W związku z przypadkami nadużywania przez nieuprawnione podmioty znaku czerwonego krzyża warto przypomnieć, że prawo do używania tego znaku jako rozpoznawczego i ochronnego przysługuje tylko w przypadkach i na zasadach określonych w międzynarodowym prawie humanitarnym. Prawo to przysługuje podmiotom, które wchodzą w skład Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca.

Prawo do używania znaku czerwonego krzyża

Prawo do używania znaku czerwonego krzyża przysługuje podmiotom, które wchodzą w skład Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (tj. krajowym stowarzyszeniom Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca – w Polsce jest to Polski Czerwony Krzyż, Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca).

Ponadto - za zgodą władz państwowych - istnieje możliwość użycia tego znaku w odniesieniu do ściśle określonych osób i dóbr.

Wszelkie inne użycie znaku jest również sprzeczne z ustawą z dnia 16 listopada 1964 r. o Polskim Czerwonym Krzyżu.

Apel Polskiego Czerwonego Krzyża o nieużywanie znaku czerwonego krzyża na samochodach/transportach osób prywatnych

Czy możliwe jest użycie znaku czerwonego krzyża lub znaków Stowarzyszeń Krajowych Czerwonego Krzyża (Polskiego Czerwonego Krzyża czy Ukraińskiego Czerwonego Krzyża) na transportach prywatnych?

Jak wskazał Polski Czerwony Krzyż, znak czerwonego krzyża oraz znak białego krzyża na czerwonym tle chroniony jest przepisami prawa międzynarodowego (art. 44 i 53 I Konwencji Genewskiej z dn. 12.08.1949 r.; Dz.U. 1956 r., Nr 38, poz.171) oraz przepisami prawa wewnętrznego RP (art. 13, 14, 15 rozdział III Ustawy o Polskim Czerwonym Krzyżu z dn. 16.11.1964 r., Dz.U. Nr 41, poz.276, w związku z ww. konwencją).

Przepisy te zakazują posługiwania się takimi znakami przez podmioty nieuprawnione oraz wszelkich form naśladownictwa tego znaku. Ochrona znaku czerwonego krzyża jest obowiązkiem państwa wynikającym z art. 49 I konwencji genewskiej. Polski Czerwony Krzyż (PCK) stoi na straży prawidłowego zastosowania znaków symbolizujących humanitaryzm, bezstronność i neutralność.

Obecnie, w bardzo szczególnych okolicznościach, każda pomoc jest potrzebna. W świecie, w którym dezinformacja staje się równorzędnym elementem działań militarnych, ochrona znaku musi być jeszcze staranniejsza. Symbole polskich sił zbrojnych, organizacji czy nawet znaki firmowe nie mogą być wykorzystywane przez inne, nieuprawnione podmioty.

Stąd znak czerwonego krzyża nie może być udzielany:

• osobom prywatnym,
• firmom,

- których wiarygodności PCK nie może zweryfikować,

• – bądź na transportach, których załadunku i przeznaczenia PCK nie zna.

PCK prosi wszelkie nieuprawnione podmioty o zaprzestanie nadużywania znaku czerwonego krzyża podlegającego szczególnej ochronie.

W czasie konfliktu zbrojnego znak czerwonego krzyża na białym tle może być użyty przez:

• wojskowe służby medyczne (personel, sprzęt medyczny, placówki opieki nad rannymi i chorymi członkami sił zbrojnych),
• organizacje zrzeszone w Międzynarodowym Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (pracownicy, wolontariusze, sprzęt, obiekty pomocy). 

Jeżeli znak czerwonego krzyża będzie nadużywany przez osoby prywatne, firmy, przedsiębiorstwa i inne podmioty, które w ten sposób chcą „uwiarygodnić” swoją chęć pomocy, wówczas znak ten straci swą moc i nie będzie respektowany przez strony konfliktu, co spowoduje katastrofalne skutki – znak nie będzie chronił rannych, bezbronnych, którzy potrzebują natychmiastowej pomocy.

Podstawa prawna: 

• ustawa z dnia 16 listopada 1964 r. o Polskim Czerwonym Krzyżu (Dz.U. z 2019 r. poz. 179)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl