Nadchodzą ważne zmiany dla przedsiębiorców!

Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw wejdzie w życie 20 września 2008 r., z wyjątkiem nowych przepisów o Ewidencji Działalności Gospodarczej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej - których początek obowiązywania przesunięto na 31 marca 2009 r. (do tego czasu nadal będą obowiązywać odpowiednie przepisy Prawa dzialalności gospodarczej).

Czemu mają służyć zmiany?

W zamyśle jej autorów - ma ona na celu wprowadzenie uregulowań, które w większym stopniu odpowiadają potrzebom i oczekiwaniom przedsiębiorców oraz ułatwiają zgodne z prawem prowadzenie działalności gospodarczej. Ma służyć zwiększeniu zaufania przedsiębiorców do organów państwa oraz pobudzić wzrost gospodarczy. Wszystkie zmiany wprowadzane do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej są uza­sadnione tworzeniem ułatwień w zakresie wykonywania dzia­łalności gospodarczej i mają na celu ochronę przedsiębiorców przed często krzywdzącymi i błędnymi decyzjami organów administracji pań­stwowej.

Ta nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej była od dawna oczekiwana przez przedsiębiorców. Jednak nie wyczerpuje ona potrzebnych zmian. Mimo że w Sejmie V kadencji zgłoszono co najmniej trzy projekty dotyczące zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, żaden z projektów nie został uchwalony i problem nie znalazł rozwiązania. Nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i ustawa o rachunkowości były to pierwsze przyjęte przez rząd projekty z przygotowywanego przez Ministerstwo Gospodarki pakietu na rzecz rozwoju przedsiębiorczości. Obecnie obowiązujące w Polsce prawo przewiduje wiele ograniczeń, które utrudniają rozwój przedsiębiorczości i przyczyniają się do tworzenia szarej strefy. Wiceminister gospodarki Adam Szejnfeld szacuje, iż w szarej strefie pracuje ponad 1 mln osób, a budżet państwa traci na tym rocznie 20-30 mld zł.

Trwają teraz prace nad drugim etapem nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Ciągle czekamy więc na zmiany dotyczące m.in. "jednego okienka", gdzie przedsiębiorcy będą mogli zarejestrować działalność gospodarczą, ograniczania kontroli i zmniejszenia reglamentacji działalności. Docelowo ma być możliwość rejestracji firmy przez Internet, czyli tzw. zero okienka.

Możliwość zawieszenia działalności gospodarczej

Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw wprowadza przepisy umożliwiające czasowe zawieszenie działalności gospodarczej. Z zawieszenia działalności gospodarczej będą mogli skorzystać ci przedsiębiorcy, którzy z różnych powodów, osobistych lub ekonomicznych, nie mogą jej prowadzić, ale nie chcą jej też wyrejestrować. Wskazano przy tym minimalny i maksymalny okres, na jaki przedsiębiorca może zawiesić działalność - od 1 miesiąca do 24 miesięcy. Takie ramy czasowe zawieszenia uwzględniają typowe sytuacje, które wpływają na podjęcie decyzji o zawieszeniu wykonywania działalności. Zawieszenie trwające dłużej niż 24 miesiące jest przesłanką do likwidacji działalności, natomiast zawieszenie przez okres krótszy niż 1 miesiąc nie ma w praktyce ekonomicznego uzasadnienia.

Przedsiębiorcy nie powinni przy tym być obciążeni kosztami finansowymi ani administracyjnymi, takimi jak opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, uiszczanie podatków, składanie miesięcznych czy kwartalnych sprawozdań. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej dopuszcza z postulowaną przez przedsiębiorców możliwość niepłacenia składek na ubezpieczenia społeczne (rentowe i emerytalne) w okresie zawieszenia (ubezpieczenie będzie wówczas dobrowolne). Przedsiębiorca będzie oczywiście mógł ubezpieczyć się w tym okresie indywidualnie. Przedsiębiorca w okresie zawieszenia nie będzie też musiał opłacać ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego. Natomiast w zakresie prawa podatko­wego możliwość zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej będzie skutkować zwolnieniem przedsiębiorcy z obowiązku składania deklaracji (deklaracji VAT) i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy  (miesięcznych, kwartalnych czy uproszczonych). W tym czasie nie trzeba więc będzie płacić podatków i składek ZUS. Dotyczy to również przedsiębiorców opodatkowanych liniowym PIT oraz płacących podatek zryczałtowany. Składka zdrowotna, analogicznie jak składka na ubezpieczenia społeczne, w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej będzie dobrowolna. 

Uregulowanie zawieszenia będzie miało wpływ na wydatki sektora finansów publicznych z tytułu ubezpieczenia chorobowego. Zgodnie z szacunkami ZUS zwiększenie liczby dni zasiłków chorobowych osób wykonujących działalność gospodarczą o każde 10 tys. w skali roku spowodowałoby wzrost wydatków z funduszu chorobowego o kwotę 300 tys. zł rocznie.

Dotychczas pojęcie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie zostało przewidziane ani w przepisach o podatkach dochodowych, ani w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Powołując się na brak odpowiedniej regulacji prawnej, organy administracji państwowej w indywidualnych decyzjach dotyczących przedsiębiorców twierdziły, że przedsiębiorcy nie przysługuje prawo do zawieszania wykonywania działalności, tylko prawo do jej likwidacji, a złożenie oświadczenia o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej nie powoduje żadnych skutków prawnych i nie wpływa w żaden sposób na zakres praw i obowiązków podatnika wynikających z obowiązujących przepisów.

Dodany do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej art. 14a wprowadza ogólną zasadę, że przed­siębiorca, który nie zatrudnia pracowników, może zawiesić wyko­nywanie działalności gospodarczej. Chodzi tu o przedsiębiorcę, który nie nawiązał stosunku pracy z pracownikami, w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Ograniczenie możliwości zawieszenia wykonywania działalności gospo­darczej jedynie do przedsiębiorców, którzy nie zatrudniają pracowników, wynika z faktu, że ogólne zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne nie może dotyczyć składek płaconych przez pracodawców za pracowników. Tym samym powiązanie instytucji zawieszenia z całko­witym zwolnieniem z opłacania składek w okresie zawieszenia jest możliwe tylko w odniesieniu do przedsiębiorców niezatrudniających pracowników.

Decyzja o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz o wznowieniu jej wykonywania po okresie zawie­szenia powinna być autonomiczną decyzją przedsiębiorcy. W przypadku zaś wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej będzie skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników.

Jednak przedsiębiorca, który zawiesił wykonywanie działalności, będzie musiał regulować inne daniny publiczne, np. podatek od nieruchomości, podatek od spadków i darowizn czy podatek od czynności cywilnoprawnych.

Regulacji art. 14a nie należy traktować jako wprowadzenia prawa zawieszania wykonywania działalności gospodarczej, ponieważ prawo to przysługiwało przedsiębiorcy zwyczajowo, z tą jednak różnicą, że nie było ono usankcjonowane prawnie. Dlatego też wprowadzenie ogólnej zasady umożliwiającej zawieszanie wykonywania działalności gospo­darczej do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi jedynie potwierdzenie takiej możliwości i ma na celu ustanowienie wyraźnej podstawy prawnej zawieszania wykonywania działalności przez przed­siębiorcę. Zdaniem autorów projektu, uregulowanie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej wprost w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej ma umożliwić organom administracji państwowej oraz państwowym jed­nostkom organizacyjnym (Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych) stoso­wanie jednolitej interpretacji przepisów prawa w tym zakresie.

Prawa i obowiązki przedsiębiorcy w okresie zawieszenia określa pro­jektowany nowy art. 14a ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Co do zasady przedsiębiorca taki będzie traktowany w zakresie uprawnień jak każdy inny przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą. Będzie mógł prowadzić działania służące podtrzymaniu działalności, np. opłacać czynsz i płacić podatek od nieruchomości, a także zbywać majątek firmy. Nie będzie to traktowane, jak do tej pory, jako przesłanka prowadzenia działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca w okresie zawieszenia będzie musiał wykonywać wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa, w szcze­gólności będzie zobowiązany:

• złożyć roczne zeznanie podatkowe odpowiednio w zakresie podatku docho­dowego od osób fizycznych lub podatku dochodowego od osób prawnych bądź wzakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych; W okresie zawieszenia działalności właściciele firm będą zatem składać „zerowe" roczne rozliczenie podatku dochodowego;

• uiścić podatek dochodowy od osób fizycznych lub podatek dochodowy od osób prawnych albo ryczałt ewidencjonowany za rok podatkowy;

• rozliczyć podatek od towarów i usług w przypadku wykonywania dozwolonych przepisami nowej ustawy czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca będzie mógł zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Co do zasady podczas zawieszenia wykonywania działalności, przedsiębiorca nie będzie mógł osiągać dochodów związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą. Nowelizacja wprowadza przepis, zgodnie z którym przedsiębiorca w okresie zawieszenia nie może osiągać przy­chodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, z wyjątkiem przychodów o charakterze finansowym. Odsetki bankowe oraz inne przychody o charakterze finansowym są bowiem jedynymi przychodami, które nie wymagają prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej.

W celu zwolnienia przedsiębiorcy z licznych obowiązków o charakterze informacyjnym nakładanych przez przepisy innych ustaw został wprowadzony art. 39 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Tak więc to organ ewidencyjny, który otrzymał od przedsiębiorcy wniosek o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej albo wniosek o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej, ma obowiązek przekazania tej informacji właściwemu dla podatnika organowi podatkowemu, urzędowi statystycznemu oraz oddziałowi ZUS. W przypadku zaś przedsiębiorców wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) będą oni samodzielnie informować właściwe organy o zawieszeniu i wzno­wieniu wykonywania działalności gospo­darczej.

Z wprowadzeniem możliwości zawieszania wy­ko­nywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę wiążą się zmiany wprowadzane do innych ustaw:

• zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych mają na celu zwolnienie podatników za okres zawieszenia między innymi z obowiązku wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy, również tych, którzy wybrali kwartalny lub uproszczony sposób opłacania zaliczek, oraz podatników, którzy wybrali opodatkowanie według liniowej 19% stawki podatku, na podstawie art. 30c ustawy opodatku dochodowym od osób fizycznych.

• zmiany w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym dotyczą zawieszania wykonywania dzia­łalności gospodarczej przez przedsiębiorcę podlegającego obo­wiązkowi wpisu do KRS. Wnioski o wpis informacji o zawieszeniu iowznowieniu wykonywania działalności gospodarczej będą zwolnione zopłat. Wpisy nie będą podlegały publikacji w Monitorze Sądowym iGospodarczym. Jednak ze względu na konieczność posiadania przez osoby trzecie szybkiej informacji ozawieszeniu wykonywania prowadzonej działal­ności gospodarczej w roz­po­rządzeniu Ministra Spra­wiedliwości, wyda­nym na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o KRS, zostanie poszerzony katalog podstawowych danych udo­stępnianych w sieciach informa­tycznych o informację o zawieszeniu.

• zmiany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych przewidują, iż zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej będzie wywierać skutki prawne w zakresie ubezpieczeń społecznych od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przed­siębiorca przekazał informację o zawieszeniu do właściwego organu ewidencyjnego. Ma to na celu techniczne ułatwienie organom ZUS wprowadzenia zwolnienia zopłacania składek na ubezpieczenia społeczne, a także zapobieżenie nadużyciom.

• zmiany w ustawie o zryczałtowanym podatku docho­dowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ma na celu między innymi zwolnienie przedsiębiorcy z obowiązku wpłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Jednocześnie nowelizacja pozostawia instrument „przerwy" (na podstawie art.34 ustawy o ryczałcie). W przypadku przedsiębiorcy rozliczającego się na podstawie karty podatkowej będzie on miał możliwość wyboru przerwy albo zawieszenia wykonywania swojej działalności.

• zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług (VAT) związane są z kompleksowym uregulowaniem możliwości zawieszania wykonywania działalności gospodarczej przez przed­siębiorcę. Polegają na zwolnieniu go (z pewnymi wyjątkami) zobo­wiązku składania deklaracji za okresy rozliczeniowe objęte zawie­szeniem. Warunkiem skorzystania z tego przepisu będzie odpo­wiednie zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o okresie za­wieszenia.

• zmiana w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych powoduje, iż składka zdrowotna w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej - podobnie jak składki na ubezpieczenia społeczne - ma być dobrowolna.

Art. 13 ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw zawiera też przepisy przejściowe odnoszące się do postępowań prowadzonych przez ZUS w dniu wejścia w życie tej nowelizacji w sprawach wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, w związku ze zgłoszeniem przez przedsiębiorcę czaso­wego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej. Postę­powania takie będą ulegały umorzeniu.

Nie będzie to jednak dotyczyć przedsiębiorcy, który zgłosił czasowe zaprzestanie wykonywania działal­ności gospodarczej, ale faktycznie ją wykonywał.

Przepis ten będzie odnosić się wyłącznie do małych przedsiębiorców, tj. prowadzących działalność gospo­darczą jednoosobowo.

Nowelizacja dotycząca organów administracji publicznej

Zmiana wprowadzona do art. 9 ustawy o swobodzie działalności gos­podarczej precyzuje, że organy administracji publicznej, wykonując swoje zadania, działają wyłącznie na podstawie i w granicach prawa. Mimo iż obowiązek taki jest nierozerwalnie związany z konsty­tucyjną zasadą demokratycznego państwa prawa, autorzy projektu uznali za konieczne wprowadzenie normy, która tę zasadę kon­kretyzuje.

Zmiany dotyczące urzędowych interpretacji prawa

Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw nowelizuje przepisy dotyczące interpretacji wydawanych przez organy administracji publicznej lub państwowe jednostki organizacyjne w indywidualnych sprawach przedsiębiorców co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów. Nowelizacja rozszerza i uszczegóławia unormowania dotyczące takich interpretacji wydawanych przez organy administracji publicznej lub państwowe jednostki organizacyjne w indywidualnych sprawach przedsiębiorców co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej w innych sprawach niż podatkowe, tj. o interpretacje w zakresie składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Obowiązujący od dnia 1 stycznia 2005 r. przepis art. 10 ustawy o swo­bodzie działalności gospodarczej był szeroko krytykowany zarówno przez przedsiębiorców, jak i w doktrynie, z uwagi na wąski zakres spraw, których może dotyczyć interpretacja. Dotąd mieliśmy nie najlepiej funkcjonującą interpretację prawa dotyczącą wyłącznie podatków.

Nowelizacja zaś rozszerza ją na wszystkie tzw. daniny publicznoprawne. Wprowadzenie wiążącej interpretacji pozwoli więc w tym zakresie przedsiębiorcy zapytać właściwy organ administracyjny, w jaki sposób ma zrealizować swój obowiązek prawny. Interpretacje wydawane na podstawie przepisów nowelizowanej ustawy będą dotyczyć danin publicznych nakładanych na przed­siębiorców. „Daniny publiczne" będące przedmiotem interpretacji należy rozumieć szeroko, zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, jako „podatki, składki, opłaty oraz inne świadczenia pieniężne, których obowiązek pono­szenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw niż ustawa budżetowa". Na podstawie nowych przepisów przedsiębiorca będzie miał też prawo uzyskać wiążącą interpretację w sprawach składek na ubez­pieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne. Przedsiębiorcy będą więc mogli składać do ZUS i NFZ wnioski o wydanie pisemnej interpretacji dotyczącej opłacania składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne.

Warto tu zwrócić uwagę, iż środki, o których mowa w art. 211 ustawy o finansach publicznych nie są daniną publiczną, zatem do zwrotu tych środków nie będzie stosowany art. 10 ustawy o swobodzie dzia­łalności gospodarczej. Chodzi tu o środki pochodzące z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rybołówstwa, niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA):  Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarskiego Mechanizmu Finansowego, niektóre inne środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), a także środki przeznaczone na finansowanie programów i projektów realizowanych z tych środków lub dotacji, o których mowa w art. 202 ustawy o finansach publicznych.

Wniosek o wydanie interpretacji będzie podlegał opłacie w wysokości 40 zł (to samo dotyczy interpretacji w zakresie prawa podatkowego, które dotychczas kosztowały 75 zł; Sejm odrzucił zaś poprawkę, autorstwa Lewicy, aby tę opłatę zmniejszono do 15 zł), którą przedsiębiorca powinien wnieść w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. W razie nieuiszczenia opłaty w terminie wniosek pozostanie bez rozpatrzenia.

W przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych organ pobie­rze opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Opłata za wydanie interpretacji będzie stanowić odpowiednio dochód budżetu państwa, Narodowego Funduszu Zdrowia albo jednostki samorządu terytorialnego.

Szczegółowe uregulowania w zakresie wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego określają natomiast przepisy Ordynacji podat­kowej.

W nowym art. 10a w ust. 1 został uregulowany termin wydania interpretacji wraz z określeniem sankcji za niewydanie interpretacji w terminie. Jeśli organ administracji w określonym terminie nie odpowie na wniosek, to będzie to oznaczało prawomocność postępowania zaproponowanego przez przedsiębiorcę. Ma to zapobiegać zaniechaniu działań urzędów, a więc nieodpowiadaniu na pisma i wnioski petentów.

Wiążąca interpretacja prawa będzie wydawana w formie decyzji administracyjnej, co oznacza, iż wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo odwołania się od tego orzeczenia. Ustawodawca uwzględnił również potrzebę zwiększenia prawnej ochrony przed­siębiorcy, który swoje działania dostosował do posiadanej interpretacji. Nowe przepisy przewidują, iż interpretacja jest wiążąca dla właściwych dla przedsiębiorcy organów administracji publicznej lub państwowych jednostek organi­zacyjnych. Przedsiębiorca natomiast nie ma obowiązku zastosowania się do interpretacji, jednakże, stosując się do interpretacji, jest chroniony - ochrona ta była już zresztą przewidziana w dotychczasowych przepisach.

Nowa zasada, że organy administracji publicznej nie mogą odmówić przyjęcia wniosku niekompletnego

Przedsiębiorcy od dawna domagali się wprowadzenia zasady ogólnej, z której wprost wynikałby obowiązek organu administracji publicznej przyjmowania pism i wniosków, które nie są kompletne. Organ nie będzie teraz mógł także żądać jakichkolwiek dokumentów, których konieczność przedstawienia lub złożenia nie wynika wprost z prze­pisu prawa.

Umożliwienie złożenia niekompletnego wniosku, a następnie „doniesienie" brakujących dokumentów ma przyśpieszyć załatwienie sprawy przez przedsiębiorcę.

Dotychczas nagminna była praktyka odsyłania przedsiębiorców lub nieprzyjmowania wniosków, którzy do składanego pisma nie dołączyli wszystkich dokumentów. Art. 11 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w nowym brzmieniu nie narusza jednak prze­pisów szczegółowych określających terminy i tryb uzupełniania pism i wniosków oraz terminy załatwiania spraw wywołanych ich wnie­sieniem, w szczególności przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Na jakich zasadach podmioty zagraniczne będą mogły prowadzić działalność w Polsce?

W art. 5 w pkt 2 w lit. a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wykreślono wyrazy: „mającą miejsce zamieszkania za granicą". Zgodnie bowiem z dotychczasową treścią tego przepisu obywatele państw Unii Europejskiej mieszkający w Polsce nie mogliby na podstawie art. 13 podejmować działalności gospodarczej na terytorium RP.

Art. 13 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest przepisem o charakterze generalnym, na podstawie którego przedsiębiorcy (tj. osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym odrębne ustawy przyznają zdolność prawną) mogą podejmować działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak przed­siębiorcy polscy.

Nowelizacja pre­cyzuje ten przepis w związku z rozszerzeniem katalogu podmiotów, które mogą wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy. W tym przypadku chodzi o obywateli Konfederacji Szwajcarskiej. Do swobodnego podejmo­wania działalności gospodarczej w Polsce dopuszcza się także osoby prawne z tego państwa. Nowelizacja rozszerza więc listę krajów, których obywatele (albo osoby prawne) będą mogli wykonywać na terytorium RP działalność gospodarczą na takich samych zasadach, jak obywatele polscy. Działalność taką będą mogli zatem prowadzić obywatele oraz osoby prawne ze Szwajcarii.

Dodanie zaś w art. 13 ust. 1a wynika zaś z konieczności wdro­żenia do polskiego ustawodawstwa postanowień Traktatu ustana­wiającego Wspólnotę Europejską (TWE) oraz Umowy ze Szwajcarią w zak­resie czasowego świadczenia usług. Na mocy tej nowelizacji przedsiębiorcy z państw Unii Europejskiej, EFTA (Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu) oraz Szwajcarii będą mogli także czasowo świadczyć usługi w Polsce bez konieczności uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców w KRS albo ewidencji działalności gospodarczej. 

Zmiana art. 13 ust. 2 była podyktowana koniecznością dostosowania ustawy do wymogów dyrektywy Rady 2003/86/WE z dnia 22 września 2003 r. w sprawie prawa do łączenia rodzin, a także dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich.

Dodatkowo wprowadzono 2 przepisy do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (art. 13 ust. 3 i 4) mające na celu umożliwienie zdobycia środków na utrzymanie się cudzoziemców przebywających legalnie w Polsce, których np. małżonkowie mają tu prawo wykonywać działalność gospodarczą. Nowelizacja umożliwi podjęcie działalności gos­podarczej przez członka rodziny cudzoziemca wykonującego w Polsce działalność gospodarczą zgodnie z postanowieniami umów międzynarodowych. Warunkiem będzie posiadanie przez taką osobę zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. W praktyce nowa regulacja będzie odnosić się do członków rodzin obywateli Stanów Zjednoczonych Ameryki, którzy nie są obywatelami USA ani polskimi.

Ponadto nowelizacja dopuszcza do wyko­nywania działalności gospodarczej w Polsce członków rodzin cudzoziemców posiadających zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony i wykonujących działalność gospodarczą. Osoba taka będzie musiała również posiadać zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony udzielone w celu połączenia z rodziną, a jej działalność gospodarcza musi obejmować taki sam zakres. Nowa regulacja będzie dotyczyć członków rodzin cudzoziemców wykonujących działalność gospodarczą w Polsce na zasadzie wzajemności, a więc rozpoczętą przed wejściem Polski do Unii Europejskiej.

Sposoby oznakowania towarów wprowadzanych do obrotu na terytorium RP

Potrzeba zmiany art. 20 ustawy wynikła w związku ze sprawą zgło­szoną przez Szwedzkie Centrum Solvit, dotyczącą obowiązku oznaczania towarów wprowadzanych do obrotu na terytorium RP nazwą i adresem przedsiębiorcy wyłącznie „na towarze, jego opakowaniu, etykiecie lub instrukcji". Szwedzkie Centrum Solvit uznało, że art. 20 ustawy narusza art. 28 TWE, a tym samym zasadę swobodnego przepływu towarów we Wspólnocie. Podobne stanowisko w tej sprawie w trybie nieformalnym zajęła również Komisja Europejska, wskazując na potrzebę zmiany treści art. 20 ustawy.

Mając na względzie zmieniające się sposoby organizacji sprzedaży, a także nowe formy i techniki przekazywania konsu­mentowi informacji o towarze (wywieszki w sklepie, szczegółowo opracowane katalogi oferowanych produktów, pokwitowanie zapłaty z nazwą i adresem producenta/dystrybutora), które wykraczają poza określone w obecnym przepisie sposoby oznakowania, prawodawca uznał, iż przepis ten można zmienić w kierunku rozszerzenia możliwości informo­wania konsumentów o towarze.

Celem zmian jest uelastycznienie zawartej w art. 20 normy prawnej. W zmienionym przepisie uwzględniono możli­wość innego niż wskazany w dotychczas obowiązującym art. 20 sposobu oznaczania wyrobów przez dodanie określenia „lub dostarczenia w inny, zwyczajowo przyjęty sposób". Stosowanie przez przedsiębiorców tej dodatkowej możliwości oznaczania wyrobów będzie możliwe w przypadku, gdy prowadzona przez sprzedawcę działalność gospodarcza, a także sposób organizacji sprzedaży, zapewnią konsumentowi dostęp do rzetelnej, wyczerpującej oraz niebudzącej wątpliwości informacji o towarze oraz jego wytwórcy (sprzedawcy).

Zmiana art. 20 ma zatem na względzie zarówno reali­zację zobowiązania Polski złożonego przez Centrum Solvit Polska, jak i uelastycznienie przepisu pod kątem przedsiębiorców wpro­wadzających towar do obrotu na terytorium RP, przy jednoczesnym zachowaniu ogólnego charakteru tej regulacji.

Pozostałe ważniejsze zmiany

Zmiana w art. 72 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej ma przyczynić się do usunięcia wątpliwości interpretacyjnych związanych z konsekwencjami wykreś­le­nia przedsiębiorcy z rejestru działalności regulowanej.

Zmiana ustawy - Kodeks wykroczeń ma na celu doprecyzo­wanie podmiotów, wobec których zostanie zastosowana sankcja karna w przypadku wprowadzania do obrotu na terytorium RP towaru bez wymaganych oznaczeń. W stosunku do obowią­zującego dotąd przepisu (sankcja wobec wytwórcy) sankcją będą zagrożeni także inni przedsiębiorcy wprowa­dzający towar do obrotu, np. importer. Poza tym nowelizacja znosi sankcje, jakie grożą przedsiębiorcy za brak oznaczenia siedziby i miejsca wykonywania działalności, oraz sankcje za niewykonanie obo­wiązku pisemnego wskazania osoby upoważnionej do reprezentowania przed­siębiorcy w trakcie kontroli. Charakter powyż­szych naruszeń, w opinii autorów tych zmian, nie uzasadnia bowiem odpo­wie­dzialności na gruncie Kodeksu wykroczeń.

Nowelizacja przewiduje ponadto skrócenie terminów rozpo­znawania spraw rejestrowych oraz poszerzenie katalogu informacji wpisywanych do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Przewidziano w związku z tym wzmocnienie kadrowe wydziałów KRS - zatrudnienie referendarzy sądo­wych. Dodatkowo wdrożenie tej ustawy będzie wymagało modyfikacji systemu informatycznego KRS, systemu udostępniania informacji o podmiotach wpisanych do KRS oraz zmiany i przygotowania nowych formularzy wniosków o wpis do KRS. Koszt tych zmian wyniesie około 900 tys. zł.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2008 r., Nr 141, Poz. 888);

• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, ze zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl