Jak zostać dawcą narządów?

Transplantacja to dla wielu pacjentów szansa na przedłużenie życia. Obowiązuje zasada domniemanej zgody. Oznacza to, że wszyscy jesteśmy potencjalnymi dawcami narządów po śmierci.

Czym jest transplantacja?

Transplantacja (inaczej donacja, przeszczep) to operacja polegająca na pobraniu narządu, tkanki lub komórek od dawcy i wszczepieniu go do organizmu biorcy. Przeszczep jest metodą ratowania życia osób ciężko chorych, które potrzebują zdrowego narządu.

Jakie narządy można przeszczepiać?

Jeden dawca może uratować nawet kilka osób, przekazując:

• serce,
• płuca,
• wątrobę,
• nerki,
• trzustka,
• jelito cienkie.

Jak zostać dawcą organów?

Jeśli jesteś osobą pełnoletnią, nie musisz nigdzie zgłaszać, że chcesz po śmierci przekazać swoje narządy oczekującym na przeszczep. Natomiast w przypadku osoby małoletniej zgodę na to muszą wyrazić rodzice lub opiekunowie prawni.

Mimo że nie trzeba deklarować zgody na transplantację po śmierci, wiele osób dodatkowo:

• rejestruje się w bazach dawców różnych organizacji pozarządowych,
• nosi bransoletki bądź karty dawcy, potwierdzające ich zgodę.

Jeśli natomiast nie chcesz, by Twoje narządy były przeszczepiane innym, masz prawo do sprzeciwu. Wystarczy, że:

• zgłosisz sprzeciw w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów,
• uzupełnisz oświadczenie w formie pisemnej i prześlesz do Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji w Warszawie, Al. Jerozolimskie 87,
• oświadczysz swoją wolę ustnie w obecności dwóch świadków; świadkowie muszą potwierdzić Twoją deklarację pisemnie.

Formularz zgłoszenia sprzeciwu na oddanie narządów i tkanek po śmierci

Gdzie szukać informacji na temat transplantacji?

Wiedzę o transplantacji upowszechniają niektóre instytucje za pomocą kampanii oraz programów zdrowotnych. Przykładem jest Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej. Jego główne założenia to:

• promowanie transplantologii wśród społeczeństwa,
• edukacja personelu medycznego,
• wsparcie szpitali, banków tkanek i komórek oraz medycznych laboratoriów diagnostycznych.

Na rzecz zwiększenia liczby przeszczepów działa też organizacja pozarządowa Fundacja Serce Anielki. Współpracuje ona z NFZ w ramach Forum Organizacji Pacjentów. Fundacja rozpowszechnia zagadnienie transplantacji u dzieci oraz wspiera rodziny czekające na przeszczep, a także te, które utraciły dziecko.

Obejrzyj reportaż o ratowaniu życia dzięki przeszczepieniom narządów od zmarłych dzieci, który powstał z inicjatywy Fundacji Serce Anielki.

Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej

Dzięki realizacji programu chcemy zwiększyć liczbę przeszczepień komórek, tkanek i narządów pobranych od dawców żywych i zmarłych.

Do kogo skierowany jest program

Odbiorcami programu są:

• podmioty lecznicze, które przeszczepiają narządy, komórki i tkanki,
• banki tkanek i komórek,
• medyczne laboratoria diagnostyczne, które testują komórki, tkanki i narządy,
• ośrodki dawców szpiku, które rekrutują potencjalnych dawców szpiku,
• całe społeczeństwo.

Cele programu

W czasie trwania programu chcemy, aby w Polsce przeprowadzano tyle samo przeszczepień komórek, tkanek i narządów, co w innych krajach Europy.

Cel ten chcemy osiągnąć poprzez:

• promowanie transplantologii wśród społeczeństwa,
• edukację personelu medycznego,
• wsparcie szpitali, banków tkanek i komórek oraz medycznych laboratoriów diagnostycznych.

Planujemy m. in. modernizację oraz doposażanie w sprzęt i aparaturę medyczną podmiotów leczniczych i innych jednostek, które działają na rzecz transplantologii. Będziemy również finansowali nowe rodzaje przeszczepiania: twarzy, krtani, jelita i kończyny górnej oraz przeszczepy u pacjentów, u których stwierdzono wysokie ryzyko jego odrzutu.

Chcemy też organizować kampanie informacyjno-edukacyjne o transplantologii, promujące ideę transplantacji, w tym rejestrację jako potencjalny dawca szpiku oraz przeszczepianie nerek od członków rodziny.

Czas realizacji programu

Program będzie realizowany przez 11 lat, to znaczy od 2011 do 2021 roku.

Efekty

Korzyści wynikające z Narodowego Programu Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej:

• wzrost liczby przeszczepianych narządów od dawców żywych i zmarłych,
• poprawa jakości życia lub jego przedłużenie u chorych, dla których inne metody leczenia były nieskuteczne lub mało efektowne,
• poprawa infrastruktury i unowocześnienie podmiotów leczniczych przeszczepiających narządy, komórki i tkanki, banków tkanek i komórek oraz medycznych laboratoriów diagnostycznych testujących komórki, tkanki lub narządy,
• upowszechnienie wiedzy w społeczeństwie na temat transplantologii.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz.U. z 2005 r. nr 169, poz. 1411);
• ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1870, z późn. zm.).

Materiały:

• Uchwała nr 97/2017 Rady Ministrów z dnia 3 lipca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego na lata 2011–2020 pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej”
• Uchwała nr 97/2017 Rady Ministrów z dnia 3 lipca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego na lata 2011–2020 pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej”
• Uchwała nr 57/2018 Rady Ministrów z dnia 23 marca 2018 r. zmieniająca uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego na lata 2011-2020 pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej"
• Zakup sprzętu i aparatury - pojemniki do przechowywania i transportu narządów
• Zakup sprzętu i aparatury - RT - PCR
• Uchwała nr 150/2020 Rady Ministrów z dnia 20 października 2020 r. zmieniająca uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego na lata 2011–2020 pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej”
• Załączniki do Uchwały nr 150 2020 Rady Ministrów
• Harmonogram_realizacji_Narodowego_Programu_Rozwoju_Medycyny_Transplantacyjnej

Na podst. gov.pl/web/zdrowie, pacjent.gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl