Sprzedaż na próbę

Umowa sprzedaży, to umowa, na podstawie której sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu ją, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Jednym z kolejnych, przewidzianych przez przepisy kodeksu cywilnego rodzajem umowy sprzedaży jest tzw. umowa sprzedaży na próbę.

Jakie jest przeznaczeni gospodarcze sprzedaży na próbę?

Celem takiej umowy jest nic innego jak tylko zachęcenie kupującego, bądź potencjalnego kupującego do zakupu jakiejś rzeczy. Taka sprzedaż na próbę ma umożliwić kupującemu wypróbowanie rzeczy, jej bliższe zbadanie, dokonanie oceny, czy dana, konkretna rzecz jest dla niego odpowiednia.

Jakie podstawowe cechy posiada umowa sprzedaży na próbę?

Sprzedaż na próbę to po prostu sprzedaż z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego. Jest ona zawarta pod warunkiem zawieszającym. Warunek ziści się wtedy, gdy kupujący wyrazi swoją aprobatę. Wyrażenie dezaprobaty powinno oczywiście łączyć się ze zwrotem rzeczy i wzajemnym zwrotem zapłaconej za rzecz ceny.

W jakiej formie kupujący powinien wyrazić swoją aprobatę bądź dezaprobatę dla przedmiotu sprzedaży na próbę?

Z całą pewnością kupujący może dać wyraz swojej akceptacji, wyrazić aprobatę dla rzeczy w sposób wyraźny (np. słowny) ale także – zgodnie z nomenklaturą prawną – w sposób typowy dla czynności konkludentnych, czyli dorozumiany. Z tym drugim sposobem mielibyśmy do czynienia na przykład wtedy, gdy zapłata ceny zostałaby dokonana dopiero po dokonaniu „czasu próby”.

Czy prawo określa termin, w jakim kupujący powinien wyrazić swoją aprobatę bądź dezaprobatę dla przedmiotu umowy?

Ani przepisy kodeksu cywilnego, ani żadnego innego aktu prawnego nie wyznaczają konkretnego terminu, w którym oświadczenie kupującego wyrażające aprobatę lub dezaprobatę dla przedmiotu sprzedaży powinno zostać złożone. To strony powinny w umowie oznaczyć długość okresu próby, sprzedawca przecież nie może w nieskończoność oczekiwać na to, by kupujący zajął jakieś stanowisko. Jeżeli strony nie zrobią tego w umowie, sprzedawca jednostronnie może wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin, powiadamiając go o tym.

Jakie skutki może wywrzeć brak jakiegokolwiek oświadczenia kupującego?

Przyjmuje się, że jeżeli kupujący nie złożył żadnego oświadczenia, ale odebrał rzecz przed upływem terminu, który strony uzgodniły w umowie, bądź który sprzedawca wyznaczył kupującemu jednostronnie, to takie milczenie kupującego należy uznać za wyrażenie aprobaty, a tym samym za ziszczenie się warunku.

Umowa sprzedaży na próbę nie jest wyczerpująco uregulowana, toteż jej skutki budzą wciąż kontrowersje w doktrynie prawniczej.

Taką sytuacją budzącą wątpliwości jest przypadek, gdy kupujący wprawdzie zawarł umowę sprzedaży na próbę ze sprzedawcą, ale rzeczy będącej przedmiotem nie odebrał i nie złożył żadnego oświadczenia.

1. Według jednego poglądu umowa nie dochodzi wówczas do skutku w związku z niespełnieniem się elementów, które przepisy kodeksu cywilnego uznają za konieczne. Można bowiem stwierdzić, że kupujący uznał przedmiot sprzedaży za dobry, gdy rzecz odebrał i nie złożył oświadczenia przed upływem umówionego przez strony lub wyznaczonego przez sprzedawcę terminu.
2. Z drugiej strony, w doktrynie pojawiają się też i takie interpretacje, które proponują ocenić powyższą sytuację, a mianowicie jako nieziszczenie się warunku, jako powodującą upadek umowy.

Pamiętaj, że:

• Do umowy sprzedaży na próbę podobna jest sprzedaż z zastrzeżeniem wymiany.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.