Jak wyrobić paszport?

Wyjeżdżasz za granicę? Jeśli wyjeżdżasz poza Unię Europejską — musisz mieć paszport. Dowiedz się, jak go uzyskać.

Paszport to dokument, który potwierdza twoją tożsamość i polskie obywatelstwo. Z paszportem możesz podróżować za granicę, również do krajów, które nie należą do Unii Europejskiej.

Kto może mieć polski paszport?

Każdy obywatel Polski.

Wyjątkowo polski obywatel może nie dostać paszportu lub można mu go odebrać — na przykład jeśli sąd lub prokuratura skieruje wniosek o odmowę wydania lub unieważnienie paszportu.

Jakie dane zawiera paszport?

• nazwisko,
• imię lub imiona,
• datę i miejsce urodzenia,
• obywatelstwo,
• płeć,
• wizerunek twarzy,
• podpis (z wyjątkiem dzieci do 13 lat oraz osób, które ze względu na niepełnosprawność nie mogą samodzielnie się podpisać),
• numer PESEL,
• datę wydania i datę końca ważności paszportu,
• serię i numer dokumentu,
• informację, kto wydał paszport.

Od 29 czerwca 2009 roku w paszportach umieszcza się również dwie dane, które może odczytać komputer (dane biometryczne):

• wizerunek twarzy,
• odciski palców — z wyjątkiem paszportów dla dzieci do 12 lat oraz osób, od których nie można pobrać odcisków.

Paszporty wydane między 28 sierpnia 2006 roku a 28 czerwca 2009 roku zawierają tylko jedną daną biometryczną — wizerunek twarzy.

W paszportach wydanych przed 28 sierpnia 2006 roku nie ma żadnych danych biometrycznych.

Jak wygląda paszport?

Polski paszport ma formę książeczki z 40 stronami. Poniżej umieszczamy wzór pierwszej strony okładki (zewnętrznej) i strony z danymi właściciela paszportu.

Jak długo paszport jest ważny?

• 5 lat od wydania — dla dziecka do 13 lat,
• 10 lat od wydania — dla osoby powyżej 13 lat.

Kiedy paszport traci ważność?

Twój paszport straci ważność, gdy:

• upłynie termin jego ważności. W paszporcie znajdziesz datę upływu terminu jego ważności,
• zgłosisz jego utratę albo zniszczenie,
• ktoś zwróci do urzędu twój zgubiony paszport,
• stracisz polskie obywatelstwo,
• zmienisz swoje dane osobowe (nazwisko, imię albo imiona, datę i miejsce urodzenia, płeć, numer PESEL),
• zostanie unieważniony.

Gdy zgłosisz czyjś zgon — paszport tej osoby automatycznie straci ważność.

Gdy twój paszport straci ważność, nadal możesz wjechać do Polski.

Kiedy trzeba wymienić paszport?

Złóż wniosek o wydanie nowego paszportu:

• nie później niż 30 dni od zmiany swoich danych (na przykład nazwiska) — jeżeli mieszkasz w Polsce,
• nie później niż 90 dni od zmiany swoich danych (na przykład nazwiska) — jeśli mieszkasz za granicą.

Jeśli zmieniły się twoje dane (na przykład nazwisko po ślubie albo numer PESEL), czas na złożenie wniosku liczy się od dnia, w którym:

• sporządzono twój akt małżeństwa — jeśli zmieniasz nazwisko po ślubie,
• dostaniesz decyzję od urzędu w sprawie zmiany danych,
• dostaniesz orzeczenie sądu w sprawie zmiany danych,
• dostaniesz zagraniczny odpis aktu małżeństwa.

Co zrobić, jeśli zgubisz lub zniszczysz paszport?

Zgłoś to jak najszybciej do dowolnego punktu paszportowego lub polskiego konsulatu.

Informacje o adresach punktów paszportowych znajdziesz na stronach internetowych urzędów wojewódzkich. Sprawdź listę urzędów wojewódzkich.

Informacje o adresach polskich konsulatów znajdziesz na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Sprawdź adres konsulatu w kraju, w którym jesteś.

Składanie wniosków paszportowych

Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego składa się w dowolnym punkcie paszportowym na terenie kraju, a za granicą w placówce dyplomatyczno-konsularnej. Adresy punktów paszportowych dostępne są na stronach internetowych urzędów wojewódzkich i konsulatów. 

Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego składa się osobiście, z wyjątkiem następujących przypadków:

• wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej składają rodzice lub ustanowieni przez sąd opiekunowie albo jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów wraz z pisemną zgodą drugiego z rodziców lub ustanowionego przez sąd opiekuna, poświadczoną za zgodność podpisu przez organ paszportowy lub notariusza. Z obecności przy składaniu wniosków zwolnieni są małoletni, którzy nie ukończyli 5 roku życia.
• wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie ubezwłasnowolnionej całkowicie pozostającej pod władzą rodzicielską składają rodzice, a niepozostającej pod władzą rodzicielską składa opiekun ustanowiony przez sąd.

Ile zapłacisz za paszport?

• 30 zł — dzieci do 13 lat,
• 70 zł — uczniowie od 13. roku życia i studenci,
• 140 zł — dorośli.

Wiele osób może skorzystać z ulgi lub zniżki.

Ile trzeba czekać?

Do 30 dni od złożenia wniosku. Jeśli składasz wniosek za granicą (w polskim konsulacie) może to potrwać dłużej. Urzędnik poda ci dokładny termin realizacji.

Sprawdź, czy twój paszport jest już gotowy do odbioru?

Możesz to zrobić na 2 sposoby:

• skorzystaj z usługi Sprawdź, czy twój paszport jest gotowy,
• zadzwoń do urzędu wojewódzkiego i podaj numer sprawy — znajdziesz go na potwierdzeniu złożenia wniosku, które dostaniesz w punkcie paszportowym. Numer telefonu znajdziesz na liście urzędów wojewódzkich. Sprawdź listę urzędów wojewódzkich.

Jak wyrobić paszport tymczasowy?

Jesteś w nagłej sytuacji? Nie masz paszportu, a w związku z tą sytuacją musisz pilnie wyjechać za granicę? Możesz dostać paszport tymczasowy. Będzie on gotowy szybciej niż właściwy paszport, tj.i paszport biometryczny - jednak ma krótszy termin ważności. Dowiedz się, jak wyrobić paszport tymczasowy.

Niektóre państwa mogą jednak nie wpuścić Cię na swoje terytorium, jeśli masz tylko paszport tymczasowy. Sprawdź, jakie przepisy obowiązują w państwie, do którego planujesz podróż - możesz skorzystać ze strony Polak za granicą albo skontaktować się z polskim konsulatem w tym kraju.

W jakich przypadkach można otrzymać paszport tymczasowy?

• choroba lub pogrzeb kogoś z Twojej rodziny - dostarcz dowód takiego zdarzenia,
• nagły przypadek, który jest związany z Twoją działalnością zawodową - dostarcz dowód takiego zdarzenia,
• gdy nie można tymczasowo pobrać od Ciebie odcisków palców,
• gdy już przebywasz za granicą, a Twój paszport stracił ważność albo został skradziony - wtedy możesz otrzymać paszport tymczasowy, aby wrócić do miejsca stałego pobytu,
• gdy nie mieszkasz w Polsce, ale przebywasz w Polsce tymczasowo i chcesz wrócić do miejsca, w którym przebywasz na stałe. Na przykład: masz polskie obywatelstwo, ale na stałe mieszkasz w Stanach Zjednoczonych. Obecnie przebywasz w Polsce, nie masz ważnego paszportu i chcesz wrócić do Stanów Zjednoczonych, 
• gdy nie mieszkasz w Polsce i tymczasowo przebywasz za granicą, ale w innym państwie niż tym, w którym przebywasz na stałe i chcesz wrócić do miejsca, w którym przebywasz na stałe. Na przykład: masz polskie obywatelstwo, ale na stałe mieszkasz w Niemczech. Obecnie przebywasz w Stanach Zjednoczonych, nie masz ważnego paszportu i chcesz wrócić do Niemiec.

Jeśli w ogóle nie można pobrać od Ciebie odcisków palców i nie jest to tymczasowa sytuacja, wówczas możesz otrzymać paszport bez zapisanych w nim odcisków palców.

Jakie dane zawiera paszport tymczasowy?

• nazwisko,
• imię (imiona),
• datę i miejsce urodzenia,
• obywatelstwo,
• płeć,
• wizerunek twarzy,
• podpis. Z wyjątkiem paszportów dla:
  • dzieci do 13 roku życia,
  • osób, które ze względu na niepełnosprawność nie mogą samodzielnie złożyć podpisu,
• numer PESEL,
• datę wydania i datę końca ważności paszportu,
• serię i numer dokumentu,
• nazwę urzędu, który wydał paszport.

Jak długo ważny jest paszport tymczasowy?

Nie dłużej niż 12 miesięcy od jego wydania. Zależy to od tego, w jakim celu wyjeżdżasz oraz jakie przepisy obowiązują w państwie, do którego wyjeżdżasz. 

W każdym paszporcie tymczasowym znajdziesz informację o jego terminie ważności.

Jak otrzymać paszport tymczasowy?

Dla osoby dorosłej

Złóż wniosek o paszport tymczasowy osobiście w dowolnym punkcie paszportowym albo w polskim konsulacie.

Jeśli przebywasz za granicą i nie możesz osobiście przyjść do polskiego konsulatu - wyślij do konsula wniosek z prośbą o możliwość przesłania wniosku o wydanie paszportu pocztą albo kurierem.

Dla dziecka

Wniosek muszą złożyć oboje rodzice albo opiekunowie dziecka, których ustanowił sąd.

Wniosek może złożyć jeden z rodziców lub opiekunów - jeśli drugi udzieli pisemnej zgody. Drugi rodzic musi podpisać taką zgodę osobiście w punkcie paszportowym, konsulacie lub w obecności notariusza. Może również ją podpisać w innym punkcie paszportowym albo konsulacie i przekazać drugiemu rodzicowi. 

Jeśli Twoje dziecko ma ponad 5 lat - musi być obecne podczas składania wniosku. 

Gdzie można złożyć wniosek o wydanie paszportu tymczasowego?

• w dowolnym punkcie paszportowym - jeśli przebywasz w Polsce. Informacje o adresach punktów znajdziesz na stronach internetowych urzędów wojewódzkich,
• w polskim konsulacie - jeśli przebywasz za granicą. Sprawdź listę polskich konsulatów na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Gdzie można odebrać paszport tymczasowy?

Osobiście w tym samym miejscu, w którym składasz wniosek.

Paszport tymczasowy dla dziecka może odebrać jeden z rodziców lub opiekunów dziecka, których ustanowił sąd.

Jeśli przebywasz za granicą i nie możesz osobiście odebrać paszportu w konsulacie - złóż do konsula wniosek z prośbą o przesłanie paszportu pocztą albo kurierem. 

Paszport tymczasowy otrzymasz tak szybko, jak to możliwe.

Ile należy zapłacić?

• 30 zł - jeśli składasz wniosek w Polsce. Sposoby płatności są różne w zależności od punktu paszportowego. Dlatego dowiedz się w wybranym punkcie, jak możesz zapłacić. Zachowaj dowód wpłaty,
• jeśli składasz wniosek za granicą - informację o opłacie znajdziesz na stronie polskiego konsulatu w kraju, w którym chcesz dostać paszport.

Co trzeba przygotować?

• wniosek o wydanie paszportu tymczasowego - pobierz go w punkcie paszportowym albo konsulacie. Nie drukuj wniosku samodzielnie,
• jedną kolorową fotografię paszportową - zrób ją najwcześniej 6 miesięcy przed złożeniem wniosku. Sprawdź, jak zrobić zdjęcie do paszportu, 
• dowód wpłaty za paszport tymczasowy,
• dowód osobisty, 
• dokument, który potwierdzi nagłe zdarzenie (o którym mowa w sekcji W jakich sytuacjach możesz otrzymać paszport tymczasowy) - aby uzasadnić, dlaczego chcesz dostać paszport tymczasowy,
• odpis skrócony albo zupełny polskiego aktu urodzenia - jeśli składasz wniosek za granicą i nie masz numeru PESEL,
• odpis skrócony albo zupełny polskiego aktu małżeństwa - jeśli jesteś osobą, która zawarła małżeństwo za granicą i zmieniła nazwisko,
• odpis skrócony albo zupełny dowolnego polskiego aktu stanu cywilnego albo dokument, który potwierdzi, że masz polskie obywatelstwo - urzędnik może Cię poprosić o taki dokument, jeśli w Twoich danych będą rozbieżności albo będzie mieć wątpliwości, co do Twojej tożsamości czy obywatelstwa.

Dodatkowo - gdy składasz wniosek o paszport tymczasowy dla dziecka:

• pisemną zgodę obojga rodziców albo opiekunów dziecka, których ustanowił sąd, 
• gdy wniosek składa jeden z rodziców albo opiekunów:
  • pisemną zgodę jednego rodzica lub opiekuna,
  • JEDEN z poniższych dokumentów:
    • orzeczenie sądu, z którego wynika, że drugiemu rodzicowi nie przysługuje prawo decydowania w sprawie wydania paszportu dziecku,
    • pisemną zgodę drugiego rodzica, w której urzędnik punktu paszportowego albo notariusz potwierdzi zgodność podpisu, 
    • dokument, który potwierdzi, że tylko jeden z rodziców może złożyć wniosek (na przykład akt zgonu drugiego rodzica). 

Dodatkowo - gdy składasz wniosek w konsulacie:

• wniosek z prośbą o możliwość przesłania wniosku pocztą albo kurierem - jeśli nie możesz złożyć wniosku osobiście w konsulacie, 
• wniosek z prośbą o przesłanie paszportu pocztą albo kurierem - jeśli nie możesz odebrać paszportu osobiście w konsulacie,
• kopię dokumentu, który potwierdzi Twoją tożsamość i polskie obywatelstwo (na przykład paszport albo dowód osobisty) - jeśli nie możesz odebrać nowego paszportu osobiście w konsulacie. Kopia dokumentu musi być potwierdzona za zgodność z oryginałem przez konsula, punkt paszportowy albo notariusza. 

Wniosek o paszport dla dziecka może złożyć tylko jeden z rodziców - gdy nie możesz uzyskać zgody drugiego rodzica, bo istnieją okoliczności, które znacznie utrudniają albo uniemożliwiają uzyskanie takiej zgody. Musi to jednak przemawiać za dobrem dziecka. Napisz wtedy oświadczenie, w którym opiszesz te okoliczności. Konsul może wtedy poprosić Cię o dostarczenie dowodów, które to potwierdzą. 

Podstawa prawna

• ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 268 z późn. zm.);
• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 2010 r. w sprawie dokumentów paszportowych (Dz.U. z 2010 r. Nr 152 poz. 1026 z późn. zm.);
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie opłat za wydanie dokumentu paszportowego oraz ich zwrotu (Dz.U. z 2010 r. Nr 25 poz. 126);
• rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 23 kwietnia 2013 r. w sprawie opłat konsularnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 522).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl