Przedmiot zastawu rejestrowego

Co może być przedmiotem zastawu rejestrowego?

Zabezpieczenie wierzytelności w postaci zastawu rejestrowego może być ustanowione tylko na ruchomościach oraz na zbywalnych prawach majątkowych. Nie można go ustanowić na statkach morskich wpisanych do rejestru okrętowego.

W szczególności przedmiotem zastawu rejestrowego mogą być:

• rzeczy oznaczone co do tożsamości,
• rzeczy oznaczone co do gatunku, jeżeli w umowie zastawniczej określona zostanie ich ilość oraz sposób wyodrębnienia od innych rzeczy tego samego gatunku,
• zbiór rzeczy ruchomych lub praw, stanowiący całość gospodarczą, choćby jego skład był zmienny,
• wierzytelności,
• prawa na dobrach niematerialnych,
• prawa z papierów wartościowych.

Zgodnie z ustawą o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, zastaw rejestrowy może być także ustanowiony na rzeczach i prawach przyszłych, jednak skuteczność tak ustanowionego zastawu ostaje odsunięta w czasie – do chwili nabycia tych rzeczy lub praw przez zastawcę.

Korzyści wynikające z zastawu rejestrowego

W przeciwieństwie do zwykłego zastawu, uregulowanego w kodeksie cywilnym, zastaw rejestrowy pozwala zastawcy (dłużnikowi) na zatrzymanie zastawionej rzeczy i czerpanie z niej pożytków. Jest to szczególnie istotne w toku działalności gospodarczej, w której zastaw rejestrowy ustanawiany jest np. na maszynach, na zakup których przedsiębiorca zaciągnął kredyt, a które potrzebne mu są do prowadzenia działalności gospodarczej.

Taka korzyść dotyczy nie tylko zastawcy, lecz także zastawnika. Możliwość pozostawienia przedmiotu zastawu w rękach zastawcy czyni bardziej możliwym terminową spłatę kredytu, na którą środki zastawca będzie czerpał z pożytków, jakie daje zastawiona rzecz.

Wpływ przemiany rzeczy obciążonych zastawem rejestrowym na istnienie tego zabezpieczenia

Jeżeli rzecz ruchoma będąca przedmiotem zastawu rejestrowego zostanie połączona lub pomieszana z inną rzeczą w taki sposób, że przywrócenie stanu pierwotnego byłoby niemożliwe, albo powodowałoby to konieczność poniesienia dużych kosztów, zastaw rejestrowy rozciągnie się na całą rzecz powstałą poprzez połączenie.

W tej sytuacji zakres zabezpieczenia zastawem rejestrowym zostaje poszerzony. Jeżeli jednak zastaw był ustanowiony także na innych rzeczach ruchomych, które zostały ze sobą połączone lub pomieszane, utrzymuje się on na całej rzeczy w następującej kolejności:

• o pierwszeństwie zaspokojenia decyduje data wpisu do rejestru zastawów – rozstrzyga tu dzień złożenia wniosku,
• jeżeli wnioski zostały złożone w tym samym dniu uważa się, że zastaw rejestrowy powstał równocześnie.

Zgodnie z kodeksem cywilnym, rzeczy ruchome połączone z nieruchomością stają się częściami składowymi tej nieruchomości. W przypadku, gdy połączony z nieruchomością zostaje przedmiot zastawu rejestrowego, zastaw ten wygasa. Zastawnik, którego prawo z tego powodu wygasło, ma jednak w stosunku do właściciela nieruchomości roszczenie o ustanowienie na nieruchomości na jego rzecz hipoteki do wysokości stanowiącej równowartość rzeczy przyłączonej. W ten sposób zastawnik nadal jest chroniony, a jego wierzytelność we właściwy sposób zabezpieczona.

Zakres zabezpieczenia zastawem rejestrowym

Ustanowienie zastawu rejestrowego stanowi zabezpieczenie wierzytelności. Zaspokojenie się z przedmiotu zastawu może nastąpić w różny sposób (szczegóły – patrz: artykuł “Zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu”). Jeżeli jednak przedmiot ten będący w normalnym użyciu zastawcy zostanie stracony, zniszczony, uszkodzony lub jego wartość obniży się, zastaw rejestrowy rozciąga się także na roszczenia odszkodowawcze zastawcy z tych tytułów.

Pamiętaj, że:

• zastaw rejestrowy może być ustanowiony na rzeczach ruchomych i na prawach zbywalnych,
• zastaw rejestrowy można ustanowić także na rzeczach lub prawach przyszłych – w tym wypadku zastaw jest skuteczny od dnia nabycia tych rzeczy lub praw przez zastawcę.
• w przypadku połączenia przedmiotu zastawu rejestrowego z nieruchomością zastaw wygasa – zastawnik ma jednak prawo żądać ustanowienia na swoją rzecz zabezpieczenia w postaci hipoteki na nieruchomości, z którą nastąpiło połączenie przedmiotu zastawu.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. 1996 r., Nr 149, poz. 703 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.