a innym tylko części. Wszyscy wspólnicy powinni otrzymać zwrot równomiernie.

Jak już wspomniano, możliwość ustanowienia dopłat musi wynikać z umowy, w której określona zostanie także maksymalna wysokość tych dopłat w stosunku do udziału. Oznacza to, że w określonym okresie - np. w ciągu roku, nie będzie można nałożyć obowiązku wniesienia dopłat powyżej określonej w umowie wysokości. Z przepisem tym koresponduje zasada, zgodnie z którą zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych dopłat.

Pamiętaj, że:

• możliwość ustanowienia obowiązku dopłat musi wynikać z umowy spółki;
• w umowie spółki należy określić liczbowo oznaczoną wysokość dopłat w stosunku do udziału;
• istnieje możliwość zwrotu dopłat - nie dotyczy to jednak dopłat przeznaczonych na pokrycie straty wynikającej ze sprawozdania finansowego;
• zarówno o obowiązku wniesienia dopłat jak i o zwrocie dopłat decydują wspólnicy w uchwale.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000r., Nr 94, poz. 1037, ze zmianami)

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.