Nowe ułatwienia dla funduszy inwestycyjnych

Jak zmieniają się przepisy dotyczące funduszy inwestycyjnych?

13 stycznia 2009 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych, ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. 

Wprowadzone ustawą z dnia 4 września 2008 r. zmiany ustawy o funduszach inwestycyjnych mają służyć ułatwieniu stosowania regulacji prawnych dotyczących funduszy inwestycyjnych poprzez:

• przeniesienie części informacji o charakterze ofertowym, dotychczas wykazywanych w statutach funduszy inwestycyjnych, do prospektów informacyjnych, emisyjnych lub warunków emisji,

• skrócenie do miesiąca czasu przeznaczonego na wydawanie zezwoleń na: utworzenie funduszu inwestycyjnego, wykonywanie działalności przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych oraz zarządzanie portfelami instrumentów finansowych,

• wyłączenie wpłat do funduszy inwestycyjnych z postępowania egzekucyjnego oraz z masy upadłości towarzystwa,

• wprowadzenie możliwości różnicowania jednostek uczestnictwa subfunduszy pod względem udziału w opłatach obciążających aktywa subfunduszy,

• wprowadzenie możliwości przekształcania otwartych funduszy inwestycyjnych w subfundusze otwartych funduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszami.

Nowelizacja ta dokonana została głównie w celach dostosowania polskiego ustawodawstwa do prawa Unii Europejskiej, a zwłaszcza postanowień dyrektywy Komisji 2007/16/WE z dnia 19 marca 2007 r. dotyczącej wykonania dyrektywy Rady 85/611/EWG w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) w zakresie wyjaśnienia niektórych definicji (Dz. Urz. UE L 79 z 20.03.2007) oraz doprecyzowania przepisów implementujących postanowienia dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych (dyrektywa MiFID) oraz dyrektywy Komisji 2006/73/WE z dnia 10 sierpnia 2006 r. wprowadzającej środki wykonawcze do dyrektywy MiFID.

Poniżej omówione zostały poszczególne zmiany dokonane w ustawie o funduszach inwestycyjnych oraz podstawy ich wprowadzenia, jak też skutki z nich wynikające.

Jak zmienia się terminologia ustawy?

Nowelizacja wynikająca ze zmiany w art. 2 pkt 13 zmieniła odesłanie do definicji działalności gospodarczej z nieobowiązującej już ustawy - Prawo działalności gospodarczej do odesłania do definicji z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

W art. 2 pkt 21 zmieniona została definicja pojęcia instrumentu rynku pieniężnego. Zmiana ta miała na celu dostosowanie przepisu do treści dyrektywy 2007/16/WE, zgodnie z którą instrumentów rynku pieniężnego, które mogą być przedmiotem lokat otwartych funduszy inwestycyjnych. Do kategorii instrumentów rynku pieniężnego mogą być zaliczane instrumenty finansowe, w przypadku których termin realizacji praw nie jest dłuższy niż 397 dni. Poprzednio w ustawie termin ten określony był jako termin roczny.

Zmiana art. 2 pkt. 27 i pkt 28 ma na celu dostosowanie terminologii do tej, która używana jest w znowelizowanej ustawie o obrocie instrumentami finansowymi (nowelizacja ustawy została w dniu 23.09.2008 r. zaskarżona przez Prezydenta RP do Trybunału Konstytucyjnego).

Uchylenie art. 2 pkt 29 ma na celu przeniesienie definicji krótkiej sprzedaży do art. 107 ust. 1 pkt 2.

Zmiana art. 2 pkt 30 ma na celu zliberalizowanie zasad dotyczących nabywania wierzytelności przez standaryzowane fundusze sekurytyzacyjne.

Zmiana art. 2 pkt 36 i pkt 37 związana jest ze zmienionymi zasadami postępowania z dokumentami informacyjnymi związanymi z ofertą publiczną lub ubieganiem się o dopuszczenie instrumentów finansowych do obrotu na rynku regulowanym, która to zmiana wynika z nowelizacji ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.

Jakie zmiany dotyczą zasad tworzenia i funkcjonowania funduszy inwestycyjnych?

Nowelizacja art. 7 polega na umożliwieniu wnoszenia do funduszy inwestycyjnych nieruchomości (budynków i lokali stanowiących odrębne nieruchomości) oraz użytkowania wieczystego.

Uchylenie art. 17 ust. 3 pkt 1 powoduje, że obecnie ustawa nie wymaga od towarzystwa funduszy inwestycyjnych uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na dokonanie zmian w statucie w przypadku przejęcia zarządzania funduszem inwestycyjnym przez inne towarzystwo.

W wyniku zmiany art. 18 ust. 2 pkt 8 i 9 oraz uchylenia pkt 4a ograniczeniu ma ulec zakres informacji wykazywanych w statutach funduszy inwestycyjnych (statut stanie się dokumentem związanym ściśle z konstrukcją funduszy) natomiast informacje o charakterze ofertowym będą znajdować się w prospekcie informacyjnym, prospekcie emisyjnym lub warunkach emisji.

Dodany art. 20 ust. 1a wskazuje elementy zawartości statutu funduszu inwestycyjnego w zakresie dotyczącym zasad polityki inwestycyjnej oraz w zakresie zasad dywersyfikacji lokat i innych ograniczeń inwestycyjnych.

Zmiana treści art. 23 ust. 1 poprzez usunięcie zapisu o terminie wydania zezwolenia spowoduje ten skutek, że zastosowanie będą miały przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, co skróci termin wydania tego zezwolenia do 1 miesiąca (2 miesiące w uzasadnionych przypadkach).

Zmiana ust. 2 zmierza do odstąpienia od zasady wydawania przez Komisję Nadzoru Finansowego zgody na utworzenie funduszu, wyłącznie w oparciu o załączone do wniosku dokumenty, nawet w sytuacji, kiedy Komisja posiada istotne w tej sprawie informacje.

Poprzez zmianę art. 24 ust. 1 i 2 wprowadzono obowiązek uzyskania zgody Komisji Nadzoru Finansowego na utworzenie nowego subfunduszu.

Uchylenie ust. 3 ma na celu skrócenie terminów wydawania zezwoleń w zakresie zmiany statutu funduszu inwestycyjnego przez przyjęcie terminów wynikających wprost z Kodeksu postępowania administracyjnego (miesiąc od dnia złożenia wniosku, w uzasadnionych przypadkach Komisja Nadzoru Finansowego będzie miała możliwość przedłużenia terminu do 2 miesięcy).

Dodanie ust. 8a i ust. 8b ma na celu umożliwienie jednoczesnego wejścia w życie zmian statutów funduszy inwestycyjnych, które wymagają zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego i tych zmian statutów, które tej zgody nie wymagają. Gdyby nie dodane ustępy 8a i 8b dokonane w jednym czasie zmiany statutu wchodziłyby w życie w różnych terminach.

Zmiany w art. 27, 32 i 32a mają na celu dostosowanie polskich przepisów do ustawodawstwa Unii Europejskiej, zgodnie z którą pośrednictwo w sprzedaży tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania jest usługą przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych. Dlatego zgodnie z treścią znowelizowanej ustawy zapisy na jednostki uczestnictwa oraz na niepubliczne certyfikaty inwestycyjne, a także zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa może zostać dokonane po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, bądź odbywać się będzie za pośrednictwem podmiotu prowadzącego działalność maklerską w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, banku krajowego wykonującego działalność, o której mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, lub krajowego oddziału instytucji kredytowej uprawnionego do wykonywania działalności w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, a także za pośrednictwem podmiotów, które uzyskają odpowiednie zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego.

Zmiana art. 28 w ust. 2 polega na wprowadzeniu w celu wpłat do funduszu w formie nieruchomości analogicznych zasad, jak ma to miejsce w przypadku wpłat w formie innej niż zdematerializowane papiery wartościowe lub udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dodanie ust. 2a spowodowało dookreślenie zasad pokrywania kosztów towarzyszących wycenie początkowej wnoszonej nieruchomości oraz przeniesieniu własności nieruchomości. Zmiany te spowodowane zostały możliwością wnoszenia wynikają do funduszy zamkniętych nieruchomości, która to możliwość wprowadzona została w art. 1 pkt 2.

Dodany ust. 4 ma na celu zabezpieczenie praw wierzycieli funduszu, w sytuacji gdy towarzystwo funduszy inwestycyjnych zostałoby postawione w stan upadłości lub zostałoby skierowane przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, poprzez uniemożliwienie wyprowadzenia z funduszu przez uczestników środków wniesionych.

Zmiany zawarte w art. 32 ust. 5 i 9 zapewniają organowi nadzoru dostęp do aktualnych danych zawartych w rejestrach sądowych podmiotów nadzorowanych.

Zmiana treści ust. 10 przewiduje, że w przypadku połączenia lub podziału podmiotów dystrybuujących, niebędących bankami krajowymi, zezwolenie na dystrybucję nie przechodzi na nowo powstały podmiot. Ma to na celu zapewnienie odpowiedniego bezpieczeństwa i prawidłowości prowadzenia dystrybucji jednostek uczestnictwa oraz tytułów uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.

Zmiana art. 32a zobligowała podmioty dystrybuujące jednostki lud tytuły do działania zgodnie z zasadami uczciwego obrotu.

Zmiana art. 33 wynika ze zmiany w zasadach dystrybucji tytułów uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej.

Dodanie art. 37 ust. 2a umożliwia zatwierdzenie sprawozdania finansowego funduszu inwestycyjnego w sytuacji, w której pomimo prawidłowo zwołanego zgromadzenia inwestorów nie zostanie osiągnięta wymagana większość. W takiej sytuacji zatwierdzenia dokonuje walne zgromadzenie akcjonariuszy towarzystwa.

Na jakich zasadach ma działać towarzystwo funduszy inwestycyjnych?

Zmiana w art. 42 wynika z powołania się na definicję instytucji rynku finansowego oraz z rezygnacji definiowania w tym przepisie instytucji finansowej.

Zmiany art. 45 ust. 2 i 4 miały na celu dostosowanie terminologii używanej w ustawie z terminologią wynikającą z przepisu ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Dodany art. 46 ust. 2a, ust. 6 i ust. 8 umożliwia towarzystwom zarządzającymi funduszami sekurytyzacyjnymi zlecanie, na podstawie umowy, zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami innym podmiotom, które uzyskały zezwolenie Komisji na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami. Dotychczas możliwe było jedynie zlecanie obsługi sekurytyzowanych wierzytelności, natomiast czynności w zakresie zarządzania towarzystwo musiało wykonywać samodzielnie.

Zmiana treści ust. 8 wynika ze zmiany terminologii wprowadzonej znowelizowana ustawą o obrocie instrumentami finansowymi.

Zmiana art. 47 wnika ze zmiany terminologii wprowadzonej znowelizowana ustawą o obrocie instrumentami finansowymi.

Zmiana treści art. 48 dotyczy kontroli wewnętrznej funduszy inwestycyjnych:

• poszerzenie katalogu funduszy inwestycyjnych podlegających obligatoryjnej kontroli wewnętrznej,

• zastąpienie obowiązującej obecnie fakultatywnej możliwości obligatoryjnym obowiązkiem określenia przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych trybu, warunków i szczegółowego zakresu działania kontroli wewnętrznej w towarzystwie, sposobu prowadzenia przez towarzystwo ewidencji zawartych transakcji, sposobów zapobiegania występowaniu konfliktów interesów oraz sposobu dokumentowania źródeł będących podstawą decyzji inwestycyjnych.

W związku ze zmianą art. 49 zmianie uległy zasady ustalania dnia, według którego ustala się kurs euro przy przeliczaniu wymogów kapitałowych towarzystwa w sytuacji, gdy będzie

wykonywać działalność związaną z zarządzaniem portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych albo doradztwa inwestycyjnego.

Zmiana art. 51 wnika ze zmiany terminologii wprowadzonej znowelizowana ustawą o obrocie instrumentami finansowymi.

Zmiana art. 54 ust. 4 dotyczy terminu, w którym może zostać dokonane nabycie akcji towarzystwa. W przypadku niezgłoszenia sprzeciwu przez Komisję termin zgłoszenia sprzeciwu przez Komisję do terminów przewidzianych w tym zakresie w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi przy nabyciu akcji firmy inwestycyjnej.

Zmiana art. 56 ust. 1 dokonuje podwyższenia z 5% do 10% limitu ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy towarzystwa lub udziału w kapitale zakładowym towarzystwa, po przekroczeniu którego Komisja może podjąć decyzję o zakazie wykonywania prawa głosu.

Zmiana art. 57 wprowadza możliwość wyznaczenia przez Komisję krótszego terminu zawiadamiania o planowanym nabyciu lub zbyciu akcji towarzystwa oraz z rezygnacją z możliwości zgłoszenia sprzeciwu przez Komisję w odniesieniu do zawiadomienia o zbyciu akcji towarzystwa w związku z możliwością zgłoszenia sprzeciwu przy nabyciu akcji towarzystwa.

Zmiana art. 57 ust. 1 pkt 9, 10, 11 ma na celu podwyższenie z 5% do 10% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy lub udziału w kapitale zakładowym podmiotu występującego o uzyskanie zezwolenia na wykonywanie działalności przez towarzystwo oraz na utworzenie funduszu inwestycyjnego, po przekroczeniu której powstaje obowiązek dołączenia do wniosku szczegółowych informacji na temat posiadaczy ww. liczby głosów lub udziałów oraz informacji na temat podmiotów dominujących i zależnych wobec tych akcjonariuszy.

Zmiana treści zdania wstępnego art. 60 wynika ujednolicenia terminologii wprowadzonej znowelizowana ustawą o obrocie instrumentami finansowymi.

Zmiana art. 61 ust. 1 ma na celu wprowadzenie terminów zawartych w kodeksie postępowania administracyjnego dla wydawania zezwoleń na wykonywanie działalności przez towarzystwo oraz na utworzenie funduszu inwestycyjnego.

W ust. 4 wprowadzono zmianę polegającą na zastąpieniu obligatoryjnej zasady odmowy wydania przez Komisję zgody na wykonywanie działalności przez towarzystwo zasadą fakultatywną ze względu na wprowadzenie, jako jednej z podstaw odmowy, opinii właściwego organu państwa członkowskiego.

Zmiana art. 62 ust. 1 ma na cele skrócenie terminu wydawania przez Komisję zezwoleń na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych albo doradztwo inwestycyjne, poprzez odwołanie sie do terminów ogólnych zawartych w kodeksie postępowania administracyjnego.

Zmiana ust. 2 prowadzi do ujednolicenia terminologii w związku z wprowadzeniem znowelizowanej ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Uchylenie art. 63 ma na celu ujednolicenie obowiązków informacyjnych poprzez odwołanie się do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 2005 r.

Dodanie art. 65 ust. 3a zgodnie z którym towarzystwo nie może być jedynym uczestnikiem funduszu inwestycyjnego przez okres dłuższy niż 6 miesięcy, ma zapobiec praktyce, w której towarzystwo zarządzające wieloma funduszami na skutek niewłaściwego zarządzania będzie wykorzystywać fundusz, którego jest jedynym uczestnikiem, do absorpcji strat ponoszonych w innych funduszach.

Zmiana art. 67 wprowadza termin na rozpoczęcie zarządzania funduszem przez towarzystwo. Bezskuteczny upływ tego terminu sprawia, że zezwolenie na zarządzanie funduszem staje się bezskuteczne.

Zmiany w art. 69 oraz w art. 70 związane są z ujednoliceniem terminologii wprowadzonej w znowelizowanej ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.

Jakie zmiany dotyczą funduszy inwestycyjnych otwartych?

Zmiana art. 84 ust. 1 i 2, art. 89 ust. 3 oraz art. 90 ust. 1 prowadzi do przeniesienie informacji mających charakter ofertowy ze statutów funduszy inwestycyjnych do prospektów informacyjnych, która to zmiana wynika ze zmiany art. 18.

Zmiana art. 93 ust. 1 pkt 1 umożliwia dokonywanie również lokat na rynkach zorganizowanych w Polsce i innych państwach członkowskich. Przepis w poprzednim brzmieniu dopuszczał jedynie lokowanie aktywów na rynku regulowanym w państwie należącym do OECD innym niż Rzeczpospolita Polska i państwo członkowskie.

Zmiana ust. 2 zwalnia z obowiązku uzyskania zgody Komisji Nadzoru Finansowego dokonywanie lokat w papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego będące przedmiotem obrotu na rynku zorganizowanym oraz w papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego w państwie członkowskim.

Zmiana art. 98 ust. 1 ma charakter doprecyzowujący i polega na zdefiniowaniu pojęcia grupy kapitałowej przez odesłanie do ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

Zmiana art. 100 ust. 4 wprowadza rezygnację z obowiązku dokonywania lokat w papiery wartościowe co najmniej sześciu emisji jednego emitenta. Powyższa zmiana wynika z dostosowania polskiego ustawodawstwa do regulacji znajdujących się w dyrektywie Rady 85/611/EWG w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe.

Zmiana art. 102 ust 1 ma na celu poszerzenie możliwości pożyczania papierów wartościowych przez fundusze inwestycyjne również o pożyczki, które odbywają się w ramach systemu zabezpieczania płynności rozliczeń przewidzianego ustawą o obrocie instrumentami finansowymi. Wydłużeniu uległ również z 6 do 12 miesięcy termin na jaki fundusze będą mogły pożyczać papiery wartościowe.

Zgodnie z art. 104 ust. 8 wykonywanie przez fundusze inwestycyjne otwarte zarządzane przez to samo towarzystwo praw głosu z papierów wartościowych powyżej progu 10% ogólnej liczby głosów w organach emitenta, będzie bezskuteczne.

Zmiana w art. 106 ust. 3 precyzuje sposób obliczania terminu dostosowania struktury portfela inwestycyjnego funduszu inwestycyjnego w przypadku utworzenia nowego subfunduszu w funduszu z wydzielonymi subfunduszami.

Zmiana art. 107 ust. 5 wprowadza zmiany w wymaganiach odnośnie dokonywania lokat lub zawierania umów z podmiotami i osobami powiązanymi z funduszem inwestycyjnym.

Zmiana art. 110 ust. 2 doprecyzowuje, że fundusz papierów wartościowych zawiadamia Komisję Nadzoru Finansowego tylko o pierwszym, a nie o każdym przypadku nabycia papieru wartościowego lub instrumentu rynku pieniężnego, które nie mają odpowiednika na polskim rynku.

W wyniku zmiany art. 111 doprecyzowanie zasad rozporządzania przez uczestnika funduszu jednostkami uczestnictwa, w szczególności uproszczenie procedury udzielania przez uczestnika funduszu dyspozycji tymi jednostkami tak, aby każdorazowa zmiana nie wiązała się z koniecznością dokonywania zmian w umowie z funduszem.

Jakie zmiany dotyczą funduszy inwestycyjnych zamkniętych?

W wyniku zmiany art. 117 ust. 3, art. 118 ust. 1 i 3, art. 119 ust. 1, 3 i 4 wprowadzone zostało memorandum informacyjne będące, obok prospektu emisyjnego, jednym z dokumentów informacyjnych związanych z ofertą publicznych certyfikatów inwestycyjnych.

Zmiana art. 121 ust. 4 wprowadziła możliwość pobierania opłat w różnej wysokości od certyfikatów imiennych różnych serii.

Dodanie art. 123 ust. 4 ma na celu poszerzenie grupy podmiotów uprawnionych do prowadzenia ewidencji uczestników funduszu inwestycyjnego zamkniętego emitującego niepubliczne certyfikaty inwestycyjne o spółkę, której Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych Spółka Akcyjna przekazał wykonywanie czynności określonych dla KDPW S.A. ustawą o obrocie instrumentami finansowymi.

Zmiana art. 128 umożliwia wnoszenie do funduszy inwestycyjnych zamkniętych nieruchomości.

Zmiany w art. 130 po umożliwieniu dokonywanie wpłat do funduszu w formie nieruchomości ustaliły zasady przenoszenia tych praw na fundusz oraz dookreślenia terminu wyceny wnoszonych nieruchomości.

Zmiana art. 134 ma charakter formalny i wynika z wprowadzenia nowego dokumentu informacyjnego - memorandum informacyjnego.

Dodany art. 134 ust. 5 ma na celu rozszerzenie na drugą i następną emisję zakazu rozporządzania przez towarzystwo wpłatami do funduszu na certyfikaty danej emisji, pobranymi opłatami manipulacyjnymi, kwotami z tytułu oprocentowania tych wpłat lub pożytkami, jakie wpłaty te przynoszą, przed dokonaniem przydziału certyfikatów inwestycyjnych danej emisji.

Zgodnie ze zmienionym art. 137 ust. 4 termin i wysokość wpłat na certyfikaty inwestycyjne nieopłacone w całości może określać nie tylko statut, ale także uchwały zgromadzenia inwestorów.

Po dodaniu art. 140 ust. 4a możliwe będzie rozszerzenie uprawnień rady inwestorów o uprawnienia przysługujące zgromadzeniu inwestorów dla funduszy inwestycyjnych zamkniętych emitujących niepubliczne certyfikaty inwestycyjne. Po zmianie nie będzie już obowiązku powoływania zarówno rady inwestorów, jak i zgromadzenia inwestorów, fundusz będzie mógł powołać wyłącznie radę inwestorów i wyposażyć ją w uprawnienia zgromadzenia inwestorów, dzięki czemu będzie mógł wydatnie ograniczyć koszty działania funduszu.

Zmiana art. 141 ust. 6 umożliwia członkom rady inwestorów wykonywania uprawnień i obowiązków wynikających z tego członkostwa przez ustanowionego pełnomocnika.

Zmiany art. 144 ust. 7 przewidują możliwość rozszerzenia w statucie uprawnień zgromadzenia inwestorów o uprawnienia przysługujące radzie inwestorów, w przypadku funduszu inwestycyjnego emitującego niepubliczne certyfikaty inwestycyjne.

Zmiana ust. 8 umożliwia zastrzeżenie w statucie, że uchwały podejmowane przez zgromadzenie inwestorów będą mogły być zwolnione z wymogu protokołowania przez notariusza.

Na czym polega nowelizacja dotycząca funduszy inwestycyjnych z różnymi kategoriami jednostek uczestnictwa?

Zmieniony art. 158 ust. 1 umożliwia funduszom inwestycyjnym otwartym oraz specjalistycznym funduszom inwestycyjnym otwartym ustalanie wysokości pobieranych opłat manipulacyjnych lub opłat obciążających aktywa funduszu.

Zmiana ust. 2 ma na celu zniesienie nadmiernie rygorystycznej zasady polegającej na monitorowaniu limitów inwestycyjnych na poziomie całego funduszu z wydzielonymi subfunduszami. W tej kwestii wystarczające jest monitorowanie limitów na poziomie subfunduszy, gdyż każde przekroczenie limitu funduszy wiąże się z podniesieniem limitów subfunduszy.

Na jakich zasadach mają funkcjonować fundusze inwestycyjne z wydzielonymi subfunduszami?

Art. 162 ust. 4 przed jego uchyleniem znacznie ograniczał zakres oferty funduszy inwestycyjnych z wyodrębnionymi subfunduszami. W wyniku wprowadzenia przedmiotowej zmiany nastąpi wzrost konkurencyjności oferty inwestycyjnej krajowych funduszy z wyodrębnionymi subfunduszami.

W wyniku zmiany ust. 7 wyrażona została rezygnacja z dotychczasowego zakazu zamiany jednostek uczestnictwa subfunduszu, stosującego zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla funduszu inwestycyjnego zamkniętego, na jednostki uczestnictwa innego subfunduszu specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego, stosującego zasady inwestycyjne określone dla funduszu inwestycyjnego otwartego. Zniesienie powyższego zakazu znajduje uzasadnienie w szczególnym charakterze uczestników zamkniętych funduszy inwestycyjnych, którzy spełniają dodatkowe kryteria uczestnictwa, a zatem bez przeszkód mogą stać się uczestnikami funduszy inwestycyjnych otwartych, dostępnych dla szerokiego grona uczestników.

Zmiana dotycząca funduszu podstawowego

Po zmianie treści art. 170 ust. 2 jedynymi uczestnikami funduszu podstawowego mogą być fundusze powiązane.

Na czym polega nowelizacja przepisów dotyczących funduszu sekurytyzacyjnego?

Po zmianie treści art. 183 ust. 5 przedmiotem transakcji sekurytyzacyjnej w przypadku niestandaryzowanego funduszu sekurytyzacyjnego może nie tylko być pula wierzytelności, ale także pojedyncza wierzytelność.

Po wprowadzeniu zmian w art. 187 możliwe stało się tworzenie niestandaryzowanych funduszy sekurytyzacyjnych jako funduszy z wydzielonymi subfunduszami.

Zmiana art. 188 ma charakter redakcyjny - w związku ze zmianami w art. 187.

Zmiana art. 191 i art. 192 wynika z wprowadzenia możliwości zlecania zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami podmiotom trzecim, która to możliwość wprowadzona została w art. 46. Jednakże zgodnie z art. 192 na zarządzanie funduszami konieczne będzie uzyskanie właściwej licencji, a nie jak obecnie uzyskiwania zezwolenia każdorazowo przed zawarciem umowy o zarządzanie.

Na podstawie dodanego art. 192a podmiot, który podjął się świadczenia usług w zakresie zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami, zobowiązany jest do działania zgodnie z zasadami uczciwego obrotu.

Zmiana art. 193 miała na celu dostosowanie przepisu do zmian w zlecaniu zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami podmiotom trzecim.

Jakie będą zasady łączenia funduszy inwestycyjnych otwartych oraz specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych?

Zmieniony art. 201 ust. 2 precyzuje w jakim terminie fundusz przejmowany zaprzestanie przyjmowania wpłat na nabycie jednostek uczestnictwa oraz zleceń ich zbycia, odkupienia lub zamiany. Przepis ten jasno też stwierdza, że zlecenia złożone po upływie tego terminu nie będą podlegały realizacji.

Po zmianie art. 207 zawiera dodatkowy obowiązek opublikowania na stronach internetowych wskazanych w statucie funduszu sprawozdania finansowego funduszu przejmowanego.

Przepis art. 208 ust. 1 został zmieniony w związku z wprowadzeniem jednoznacznych zasad w odniesieniu do możliwości różnicowania jednostek uczestnictwa pod względem wysokości opłat obciążających aktywa funduszu, co zostało uregulowane w art. 158.

Obowiązki informacyjne funduszy inwestycyjnych i nadzór Komisji Nadzoru Finansowego

Zmiana tytułu działu X ustawy jest zmianą o charakterze porządkowym i ma na celu ujednolicenie terminologiczne po zastąpieniu Komisji Papierów Wartościowych i Giełd obecnym organem Komisją Nadzoru Finansowego.

Zmiana art. 219 ust.1 ma na celu doprecyzowanie, że obowiązkowi publikacji na stronach internetowych podlegają roczne sprawozdania finansowe otwartych funduszy inwestycyjnych.

Zmiana ust. 3 wynika z wprowadzenia instytucji memorandum informacyjnego.

Zgodnie z dodanym ust. 4 zamknięty fundusz inwestycyjny ma obowiązek udostępniania na żądanie uczestnika roczne i półroczne sprawozdania finansowe.

Zmieniony art. 220 ust. 1 doprecyzowuje w jakiej formie powinno zostać złożone oświadczenie podmiotu dokonującego badania sprawozdań finansowych o zgodności metod i zasad wyceny aktywów, opisanych w prospekcie informacyjnym, z przepisami dotyczącymi rachunkowości funduszy inwestycyjnych, a także o zgodności i kompletności tych zasad z przyjętą przez fundusz polityką inwestycyjną.

Zmiana art. 221 ma na celu zmianę podmiotu na który przekazana została delegacja do wydania rozporządzenia z Rady Ministrów na Ministra właściwego do spraw instytucji finansowych.

Zmiana art. 225 ust. 3 ma na celu dostosowanie terminologii używanej w tej ustawie z terminologią stosowaną w innych ustawach.

Dodany art. 225a ma na celu rozszerzenie obowiązku udostępniania informacji, dokumentów i wyjaśnień Komisji Nadzoru Finansowego na inne jeszcze podmioty.

Zmiana art. 226 ust. 7 jest konsekwencją zmiany treści ustawy o funduszach inwestycyjnych. Poprzednio możliwość zlecania przez fundusze inwestycyjne obsługi sekurytyzowanych wierzytelności. Aktualnie fundusze inwestycyjne mogą zlecać zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami.

Dodane ust. 8 i ust. 9 ma umożliwić sprawowanie skuteczniejszego nadzoru nad działalnością funduszy inwestycyjnych na terytorium Polski poprzez rozszerzenie prawa wstępu przez osobę wskazaną przez Przewodniczącego Komisji do pomieszczeń przedstawicieli i agentów płatności funduszy zagranicznych i funduszy inwestycyjnych otwartych z siedzibą w państwach należących do EEA lub OECD.

W wyniku zmiany art. 227 ust. 1 rozszerzony został obowiązek archiwizowania i przechowywania przez podmioty, które świadczyły na rzecz funduszy usługi zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami dokumentów oraz innych nośników informacji związanych z wykonywaniem działalności.

Art. 228 ust. 2 umożliwia Komisji Nadzoru Finansowego nałożenie sankcji, o których mowa w ust. 1 w przypadku gdy fundusz inwestycyjny nie działa zgodnie z postanowieniami prospektu informacyjnego. Wiąże się to z przeniesieniem obowiązku publikowania szeregu danych ze statutu funduszy inwestycyjnych do prospektu emisyjnego. Aby więc objąć ochroną wywiązywanie się z obowiązków funduszu wskazanych w prospekcie emisyjnym konieczna była zmiana tego przepisu.

Zmiana ust. 3 ma na celu ujednolicenie pojęć z tymi zastosowanymi w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.

Zmiana art. 229 ust. 2 ma na celu dostosowanie treści ustawy do zmienionej treści ustawy o obrocie instrumentami finansowymi wprowadzającej instytucję memorandum finansowego.

W wyniku zmiany art. 230 ust. 1 ma na celu zmianę adresata przepisu z funduszu inwestycyjnego na towarzystwo funduszy inwestycyjnych.

Zmiana art. 231 ust. 2 doprecyzowuje formę zawiadomienia Komisji przez depozytariusza o działaniu funduszu z naruszeniem prawa lub nienależytym uwzględnianiu interesu uczestników funduszu.

Zmieniony art. 233 ust. 1 rozszerza możliwość nałożenia przez Komisję sankcji na podmiot inny niż prowadzący działalność maklerską w zakresie zbywania i odkupywania jednostek uczestnictwa w przypadku, gdy podmiot ten wykonuje tę działalność z naruszeniem zasad uczciwego obrotu.

Dodany ust. 4 pozwala nałożyć sankcję w postaci kary pieniężnej do wysokości 500 000 zł na podmiot prowadzący działalność maklerską w zakresie zbywania i odkupywania jednostek uczestnictwa w przypadku działania z naruszeniem statutu funduszu inwestycyjnego.

Zmiana art. 234. W wyniku wprowadzenia możliwości zlecania zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami podmiotom trzecim, w art 234 rozszerzono katalog działań, w wyniku których powstaje po stronie Komisji możliwość zastosowania sankcji m.in. o naruszenie postanowień statutu funduszu, niewypełnianie warunków określonych w zezwoleniu lub przekraczanie zakresu zezwolenia, działanie z naruszeniem zasad uczciwego obrotu lub interesów uczestników funduszu.

Dodany art. 234a wprowadza sankcje finansowe wobec podmiotów, które nie wypełniły obowiązku zawiadomienia Komisji o planowanym nabyciu lub objęciu, bądź zbyciu akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych oraz wobec podmiotów, które nabyły lub objęły akcje towarzystwa pomimo zgłoszenia przez Komisję sprzeciwu.

Przekształcenie funduszy inwestycyjnych w jeden fundusz z wydzielonymi subfunduszami

Dokonanane w art. 240-245 zmiany mają na celu potwierdzenie możliwości przekształcania otwartych funduszy inwestycyjnych w subfundusze otwartych funduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszami oraz regulację takich przekształceń. Zmiany te zsynchronizowano ze zmianami w zakresie przekształceń funduszy w fundusz inwestycyjny z wyodrębnionymi subfunduszami, uwzględniając jednocześnie charakter takiego przekształcenia. W wyniku tej zmiany poszerzeniu mają ulec możliwości przekształceń na rynku funduszy inwestycyjnych umożliwiających konsolidację istniejących funduszy inwestycyjnych z funduszami „parasolowymi".

W art. 243 proponuje się skrócenie terminu, po którym będzie mogło nastąpić przekształcenie, przez rezygnację z obowiązku dwukrotnego zawiadamiania o zamiarze przekształcenia funduszu. Znajduje to uzasadnienie w fakcie, że w przypadku takiego przekształcenia nie ulega zmianie sytuacja ekonomiczna uczestników funduszy. Natomiast pojawiają się korzyści związane z możliwościami zamiany jednostek uczestnictwa w ramach funduszu.

W art. 243 dodano ust. 5, zgodnie z którym od dnia dokonania ogłoszenia o zamiarze przekształcenia nie będzie możliwe dokonywanie zmian w statutach funduszy przekształcanych, dzięki czemu zostanie zapewniona ochrona interesów uczestników przekształcanych funduszy.

Zgodnie z przepisami art. 244 ust. 2 pkt 4, z chwilą przekształcenia funduszu inwestycyjnego w nowy subfundusz istniejącego funduszu inwestycyjnego z wydzielonymi subfunduszami, jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego podlegającego przekształceniu stają się jednostkami uczestnictwa subfunduszu odpowiadającego, zgodnie ze statutem funduszu, przekształconemu funduszowi inwestycyjnemu. Przekształceniu nie towarzyszy odkupienie jednostek uczestnictwa przekształcanego funduszu i nabycie jednostek uczestnictwa funduszu przekształconego albo zmiana jednostek uczestnictwa funduszu przekształcanego na jednostki uczestnictwa przekształconego funduszu. Dzięki takiemu rozwiązaniu zostaje zachowana ciągłość procesu inwestycyjnego uczestnika przekształcanego funduszu inwestycyjnego.

Zmiana art. 245 wprowadza wyraźne wskazanie, że skutki powstałe w wyniku przekształcenia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego podlegającego przekształceniu w jednostki uczestnictwa subfunduszu odpowiadającego, zgodnie ze statutem funduszu, przekształconemu funduszowi inwestycyjnemu nie stanowią odkupienia, nabycia lub zmiany jednostek uczestnictwa, ponieważ podobnie jak przy przekształcaniu funduszy inwestycyjnych w fundusz z wydzielonymi subfunduszami, w trakcie przekształcenia uczestnikom przekształcanych funduszy inwestycyjnych nie jest wypłacany lub stawiany do dyspozycji przychód z tytułu uczestnictwa w funduszu.

Zmiana art. 246 wynika z dostosowania tego przepisu do wcześniej dokonanej zmiany art. 65 ustawy zabraniającej towarzystwu funduszy inwestycyjnych pozostawania dłużej niż 6 miesięcy bycia jedynym uczestnikiem funduszu inwestycyjnego, co opisane zostało wcześniej w niniejszym komentarzu.

Zbywanie tytułów i jednostek uczestnictwa oraz tworzenie oddziałów

Zmiana art. 253 doprecyzowuje przepisy, na podstawie których Komisja może zakazać zbywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułów uczestnictwa przez fundusz zagraniczny przez pełne uwzględnienie wymogów określonych w art. 253 ust. 2 pkt 5, związanych z zawiadomieniem Komisji o zamiarze zbywania przez fundusz zagraniczny emitowanych przez siebie tytułów uczestnictwa.

Dodany art. 254 ust. 1a doprecyzowuje termin wejścia w życie na terytorium Polski zmian dokonanych w prospekcie informacyjnym i skrócie tego prospektu w przypadku funduszy zagranicznych zbywających w Polsce tytuły uczestnictwa.

Zmiana art. 256 ust. 1 pkt 1 ma na celu doprecyzowanie obowiązków funduszu zagranicznego względem uczestników takiego funduszu, w przypadku gdy fundusz zagraniczny zbywa na terytorium Polski tytuły uczestnictwa emitowane przez fundusz zagraniczny.

Dodany ust. 1a zobowiązuje fundusze zagraniczne do przestrzegania zasad uczciwego obrotu.

Dodany ust. 2 pkt. 6 uzupełnia obowiązki przedstawiciela funduszu zagranicznego o informowanie Komisji o zamiarze zaprzestania oraz o zaprzestaniu przez fundusz zagraniczny zbywania tytułów uczestnictwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Dodany ust. 2a stwierdza, że zmiany dokonane przez fundusz zagraniczny w szczegółowym opisie sposobów zbywania na terytorium Polski tytułów uczestnictwa emitowanych przez fundusz zagraniczny powinny być zgodne z przepisami prawa obowiązującymi na terytorium Polski.

Dodany art. 259a wprowadza sankcję względem przedstawicieli funduszy zagranicznych lub przedstawicieli funduszy inwestycyjnych otwartych z siedzibą w państwach należących do EEA lub OECD, w przypadku gdy wykonują swoją działalność w zakresie wykonywania obowiązków wynikających z umowy zawartej z takim funduszem niezgodnie z tą umową oraz przepisami ustawy.

Ust. 2 przewiduje analogiczne sankcje względem agenta płatności.

Zmiana art. 260 ma na celu określenie zasad zbywania i odkupywania tytułu uczestnictwa zagranicznych funduszy, przez odwołanie do ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy o ofercie publicznej. Dzięki temu jednocześnie usunięta zostanie przeszkoda zbywania tytułów uczestnictwa zagranicznych funduszy w Polsce oraz niespójność z przepisami dyrektywy UCITS.

Zmiana art. 270 ust. 3 pkt 3 ma na celu ujednolicenie pojęć używanych w ustawie z terminologią wynikającą z projektu ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Zmiana ust. 9 wynika ze zmiany odesłania do ustawy Prawo działalności gospodarczej na odesłanie do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Zmiana art. 271 ust. 3 ma na celu ujednolicenie pojęć używanych w ustawie z terminologią wynikającą z projektu ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Tajemnica zawodowa

Zmiana art. 280 ust. 1 pkt 5 wnika z dostosowanie tego przepisu do treści przepisu art. 141 ust. 6 ustawy przewidującego wykonywania praw i obowiązków wynikających z uczestnictwa w radzie inwestorów przez pełnomocnika.

Zmiana ust. 3 ma na celu ujednolicenie pojęć używanych w ustawie z terminologią wynikającą z projektu ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Inne zmiany

Zmiana art. 298 ma na celu usuniecie odesłania do uchylonego art. 226 ust. 2 ustawy. Ponadto w art. 298 oraz w art. 299 dokonano zmian mających na celu ujednolicenie zasad nakładania sankcji przewidzianych w tej ustawie do zasad stosowania przepisów karnych przewidzianych w Kodeksie karnym w celu zachowania spójności w tym zakresie.

Uchylenie art. 326 ma na celu likwidację zgody dłużnika na przelew wierzytelności na fundusz sekurytyzacyjny.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych, ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. 2008 r., Nr 231, poz. 1546).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl