Większe wsparcie oraz podmiotowość kobiety w ciąży
Nowe rozporządzenie wprowadza nowe standardy opieki okołoporodowej, które wejdą w życie za pół roku. Zmiany koncentrują się na zapewnieniu kobiecie podmiotowego traktowania, poszanowania jej decyzji oraz zapewnienia bezpiecznej, holistycznej opieki w czasie ciąży, porodu, jak i połogu.
Nowe standardy to nie tylko rozszerzenie kompetencji personelu medycznego oraz zmiany organizacyjne, lecz głównie wzmocnienie praw kobiet i realna możliwość korzystania z nich w praktyce.
Wprowadzenie nowych standardów to krok w kierunku podmiotowego traktowania kobiety w ciąży oraz w połogu. Zdrowie, potrzeby, emocje i poczucie bezpieczeństwa kobiety musi znajdować się w centrum uwagi całego systemu. Dzięki zmianom przepisów ma ona czuć pewność, iż jest wysłuchana, wspierana oraz traktowana z szacunkiem w tym wyjątkowym czasie życia.
Znajomość nowych zasad jest ważna po stronie pacjentek, jak też placówek: kobiety muszą wiedzieć, jakie prawa im przysługują, żeby mogły w pełni je egzekwować, zaś podmioty lecznicze – aby prawidłowo je realizować oraz organizować opiekę zgodnie z aktualnymi wymogami prawnymi. Świadomość pacjentek i odpowiedzialność placówek to klucz do skutecznej zmiany.
Najważniejsze zmiany w standardach opieki okołoporodowej
Najważniejsze zmiany w standardach opieki okołoporodowej obejmują:
- łatwiejszy dostęp do znieczulenia - rozszerzona zostanie dostępność znieczulenia zewnątrzoponowego, a szpitale będą zobowiązane publikować na swoich stronach internetowych informacje o dostępnych metodach łagodzenia bólu porodowego;
- zobowiązanie do zapewnienia kontaktu skóra do skóry także w przypadku porodu zabiegowego, w tym przy cięciu cesarskim, jeśli stan zdrowia matki oraz noworodka na to pozwala. W takiej sytuacji kontakt skóra do skóry noworodka z matką i pierwsze karmienie piersią powinny się odbyć w warunkach sali operacyjnej bądź pooperacyjnej. Po porodzie każda mama będzie miała zapewnione minimum 2 godziny nieprzerwanego kontaktu z noworodkiem.
- ochronę kobiet w sytuacjach szczególnych - obowiązywał będzie zakaz umieszczania w jednej sali kobiet po poronieniu, urodzeniu martwego dziecka bądź chorego noworodka z pacjentkami, które urodziły zdrowe dziecko;
- ograniczenie medykalizacji porodu - zalecono ograniczenie zbędnych interwencji, takich jak rutynowa amniotomia indukcja oraz stymulacja porodu, nacięcie krocza, cięcie cesarskie i ciągły monitoring KTG w porodach bez powikłań;
- wzmocnienie promocji karmienia piersią - gwarantowana będzie rozszerzona opieka laktacyjna oraz doradztwo laktacyjne, zaś kobiety po poronieniu bądź decydujące o niekarmieniu piersią otrzymają wsparcie w bezpiecznym hamowaniu laktacji;
- poszerzenie zakresu badań w ciąży - standardy obejmą np. dodatkowe badania w kierunku wirusa HBV;
- możliwość spożywania posiłków podczas porodu - rodzące będą mogły jeść lekkostrawne posiłki, których spożywanie powinny skonsultować z osobą sprawującą opiekę;
- placówki medyczne będą zobowiązane do aktualizacji procedur, przeszkolenia personelu oraz publikacji nowych informacji dla pacjentek;
- edukacja przedporodowa będzie mogła rozpocząć się jak najszybciej, już od stwierdzenia ciąży. W edukacji przedporodowej podkreślono rolę ojca dziecka w łonie matki, wskazując go wprost jako adresata edukacji przedporodowej.
Nowe standardy to realna szansa na poprawę jakości opieki okołoporodowej w Polsce. Żeby jednak stały się codzienną praktyką, muszą być znane zarówno pacjentkom, jak i wszystkim osobom zaangażowanym w opiekę. Tylko wówczas można mówić o pełnym poszanowaniu praw kobiet oraz budowaniu kultury wsparcia w czasie ciąży, porodu, jak i połogu. Prawdziwa wartość nowych standardów ujawni się wówczas, kiedy wszystkie kobiety będą świadome swoich praw, a wszystkie placówki będą je stosować.
Podstawa prawna:
- rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 października 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz.U. z 2025 r., poz. 1525).