Wsparcie osób niepełnosprawnych na rynku pracy

23.7.2019

Osoby niepełnosprawne nie są skazane na brak pracy. Mogą sobie radzić na rynku pracy równie dobrze jak pełnosprawni pracownicy.

Instrumenty wsparcia

Warto powiedzieć o instrumentach wsparcia, które wspomagać mają zatrudnienie osób niepełnosprawnych, a które funkcjonują na gruncie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ich głównym celem jest wyrównanie szans oraz umożliwienie osobom niepełnosprawnym znalezienia trwałego i satysfakcjonującego zatrudnienia, a więc przeciwdziałanie dyskryminacji tych osób na rynku pracy.

Aktywizacja adresowana bezpośrednio do osób niepełnosprawnych

W pierwszym przypadku mówimy m.in. o możliwości podjęcia szkoleń, staży, przygotowania zawodowego dorosłych, prac interwencyjnych, studiów podyplomowych, szkoleń na podstawie trójstronnych umów szkoleniowych zawieranych pomiędzy starostą, pracodawcą i instytucją szkoleniową, bonu na zasiedlenie, bonu szkoleniowego, bonu stażowego.

Osoby niepełnosprawne zainteresowane założeniem własnej firmy (lub prowadzący już działalność gospodarczą mogą skorzystać ze wsparcia w postaci jednorazowych środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, dofinansowanie (do 50 proc.) oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności, czy refundacji składek na ubezpieczenia społeczne dla osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą lub rolniczą.

Instrumenty wsparcia pracodawców osób niepełnosprawnych

Obejmują one:

miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego – pracodawcy przysługuje ze środków PFRON miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego zaliczonego do znacznego, umiarkowanego i lekkiego stopnia niepełnosprawności w kwocie odpowiednio: 1800 zł, 1125 zł i 450 zł. Kwoty te zwiększa się o 600 zł w przypadku osób niepełnosprawnych, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych;
zwrot kosztów związanych z przystosowaniem stanowisk pracy i pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb niepełnosprawnego pracownika, a także kosztów adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy oraz zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;
zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia;
zwrot kosztów szkolenia pracownika niepełnosprawnego;
zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy oraz szkolenia pracownika pomagającego;
zwolnienie z wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Dodatkowe programy aktywizujące zawodowo osoby niepełnosprawne

Obejmują one:

Program „Absolwent” – wspiera osoby niepełnosprawne w zaplanowaniu i wdrożeniu indywidualnej ścieżki kariery zawodowej oraz pomaga w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych.
Program „Stabilne zatrudnienie” – zakłada m.in. adaptację pomieszczeń i otoczenia zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, wyposażenie stanowisk pracy (odpowiednio do potrzeb wynikających z niepełnosprawności oraz charakteru zatrudnienia), adaptację lub nabycie urządzeń ułatwiających wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy, czy szkolenia.
Program „Praca-integracja” – zakłada m.in. zniwelowanie barier uniemożliwiających podjęcie zatrudnienia u potencjalnego pracodawcy (w tym m.in.: zakup sprzętów i urządzeń technicznych, zatrudnienia asystenta lub trenera pracy, dojazdów do pracy).

Gdzie ubiegać się o pomoc? Firmy powinny złożyć wniosek w PFRON do 25 dnia miesiąca. Wniosek trzeba wysłać do siedziby PFRON na adres: Al. Jana Pawła II 13 w Warszawie. Wszystkie niezbędne formularze znajdują się na stronie www.pfron.org.pl.

Spółdzielnia socjalna - przyjazne otoczenie dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów

Jak pokazują badania, niepełnosprawność fizyczna czy intelektualna co raz rzadziej jest przeszkodą do podjęcia pracy. Obserwujemy bowiem sukcesywny spadek stopy bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych. Zgodnie z wynikami Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności za III. kwartał 2018 r., współczynnik aktywności zawodowej wśród niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym wynosił w III. kwartale 2018 r. 28,0%, wskaźnik zatrudnienia w tej grupie 26,1%, natomiast stopa bezrobocia według metodologii BAEL wyniosła 6,9%.

Podjęcie pracy zawodowej przez osobę niepełnosprawną zależy jednak od wielu czynników m.in. od wykształcenia, stopnia niepełnosprawności, możliwości wykonywania różnych czynności, umiejętności i zdolności, a także cech osobowości.

Istnienie spółdzielni socjalnych jest ogromnie ważne i będziemy je wspierać. Jest to bowiem formuła aktywizacji społecznej i zawodowej, która bywa ostatnią szansą dla tych osób, którym ciężko było by się odnaleźć na rynku pracy ze względu na stopień niepełnosprawności.

Czym jest więc spółdzielnia socjalna? Działalność takiej spółdzielni opiera się na wspólnym prowadzeniu przedsiębiorstwa przez jego członków przy równoczesnym włączeniu ich w życie społeczne i zawodowe. Tak więc, spółdzielnie socjalne, prowadzą równolegle działalność gospodarczą na warunkach rynkowych oraz reintegrację społeczną i zawodową wobec osób pochodzących z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym.

W 2018 roku wprowadzono wiele zmian, dzięki którym spółdzielnie socjalne stały się bardziej dostępne dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów.

Z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, osoby niepełnosprawne mogą uzyskać wsparcie na podejmowanie działalność gospodarczej w ramach spółdzielni socjalnej. Również z tego funduszu można uzyskać dofinansowanie na utworzenie stanowiska pracy w spółdzielni socjalnej dla osoby niepełnosprawnej i na pokrycie kosztów wynagrodzenia dla skierowanych przez PUP do pracy w spółdzielni socjalnej osób niepełnosprawnych będących jednocześnie osobami bezrobotnymi lub poszukującymi pracy.

Praktyki zawodowe w spółdzielni socjalnej dla uczestników WTZ

Istnieje możliwość odbycia nieodpłatnych praktyk zawodowych u pracodawcy, w tym spółdzielni socjalnej przez osobę niepełnosprawną realizującą indywidualny program rehabilitacji w ramach WTZ. Uczestnik WTZ może brać udział w praktykach zawodowych w wymiarze do 15 godzin tygodniowo przez 3 miesiące, z możliwością ich przedłużenia do 6 miesięcy. W przypadku odbywania praktyki zawodowej przez uczestnika warsztatu koszty uczestnictwa osoby niepełnosprawnej w warsztacie finansowane będzie w dalszym ciągu w pełnej wysokości.

Bezrobotni opiekunowie osób niepełnosprawnych w spółdzielniach socjalnych

Osoby skierowane przez PUP do pracy w spółdzielni socjalnej, które są bezrobotne (mowa tu też o opiekunach osób niepełnosprawnych), poszukują pracy, nie pozostają w zatrudnieniu i nie wykonującymi innej pracy zawodowej mogą skorzystać z dedykowanych instrumentów z Funduszu Pracy. W praktyce chodzi tu o:

wsparcie w formie możliwości przyznania środków na utworzenie stanowiska pracy w spółdzielni socjalnej oraz
wsparcie w formie możliwości przyznania środków na finansowanie kosztów wynagrodzenia.

Opiekunowie osób niepełnosprawnych mogą łatwiej zakładać spółdzielnie socjalne

W 2018 roku został rozszerzony katalog osób, które mogą zakładać i przystąpić do spółdzielni socjalnej w charakterze członka lub osoby świadczącej pracę na rzecz spółdzielni socjalnej. Katalog ten obejmuje teraz także:

poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu lub niewykonujących innej pracy zarobkowej opiekunów osób niepełnosprawnych, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu lub niewykonujących innej pracy zarobkowej;
osoby usamodzielniane opuszczające pieczę zastępczą.

Nastąpiło również warunkowe zmniejszenie liczby założycieli z 5 do 3 osób z obowiązkiem uzupełnienia składu członkowskiego spółdzielni do 5 osób w terminie 12 miesięcy. Ponadto zmienione zostały limity zatrudnieniowe w przypadku, gdy spółdzielnię socjalną zakładają osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz gdy spółdzielnia prowadzi działalność w zakresie usług społecznych użyteczności publicznej. Ustawa określa również formy zatrudnienia członków zarządu spółdzielni socjalnej.

Wzmocnienie roli pracowników spółdzielni socjalnych niebędących jej członkami

Duży nacisk jest położony na wzmocnienie roli pracowników spółdzielni socjalnych niebędących jej członkami. Ten cel jest realizowany m.in. poprzez objęcie tej kategorii pracowników procesem reintegracji społecznej i zawodowej oraz włączeniem w procesy decyzyjne i konsultacyjne w spółdzielni socjalnej. Co ważne, możliwa jest refundacja składek na ubezpieczenia oraz części kosztów pracodawcy również dla pracowników spółdzielni będących jednocześnie osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym.

Na podst. www.gov.pl/web/rodzina

A.J.
Zespół e-prawnik.pl