Jak podzielić majątek upadłego konsumenta - plan spłaty wierzycieli

Po sporządzeniu ostatecznego planu podziału, nie wcześniej jednak niż po opuszczeniu przez upadłego konsumenta jego domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład masy upadłości, sąd wyda postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli upadłego, określającego w jakim zakresie i w jakim czasie, nie dłuższym niż 5 lat, upadły jest obowiązany spłacać należności niezaspokojone na podstawie planu podziału oraz jaka część zobowiązań upadłego, po wykonaniu planu spłaty wierzycieli, zostanie umorzona. W planie spłaty wierzycieli uwzględnia się wszystkie zobowiązania upadłego powstałe do dnia jego ustalenia.

Jak będzie wykonywany plan spłaty wierzycieli?

W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych przekraczających granice zwykłego zarządu.

W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły może zaciągać zobowiązania niezbędne dla utrzymania swojego i osób, w stosunku do których ciąży na nim ustawowy obowiązek dostarczania środków utrzymania, z wyjątkiem jednak zakupów na raty lub zakupów z odroczoną płatnością. Dłużnik może więc zawierać umowy życia codziennego niezbędne dla zapewnienia egzystencji sobie i swojej rodzinie.

Nowe przepisy o upadłości konsumenckiej powodują wyeliminowanie klienta z systemu bankowego. W okresie spłaty upadły nie będzie mógł brać kredytów w bankach i instytucjach finansowych, ponieważ każda pożyczka faktycznie przekracza zakres zwykłego zarządu.

Mankamanetem nowych przepisów jest jednak, iż nie przewidują skutecznego sposobu upubliczniania danych o takich bankrutach, np. przez wpis do rejestrów prowadzonych przez biura informacji gospodarczych. Brak wpisu w biurze informacji gospodarczej oznacza brak możliwości sprawdzenia, czy dokonująca zakupu osoba jest bankrutem i nie ma możliwości spłacania rat kredytowych. Może to doprowadzić do wzrostu cen usług i towarów, których płatność jest odroczona (ryzyko społeczne) oraz nakręcania spirali zadłużenia (ryzyko zadłużonego). Rodzi to także niebezpieczeństwo nadużyć (ryzyko wierzyciela).

Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy, w którym wykazuje osiągnięte przychody, spłacone kwoty oraz nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej 2-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w odrębnych przepisach. Do sprawozdania upadły winien dołączyć kopię rocznego zeznania podatkowego. Takie rozwiązania mają chronić prawa wierzycieli.

Czy można będzie zmienić plan spłaty wierzycieli?

Po prawomocnym ustaleniu warunków spłat nie przewidziano zmniejszenia zakresu ustalonych spłat. Byłoby to bowiem rozwiązanie niekorzystne dla wierzycieli. Przepisy przewidują jedynie pewną modyfikację planu spłaty wierzycieli w razie wystąpienia przemijającej przeszkody uniemożliwiającej dłużnikowi spłatę. Mianowicie, jeżeli upadły z powodu przemijającej przeszkody nie może wywiązać się z obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli, sąd na jego wniosek, po wysłuchaniu wierzycieli, może zmienić plan spłaty wierzycieli w ten sposób, że przedłuży termin spłaty lub zmieni wysokość poszczególnych płatności. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie. Łączny okres, o który można przedłużyć termin spłaty wierzytelności, nie może przekroczyć 2 lat.  

W razie istotnej poprawy sytuacji majątkowej upadłego w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli, wynikającej z innych przyczyn niż zwiększenie się wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskiwanych z osobiście wykonywanej przez upadłego działalności zarobkowej, każdy z wierzycieli może wystąpić z wnioskiem o zmianę planu spłaty wierzycieli przez podwyższenie kwot przypadających wierzycielom. O zmianie planu spłaty wierzycieli orzeka sąd po przeprowadzeniu rozprawy, o której zawiadamia się upadłego i wierzycieli objętych planem spłaty. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.  

Będzie więc można zwiększyć zakres spłat wierzycieli w razie poprawy sytuacji materialnej upadłego. Będzie to możliwe jednak wyłącznie wówczas, gdy poprawa sytuacji materialnej jest wynikiem innych okoliczności niż zwiększenie wynagrodzenia za pracę upadłego czy dochodów uzyskiwanych z jego działalności gospodarczej. Jeżeli więc dłużnik dostanie podwyżkę, wysokość rat się jednak nie zmieni. Celem tego rozwiązania jest zachęcenie dłużnika do zwiększenia jego aktywności zawodowej lub gospodarczej, co jest korzystne ze względów społecznych. Zwiększony wysiłek upadłego w tym zakresie pozwoli mu na poprawę jego sytuacji materialnej. 

Zwiększenie spłat wierzycieli może zatem nastąpić tylko wtedy, gdyby poprawa sytuacji materialnej upadłego była następstwem np. darowizny, wygranej w grach losowych bądź spadkobrania. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2008 r., Nr 234, poz. 1572);

• Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. 2003 r., Nr 60, poz. 535 ze zmianami)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl