Działalność oświatowa stowarzyszeń a zwolnienie z podatku od nieruchomości

Na temat przedmiotowego zwolnienia od podatku od nieruchomości Ministerstwo Finansów wypowiedziało się dwukrotnie – w pismach: Dyrektora Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 9 kwietnia 2004 r. (LK-57/LP/04/AP) oraz Zastępcy Dyrektora Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 6 września 2005 r. (LK-833/AP/05/563). W poniższym opracowaniu uwzględniono tezy zawarte w obydwu tych interpretacjach. 

Jakie nieruchomości podlegają zwolnieniu od podatku od nieruchomości?

Jak stanowi art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zwalnia się od podatku od nieruchomości nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby prowadzenia przez stowarzyszenia statutowej działalności wśród dzieci i młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki, kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej, oraz grunty zajęte trwale na obozowiska i bazy wypoczynkowe dzieci i młodzieży. Na podstawie tego przepisu ze zwolnienia z podatku od nieruchomości korzystają zatem nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby prowadzenia przez stowarzyszenia statutowej działalności wśród dzieci i młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki, kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej.  

Jakie stowarzyszenia korzystają ze zwolnienia?

Zgodnie z art. 2 Prawa o stowarzyszeniach, stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 natomiast, stowarzyszenie podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Według art. 50 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, jeżeli podmiot wpisany do rejestru stowarzyszeń, podejmuje działalność gospodarczą, podlega obowiązkowi wpisu także do rejestru przedsiębiorców. Zwolnienie przysługuje więc podmiotom, które są wpisane w Krajowym Rejestrze Sądowym jako stowarzyszenia i działają na podstawie ustawy Prawo o stowarzyszeniach. 

Cele stowarzyszenia a działalność gospodarcza

Jednak art. 34 tej ustawy stanowi, że stowarzyszenie może jednak prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach, a dochód z tej działalności służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. Cele stowarzyszenia nie są zatem związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, jednak dopuszczono prowadzenie przez stowarzyszenia działalności gospodarczej na zasadach określonych w przepisach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.  

Działalność w zakresie oświaty a prowadzenie działalności gospodarczej

Zgodnie z art. 83a ustawy o systemie oświaty, prowadzenie szkoły lub placówki oraz zespołu szkół lub placówek, nie jest działalnością gospodarczą, natomiast działalność oświatowa nieobejmująca prowadzenia szkoły, placówki lub zespołu może być podejmowana na zasadach określonych w przepisach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Zapis ten dotyczy zarówno szkół publicznych jak i niepublicznych, gdyż zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy, szkoła i placówka może być szkołą i placówką publiczną albo niepubliczną.

Nieruchomości zajęte przez stowarzyszenie na działalność oświatową nie są więc traktowane jak nieruchomości zajęte na działalność gospodarczą. Podlegają zatem zwolnieniu z podatku od nieruchomości na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jeśli działalność ta jest działalnością statutową tego stowarzyszenia.  

O jaką działalność w zakresie oświaty chodzi?

Przepisy ustawy o systemie oświaty stanowią natomiast, że działalność oświatowa i wychowawcza realizowana jest wśród dzieci i młodzieży w szkołach i placówkach objętych systemem oświaty. Zgodnie z art. 2 pkt 4 tej ustawy, do placówek objętych systemem oświaty należą np. poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Nieruchomości lub ich części, które zajęte są przez stowarzyszenia w ramach ich statutowej działalności np. na poradnictwo pedagogiczne dotyczące dzieci i młodzieży, objęte są więc ww. zwolnieniem. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. 2001 r., Nr 79, poz. 855, ze zm.);
• Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. 2002 r., Nr 9, poz. 84, ze zm.);
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 1996 r., Nr 67, poz. 329, ze zm.);
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. 2001 r., Nr 17, poz. 209, ze zm.);
• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 r., Nr 173, poz. 1807, ze zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl