Odszkodowanie od przewoźnika lotniczego za odwołanie/opóźnienie lotu

Zaznaczyć jednak należy, że pasażerowi nie należy się odszkodowanie za odwołanie lotu jeżeli został poinformowany o odwołaniu lotu :

1. 2 tyg. przed planowanym czasem odlotu,
2. w okresie od 2 tyg. do 7 dni i zaoferowano mu  zmianę planu podróży umożliwiającą wylot najpóźniej 2 godziny przed planowanym czasem odlotu i dotarcie na miejsce docelowe najwyżej 4 godziny po planowanym czasie,
3. w okresie krótszym niż 7 dni przed planowanym czasem odlotu i zaoferowano mu zmianę planu podróży, umożliwiającą wylot nie więcej niż godzinę przed planowanym czasem odlotu, a dotarcie do miejsca  docelowego najwyżej 2 godziny  po planowanym czasie.

Jeżeli nie zaistniały ww. przesłanki wyłączające odpowiedzialność przewoźnika, pasażer może dochodzić wypłaty odszkodowania obwiednio w następującej wysokości:

a) 250 EUR dla wszystkich lotów o długości do 1.500 kilometrów;

b) 400 EUR dla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1.500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1.500 do 3.500 kilometrów;

c) 600 EUR dla wszystkich innych lotów niż loty określone w lit. a) lub b).

Przy określaniu odległości, podstawą jest ostatni cel lotu, do którego przybycie pasażera nastąpi po czasie planowego przylotu na skutek opóźnienia spowodowanego odmową przyjęcia na pokład lub odwołaniem lotu.

Jeżeli pasażerom zaoferowano zmianę planu podróży do ich miejsca docelowego na alternatywny lot, którego czas przylotu nie przekracza planowego czasu przylotu pierwotnie zarezerwowanego lotu:

a) o dwie godziny w przypadku wszystkich lotów o długości do 1.500 kilometrów; lub

b) o trzy godziny w przypadku wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1.500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1.500 do 3.500 kilometrów; lub

c) o cztery godziny w przypadku wszystkich innych lotów niż loty określone w lit. a) lub b),

obsługujący przewoźnik lotniczy może pomniejszyć odszkodowanie jak za odwołanie lotu (proporcjonalnie do długości lotu w km), jednak pomniejszone o 50 %.

Co ważne wypłata odszkodowania następuje w gotówce, elektronicznym przelewem bankowym, przekazem bankowymi lub czekami bankowymi.

Wyłącznie w przypadku wyrażenia pisemnej zgody pasażera wypłata odszkodowania może nastąpić  w bonach podróżnych i/lub w formie innych usług. Oznacza to, że pasażer nie ma obowiązku zgodzić się na tę formę wypłaty odszkodowania, zależy to wyłącznie od jego woli.

Obsługujący przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty ww. odszkodowania (rekompensaty) jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Okoliczności te mogą wystąpić m. in. w przypadku:

-        destabilizacji politycznej,

-        warunków meteorologicznych uniemożliwiających dany lot,

-        zagrożenia bezpieczeństwa,

-        nieoczekiwanych wady mogących wpłynąć na bezpieczeństwo lotu

-        strajków mające wpływ na działalność przewoźnika

W kwestii jakie są to przypadki wypowiedział się m. in. Trybunał Sprawiedliwości w dniu 22 grudnia 2008r. w  wyrok w sprawie C 549/07, Trybunał Europejski uznał, że problem techniczny, który wystąpił w statku powietrznym, skutkujący odwołaniem lotu, nie jest objęty pojęciem „nadzwyczajnych okoliczności” w rozumieniu rozporządzenia, chyba że problem ten jest następstwem zdarzeń, które – ze względu na swój charakter lub źródło - nie wpisują się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwalają mu na skuteczne nad nimi panowanie. Ponadto częstotliwość występowania problemów technicznych u przewoźnika lotniczego sama w sobie nie stanowi czynnika przesądzającego o istnieniu lub braku „nadzwyczajnych okoliczności”. Również okoliczność, iż przewoźnik lotniczy przestrzegał minimalnych wymogów w zakresie przeglądów statku powietrznego nie może sama w sobie wystarczyć dla wykazania, że ten przewoźnik podjął „wszelkie racjonalne środki” w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004, a w konsekwencji dla zwolnienia go z ciążącego na nim obowiązku wypłacenia odszkodowania przewidzianego w art. 5 ust. 1 lit. c) i art. 7 ust. 1 tego rozporządzenia.

Nadto podkreślenia wymaga, iż w przypadku opóźnienia lub odwołania lotu przysługuje pasażerowi prawo do opieki, w ramach którego przewoźnik ma obowiązek zapewnić:

1. posiłki oraz napoje w ilościach adekwatnych do czasu oczekiwania na lot,
2. zakwaterowanie w hotelu w przypadku:

- gdy występuje konieczność pobytu przez 1 albo więcej nocy lub,

- gdy zachodzi konieczność pobytu dłuższego, niż planowany przez pasażera,

3. transport między lotniskiem, a miejscem zakwaterowania,

4. bezpłatne 2 rozmowy telefoniczne lub 2 przesyłki fax lub e-mailowe.

Jeżeli w wyniku odwołania lub opóźnienia lotu, przewoźnik zapewni podróż w klasie wyższej niż ta na którą został wykupiony bilet, przewoźnik nie będzie mógł domagać się od podróżnika żadnych dodatkowych opłat z tego tytułu.

Jednakże może się zdążyć sytuacja, że przewoźnik umieści pasażera w klasie niższej niż ta na którą został wykupiony bilet. W takim przypadku przewoźnik zwraca pasażerowi odpowiedni % ceny biletu, i tak:

1. 30% ceny biletu w przypadku lotów o długości do 1.500 km
2. 50% ceny biletu w przypadku lotów o długości powyżej 1.500 km do 3.500 km
3. 75% ceny biletu w przypadku lotów o długości powyżej 3.500 km

Ww. regulacja wynikająca z rozporządzenia stanowi minimalną wartość odszkodowania jaka należy się pasażerowi, oznacza to, że każde państwo członkowskie może wprowadzić własne uregulowanie przewyższające ww. kwoty odszkodowania.  

Obowiązkiem przewoźnika jest zapewnienie w punktach odpraw pasażerów umieszczenia informacji o dostępie do tekstu zawierającego uprawnienia pasażerów do odszkodowania oraz należnej pomocy w przypadku odwołania lub opóźnienia lotu o co najmniej 2 godziny. Natomiast przypadku odmowy przyjęcia na pokład lub odwołania lotu, przewoźnik wręcza każdemu pasażerowi, którego to dotyczy pisemną informację o przepisach na temat odszkodowania.  

Gwarancją wypłaty odszkodowania jest obowiązek posiadania przez każdego przewoźnika lotniczego obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Szczegółowe kwestie dotyczące obowiązku ubezpieczenia reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 2012 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźników lotniczych, przedsiębiorców wykonujących obsługę naziemną oraz instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej.

Rozporządzenie określa szczegółowy zakres obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej:

1)  przewoźników lotniczych za szkody spowodowane opóźnieniem w przewozie pasażerów, bagażu lub towarów,

2)  przewoźników lotniczych za szkody powstałe w przewozie lotniczym poczty,

3)  przedsiębiorców wykonujących obsługę naziemną za szkody powstałe w związku z prowadzoną przez siebie działalnością lotniczą,

4)  instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej za szkody powstałe w związku z prowadzoną przez siebie działalnością lotniczą

Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC przewoźników lotniczych za szkody spowodowane opóźnieniem w przewozie, w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia OC, wynosi równowartość w złotych kwoty:

1)      4694 SDR na każdego pasażera - w przypadku powstania szkody spowodowanej opóźnieniem w przewozie pasażerów;

2)      2)  1131 SDR na każdego pasażera - w przypadku powstania szkody spowodowanej opóźnieniem w przewozie bagażu;

3)      3)  19 SDR na każdy kilogram towarów - w przypadku powstania szkody spowodowanej opóźnieniem w przewozie towarów.

Kwoty, SRD, są ustalane przy zastosowaniu średniego kursu SDR ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski po raz pierwszy w roku, w którym umowa ubezpieczenia OC została zawarta.

Na podstawie art. 12 w zw. z art. 7 rozporządzenia WE nr 261/2004 z 11 lutego 2004 r. można złożyć do Urzędu Lotnictwa Cywilnego skargę na przewoźników. ULC przeprowadza postepowanie, w wyniku którego ustala czy doszło do zawinionego przez przewoźnika opóźnienia oraz orzeka o karze i o obowiązku wypłacenia pasażerowi ryczałtowego odszkodowania.

W praktyce pojawił się jednak problem, gdyż wiele sądów, nie nadawało klauzuli decyzjom ULC, co uniemożliwiało egzekucję odszkodowania. Kwestię dotychczas sporną w zakresie drogi dochodzenia odszkodowania przesądził Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 7 lutego 2014, w spr. o sygn. akt III CZP 113/13 uznając, iż „W sprawie, w której pasażer domaga się od przewoźnika lotniczego odszkodowania za opóźniony lot na podstawie art. 7 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego Rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz.U. U E. L z dnia 17 lutego 2004 r. s. 1 i n.) zachodzi przemienność drogi postępowania przed sądami powszechnymi lub przed Prezesem Urzędu Lotnictwa Cywilnego”. Oznacza to, iż obie drogi- wystąpienie ze skargą do Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, jak i na drogę sądową, są dopuszczalne, a to która zostanie wybrana należy do pasażera występującego z roszczeniem o wypłatę odszkodowania.