Rękojmia konsumencka w przepisach UE

Najważniejsze prawa konsumenckie według przepisów UE

Według unijnych przepisów, w razie zakupu towarów lub usług przez internet, na odległość (telefonicznie czy mailowo) bądź poza lokalem przedsiębiorstwa (np. od akwizytora lub sprzedawcy obwoźnego) konsument ma prawo do zwrotu towaru bądź odstąpienia od umowy w terminie 14 dni. Klient nie musi podawać powodu ani uzasadniać swojej decyzji. Jest to tzw. okres karencji. 

Regulacje UE stanowią, że sprzedawca ma obowiązek udzielić konsumentom minimum 2-letniej tzw. gwarancji prawnej (czyli rękojmi za wady) na wypadek, gdyby zakupiony towar okazał się wadliwy bądź nie wyglądał lub nie działał tak, jak przedstawiono w opisie przy sprzedaży. W niektórych państwach przepisy wewnętrzne mogą nakazywać udzielenie dłuższej rękojmi.

Jakie obowiązki ma sprzedawca w przypadku wadliwych produktów?

Jeśli w trakcie obowiązywania gwarancji prawnej (rękojmi za wady) okaże się, że zakupiony produkt jest wadliwy bądź nie wygląda bądź nie działa tak, jak przedstawiono w opisie, to odpowiedzialność ponosi sprzedawca - powinien od spełnić żądania kupującego wynikające z takiej rękojmi. W niektórych państwach odpowiedzialność może spoczywać także na producencie lub importerze.

Kiedy konsument ma prawo do odszkodowania?

Sprzedawca jest prawnie związany publicznymi oświadczeniami (np. na etykietach czy w reklamach) odnośnie cech swoich towarów. Zgodnie z unijnymi unormowaniami, konsument może dochodzić o odszkodowania od sprzedawcy w ramach tzw. gwarancji prawnej (rękojmi za wady), jeżeli towar:

1. nie odpowiada opisowi podanemu przez sprzedawcę;
2. ma inne cechy niż towar, jaki był reklamowany bądź który został zaprezentowany nabywcy;
3. nie nadaje się do celu, do którego tego rodzaju towar jest zwykle używany, bądź też do celu określonego przez kupującego (gdy sprzedawca zaakceptował życzenia nabywcy);
4. nie ma takiej jakości lub wykonania odpowiadających jakości czy wykonaniu towarów tego samego rodzaju;
5. został nieprawidłowo zamontowany przez sprzedawcę albo przez konsumenta z powodu niejasnej instrukcji montażu.

Jeżeli klient został poinformowany wcześniej o pewnych wadach jakościowych nabywanego towaru, to nie może żądać od sprzedawcy odszkodowania w zakresie tych konkretnych wad.

Jakiego wynagrodzenia może żądać klient?

Konsument ma roszenienie o świadczone nieodpłatnie (w tym także w zakresie np. kosztów materiałów, robocizny, wysyłki):

• naprawę towaru;
• wymianę towaru;
• obniżenie ceny;
• rozwiązanie umowy (może odstąpić od umowy) i pełny zwrot poniesionych kosztów (niektóre państwa nie pozwalają na rozwiązanie umowy sprzedaży, gdy wada towaru jest nieznaczna – np. rysa na opakowaniu pióra wiecznego).

Naprawa i wymiana

W większości państw obowiązuje hierarchia "środków zaradczych". Kupujący musi najpierw zażądać naprawy produktu bądź, jeśli naprawa nie jest możliwa (np. ze względu na nieproporcjonalny koszt) – o wymianę produktu. Sprzedawca winien naprawić albo wymienić towar w rozsądnym terminie, bez stwarzania dla konsumenta na zbyt dużych niedogodności.

Obniżenie ceny albo zwrot wszystkich poniesionych kosztów

Kupujący może również żądać obniżenia ceny bądź pełnego zwrotu pieniędzy, ale jedynie w sytuacji, kiedy naprawa bądź wymiana nabytego produktu:

• jest niemożliwa;
• byłaby zbyt kosztowna ze względu na rodzaj produktu bądź jego wadę;
• wiązałaby się ze znacznymi niedogodnościami dla konsumenta;
• nie może zostać wykonana przez sprzedawcę w rozsądnym terminie.

Dodatkowe gwarancje

Poza obowiązującą omówioną tzw. gwarancją prawną (rękojmią za wady) na minimum 2 lata, sprzedawca może dodatkowo zaoferować konsumentowi dodatkową gwarancję handlową. Gwarancja taka może być uwzględniona w cenie towaru bądź być dostępna za dopłatą. Sprzedawca ma obowiązek poinformować konsumenta, iż taka dodatkowa gwarancja nie wpływa na jego prawa wynikające z rękojmi za wady.

Implementacja norm unijnych w przepisach krajowych

Należy pamiętać, że regulacje dotyczące gwarancji prawnych (rękojmi za wady) i gwarancji handlowych w róznych państwach UE mogą się nieco różnić. Każde bowiem wdraża przepisy UE do swojego porządku prawnego na swój sposób. 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl