Obowiązek zmniejszenia zużycia energii elektrycznej o 10% w jednostkach sektora finansów publicznych

24.4.2023

Zakres podmiotowy i przedmiotowy obowiązku

Ustawa z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej, zwana dalej: ustawą, wprowadza obowiązkowy cel 10% zmniejszenia całkowitego zużycia energii elektrycznej w zajmowanych budynkach lub częściach budynków oraz przez wykorzystywane urządzenia techniczne, instalacje i pojazdy w okresie od dnia 1 grudnia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r.

Jednostki sektora publicznego objęte powyższym obowiązkiem:

organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;
jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;
związki metropolitalne;
instytucje gospodarki budżetowej;
państwowe fundusze celowe;
Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
Narodowy Fundusz Zdrowia;
uczelnie publiczne;
Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;
państwowe i samorządowe instytucje kultury.

Ustalenie wysokości celu

W okresie od 1 grudnia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. podstawa obliczeń celu ilościowego została określona, jako średnioroczne zużycie energii elektrycznej w latach 2018-2019, w związku z sytuacją pandemiczną w latach 2020-2021, która w zdecydowanej większości przypadków spowodowała istotne zmniejszenie zużycia energii.

Natomiast oszczędności osiągane od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. obliczane są na podstawie całkowitego zużycia energii elektrycznej w roku 2022.

Do całkowitego zużycia energii elektrycznej, nie wlicza się zużycia:

w budynkach wykorzystywanych na potrzeby obronności państwa;
przez urządzenia techniczne i instalacje zapewniające ciągłość działania infrastruktury informatycznej jednostek sektora finansów publicznych (np. zużycie energii elektrycznej na potrzeby pracy serwerowni, której działanie z racji pełnionej funkcji nie powinno być ograniczane);
obiektów stanowiących infrastrukturę krytyczną ujętą w wykazie, o którym mowa w art. 5b ust. 7 pkt 1 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 261 i 583), zlokalizowaną na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Narzędzie do obliczania celu, o którym mowa w art. 37 ust. 1 i 3 ustawy dostępne w załączniku.

Sprawozdanie

Zgodnie z art. 37 ust. 5 ustawy ww. kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, zobligowani są do przekazania do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki raportu z realizacji celu oszczędności energii elektrycznej, w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy obowiązek.

Formularze sprawozdań zostaną udostępnione przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na stronie BIP urzędu.

Kary i sankcje

Zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy, karze podlega ten, kto nie realizuje obowiązku wymienionego w art. 37 ust. 1 i 3 ustawy. Kary wymierzane są w trybie administracyjnym przez Prezesa URE i mogą wynosić nie więcej niż 20 000 zł.

Od jakiej podstawy odejmuje się cel oszczędności energii elektrycznej dotyczący okresu od 1 do 31 grudnia 2022 roku obliczony zgodnie z wzorem w art. 37 ust 2?

Docelowe zużycie energii elektrycznej w grudniu 2022 roku powinno zostać obliczone zgodnie z wzorem zawartym w art. 37 ust. 2 ustawy na podstawie średniego zużycia energii elektrycznej z lat 2018-2019, które następnie jest pomniejszane o 10%. Otrzymana w ten sposób wartość stanowi docelowe zużycie energii elektrycznej, którego nie powinno się przekroczyć w okresie od 1 grudnia do 31 grudnia 2022 roku.

Od jakiej podstawy odejmuje się cel oszczędności energii elektrycznej na rok 2023 obliczony zgodnie z wzorem w art. 37 ust.4?

Docelowe zużycie energii elektrycznej w 2023 roku powinno zostać obliczone zgodnie z wzorem zawartym w art. 37 ust. 4 ustawy na podstawie średniego zużycia energii elektrycznej w 2022 roku, które następnie jest pomniejszane o 10%. Tak otrzymana wartość stanowi docelowe zużycie energii elektrycznej, którego nie powinno się przekroczyć w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 roku.

Ze zużycia energii elektrycznej w celu realizacji obowiązku wydziela się m.in. zużycie energii elektrycznej z infrastruktury informatycznej. Co w sytuacji gdy nie jest to możliwe np. nie ma podlicznika w tym zakresie?

W przypadku infrastruktury informatycznej zapewniającej ciągłość pracy urzędu (art. 37 ust. 6 pkt 2), intencją Ustawodawcy było wyłączenie z podstawy obliczeń celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej serwerowni urzędów, których działanie z racji pełnionej funkcji nie powinno być ograniczane. Idealny przypadek występuje gdy tego typu infrastruktura jest w budynku wydzielona i posiada oddzielny licznik energii elektrycznej. W przypadku, gdy nie jest możliwe określenie zużycia energii w powyższy sposób należy przyjąć inną szacunkową metodę.

Poniżej przedstawiono przykład obliczenia zużycia energii elektrycznej serwerowni na potrzeby zapewnienia ciągłości pracy infrastruktury informatycznej jednostki sektora finansów publicznych.

Przykład:

Moc serwerowni – 100 kW

Ilość dni pracy w roku – 365 dni

Ilość godzin pracy urządzenia – 24 h

Wartość podlegająca odliczeniu: 100 x 365 x 24 = 876 000 [kWh]

Czy w związku z tym, że w treści ustawy do oszczędności zostali zobowiązani kierownicy jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, czy w takim razie obowiązkowy cel oszczędności powinien być realizowany przez jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe (tj. szkoły, targowiska miejskie, hale sportowe itp.)?

Art. 37 ust. 1 i 3 ustawy nakłada m.in. na kierowników jednostek samorządu terytorialnego oraz ich związków obowiązek 10% zmniejszenia całkowitego zużycia energii elektrycznej w zajmowanych budynkach lub częściach budynków oraz przez wykorzystywane urządzenia techniczne, instalacje i pojazdy. Intencją ustawodawcy było nałożenie obowiązku oszczędności energii elektrycznej w urzędach zapewniających obsługę JST, np.: w urzędach gmin, starostwach powiatowych, urzędach wojewódzkich.

Zgodnie z ustawą przedmiotowym obowiązkiem nie zostały objęte jednostki budżetowe i samorządowe jednostki budżetowe, do których należą m.in. budynki szkół, hale sportowe (z wyjątkiem ww. urzędów zapewniających obsługę JST).

Czy cel zmniejszenia całkowitego zużycia energii dotyczy tylko tych instalacji i urządzeń technicznych znajdujących się w siedzibach urzędów JST, czy obejmuje również całą infrastrukturę techniczną (np. oświetlenie uliczne, urządzenia gospodarki wodno-ściekowej itd.)?

Obowiązkiem zostały objęte tylko budynki lub części budynków oraz urządzenia techniczne, instalacje i pojazdy zajmowane lub wykorzystywane przez dane urzędy JST. Przedmiotowymi przepisami nie objęto oświetlenia ulicznego, czy też urządzeń gospodarki wodno-ściekowej, których utrzymanie znajduje się w kompetencji jednostek budżetowych lub samorządowych zakładów budżetowych. Niemniej jednak Ministerstwo Klimatu i Środowiska rekomenduje podejmowanie działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej, w tym wymiany lub modernizacji oświetlenia ulicznego, również przez inne podmioty, które nie zostały zobligowane ustawowo do realizacji celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej.

Jak obliczyć 10% cel oszczędności energii elektrycznej w jednostkach sektora publicznego, które w okresie od 2020 zwiększyły powierzchnie zajmowanych budynków i/lub zwiększyły zużycie energii elektrycznej przez wykorzystywane urządzenia techniczne, instalacje i pojazdy?

Zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy, jako podstawę do obliczeń oszczędności energii elektrycznej w okresie od 1 grudnia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. określono średnioroczne zużycie energii elektrycznej w latach 2018-2019. Przyjęto lata 2018-2019 ze względu na fakt, że w latach 2020-2021 zmagaliśmy się z sytuacją pandemiczną w Polsce, która w zdecydowanej większości przypadków spowodowała istotne ograniczenie zużycia energii. W przypadkach np. zwiększenia powierzchni wykorzystywanych budynków czy zwiększenia floty pojazdów elektrycznych urzędu, zasadne jest wprowadzenie stosownej korekty (uwzględniającej np. przyrost powierzchni biurowej lub zwiększenie floty pojazdów elektrycznych) do obliczonej docelowej wartości zużycia energii elektrycznej w grudniu 2022 roku.

Możliwe są dwa podejścia w zakresie dokonania korekty przy obliczaniu docelowej wartości zużycia energii elektrycznej w grudniu 2022 roku (uwzględniającej już cel 10% oszczędności), tj.:

korekta na podstawie danych rzeczywistych w przypadku gdy budynki/urządzenia/instalacje/pojazdy posiadają osobne liczniki energii elektrycznej lub
korekta na podstawie szacunku gdy budynki/urządzenia/instalacje/pojazdy posiadają wspólny licznik zużycia energii elektrycznej.

Obliczoną korektę dodaje się do docelowego zużycia energii elektrycznej w grudniu 2022 roku (obliczonego na podstawie lat 2018-2019). Korekta powiększa dopuszczalne docelowe zużycie energii w grudniu 2022 roku.

Przykład obliczenia korekty na podstawie szacunku

Dotyczy sytuacji, w której w 2021 roku nastąpiło zwiększenie powierzchni zajmowanych budynków w porównaniu do lat 2018-2019.

1. Obliczenie szacowanego średniomiesięcznego zużycia energii elektrycznej w 2021 roku, które nie obejmuje nowych budynków.

Rzeczywiste średniomiesięczne zużycie energii elektrycznej w latach 2018-2019 stanowi bazę do tego obliczenia. Zakłada się, że w przypadku gdy utrzymany zostanie status quo (tj. bez nowych budynków) to średniomiesięczne zużycie energii elektrycznej w 2021 roku powinno utrzymać się na poziomie z lat 2018-2019.

Np. rzeczywiste średniomiesięczne zużycie energii elektrycznej w latach 2018-2019 wynosi 617 839 kWh, zatem zakładamy, że średniomiesięczne zużycie energii elektrycznej w 2021 roku nieobejmujące nowych budynków wynosić będzie 617 839 kWh.

2. Obliczenie rzeczywistego średniomiesięcznego zużycia energii elektrycznej w 2021 roku.

Będzie ono większe od roku bazowego ze względu na zwiększenie powierzchni zajmowanych budynków. Obliczenie jest dokonywane na podstawie danych o zużyciu energii elektrycznej za 2021 r.

Np. rzeczywiste średniomiesięczne zużycia energii elektrycznej w 2021 roku wynosi 661 475 kWh.

3. Obliczenie szacunkowego zużycia energii przez nowe budynki.

Od rzeczywistego średniomiesięcznego zużycie energii elektrycznej w 2021 (z pkt 2) roku odejmuje się szacowane średniomiesięczne zużycie energii elektrycznej w 2021 roku (z pkt 1).
Np. na podstawie powyższych danych: 661 475 kWh – 617 839 kWh = 43 636 kWh.

Dowiedz się więcej o racjonalizacji zużycia energii

Narzędzie do obliczania celu

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2127).

Źródło: gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl