Grzywna za jeden sms – opinia prawna

Opinia prawna

Z analizy przedstawionego stanu faktycznego wynika, że przyczyną ukarania Pana karą grzywny jest wysłanie krótkiej wiadomości tekstowej (sms-a) o treści: „jednak  słuchasz co do Ciebie mówię i dzisiaj byłaś szybsza, ale wiedz, że ja dałem Ci fory ostatni raz”. Wskazuje Pan również, że w orzeczeniu Sąd skazał Pana za czynność powtarzającą się (wysyłanie), nie zaś za jednorazowe wysłanie sms-a.

Istota problemu sprowadza się zatem do tego, czy można zrealizować znamiona art. 107 KW poprzez jedną czynność, czy też konieczne jest podjęcie co najmniej dwóch lub więcej czynności przez sprawcę. Wykładnia gramatyczna przepisu nie daje jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Warto na wstępie przytoczyć jego treść: „Kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd lub w inny sposób złośliwie niepokoi, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1.500 złotych albo karze nagany.”

Czynnością sprawczą jest w przypadku tego wykroczenia:
- złośliwe wprowadzenie w błąd
- lub złośliwe niepokojenie w inny sposób.

Zestawienie tych dwóch czynności sprawczych prowadzi do wniosku, że złośliwe wprowadzenie w błąd jest jednym z przejawów złośliwego niepokojenia innej osoby.

Ustawa posługuje się zwrotem „złośliwie wprowadza (...) w błąd”. Choć użycie czasownika w czasie teraźniejszym: „wprowadza” nie przesądza o tym czy mamy do czynienia z czynnością jednorazową, czy też powtarzającą się to jednak z kontekstu użycia tego słowa „wprowadza w błąd” wynika, że możliwe jest wprowadzenie w błąd przez jednorazową, niepowtarzalną czynność, która wyczerpuje znamiona przepisu art. 107 KW (np. świadome udzielenie błędnej informacji innej osobie, które nosi jednocześnie znamię złośliwości w okolicznościach udzielenia tej informacji). Skoro zaś wprowadzenie w błąd może być czynnością jednorazową to oznacza to jednocześnie, że złośliwe niepokojenie w inny sposób może również zostać zrealizowane przez jednorazową czynność, skoro - jak o tym była mowa powyżej - wprowadzenie w błąd jest jednym z przejawów złośliwego niepokojenia innej osoby. Odnosząc to do przedstawionego przez Pana stanu faktycznego, także wysłanie jednego sms-a może być potraktowane jako złośliwe niepokojenie innej osoby.

Analiza treści wysłanego przez Pana sms-a pozwala jednak na kolejny wniosek. Sformułowanie „jednak  słuchasz co do Ciebie mówię i dzisiaj byłaś szybsza, ale wiedz, że ja dałem Ci fory ostatni raz” nie jest jednoznaczne i jego sens zależy od okoliczności, w których zostało przekazane innej osobie. Równie dobrze można by je potraktować jako przyjacielski dowcip, luźną uwagę, a niekoniecznie złośliwe niepokojenie. Z drugiej jednak strony można by wyobrazić sobie sytuację, w której te same słowa mogłyby realizować znamiona groźby karalnej z art. 190 KK. Na marginesie tych rozważań warto zauważyć, że niepokojenie musi być czymś „słabszym” od groźby karalnej, a zatem nie może polegać na grożeniu popełnieniem przestępstwa. W tym bowiem wypadku mielibyśmy do czynienia z przestępstwem.
 W związku z tym Sąd rozpoznając Pana sprawę powinien ustalić okoliczności, w których doszło do przesłania tego sms-a. Sam fakt rozstania się z dziewczyną nie pozwala na przyjęcie tego czynu za wykroczenie. Istotne jest ustalenie w szczególności, co oznaczały zwroty: „jednak  słuchasz co do Ciebie mówię”, „dzisiaj byłaś szybsza” oraz „wiedz, że ja dałem Ci fory ostatni raz”.  Dla osoby, która po raz pierwszy słyszy te słowa i nie zna kontekstu, w którym zostały one użyte, powyższe zwroty mogą sugerować, że odnoszą się one do rozmowy, która miała miejsce w przeszłości, a zatem stanowią nawiązanie do pewnej czynności, która miała miejsce wcześniej. To z kolei może wskazywać na spotęgowanie złej woli osoby, która się nimi posłużyła.

Należy jednak stanowczo podkreślić, że sam fakt niepokojenia innej osoby nie realizuje znamion wykroczenia z art. 107 KW. Osoba, która niepokoi musi mieć bowiem bezpośredni zamiar dokuczenia innej osobie w ten sposób. Innymi słowy musi chcieć dokuczyć innej osobie poprzez jej niepokojenie i musi to robić z pełną świadomością znaczenia swojego postępowania. Co więcej, ustawa wymaga, by niepokojenie cechowało się szczególnym natężeniem złej woli - musi być bowiem złośliwe. Tak też wypowiedział się w tej kwestii Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 czerwca 1995r. (III KRN 44/95, Prok.i Pr. 1995/11-12/24):
„Czyn stanowiący wykroczenie z art. 107 k.w. polega na działaniu kierunkowym - "w celu dokuczenia innego osobie", a zatem należy ustalić, że po stronie sprawcy tego wykroczenia zachodzi złośliwość. Nawet samo stwierdzenie umyślności działania nie daje podstawy do przyjęcia odpowiedzialności za wykroczenia penalizowane tym przepisem.”

W orzeczeniu Sąd skazał Pana za czynność powtarzającą się (wysyłanie), nie zaś za jednorazowe wysłanie sms-a. Jest to istotny błąd sądu w ustaleniach faktycznych, który powinien być podniesiony przez Pana w trakcie dalszego postępowania. W zależności od tego, w jakim kontekście został wysłany powyższy sms, podniesienie tego uchybienia może wpłynąć na Pana uniewinnienie albo też na obniżenie kary.