Stowarzyszenia a obowiązek rejestracji w KRS - opinia prawna

Trzeba zaznaczyć, że nie jest możliwe dokonanie jakiegokolwiek wpisu w dotychczasowym rejestrze, a ponieważ zmiana danych objętych wpisem do KRS rodzi konieczność zgłoszenia zmiany do rejestru w celu jej wpisania, powstaje konieczność wypełnienia wszelkich przesłanek niezbędnych do zarejestrowania stowarzyszenia w KRS, by móc wpisać zmianę danych w odpowiednim rejestrze. Niezgłoszenie danych, bądź niezłożenie dokumentów podlegających wpisowi do rejestru, może skutkować nałożeniem grzywny na stowarzyszenie.

Jeżeli jednak stowarzyszenia ma być dopiero tworzone, dobrze będzie zapoznać się z kilkoma uwagami dotyczącymi przedstawionego problemu.
Zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia z dnia 7 kwietnia 1989 r. prawo o stowarzyszeniach, możliwe jest tworzenie:

1. stowarzyszeń (min. 15 osób),
2. stowarzyszeń zwykłych (min. 3 osoby), które są formą uproszczoną stowarzyszeń.

Tylko stowarzyszenie podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym, zgodnie z brzmieniem art. 8 tejże ustawy. Oznacza to, że zakładając stowarzyszenie zwykłe nie trzeba liczyć się z koniecznością wpisu do KRS, jednakże różnica pomiędzy stowarzyszeniem a stowarzyszeniem zwykłym jest znaczna, zwłaszcza w płaszczyźnie możliwości otrzymywania wsparcia finansowego. Stowarzyszenie zwykłe nie może bowiem (art. 42 ustawy prawo o stowarzyszeniach) „przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej”. Ponadto stowarzyszenie zwykłe nie może powoływać terenowych jednostek organizacyjnych, łączyć się w związki stowarzyszeń, zrzeszać osób prawnych oraz prowadzić działalności gospodarczej. W tej sytuacji jedyną możliwą formą uzyskiwania przez stowarzyszenie zwykłe środków na działalność są składki członkowskie.
Tym samym zasadom podlegają stowarzyszenia tworzone na podstawie ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej, kluby sportowe, czyli tzw. „stowarzyszenia kultury fizycznej”, które mogą uczestniczyć we współzawodnictwie sportowym, czyli w różnego rodzaju zawodach sportowych. Wyraźny przepis wskazuje, że stowarzyszenia kultury fizycznej podlegają obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
Z przedstawionych powyżej rozważań wynika, że wpisu do KRS nie wymaga jedynie utworzenie stowarzyszenia zwykłego, które jednak nie ma prawa ubiegania się o dotacje od gminy, czy też innych jednostek samorządu terytorialnego, a zatem gmina może (a nawet powinna, wobec brzmienia przepisu prawa o stowarzyszeniach, który wyraźnie stanowi, że takie stowarzyszenie „nie może” otrzymywać dotacji) odmówić dofinansowania takiemu stowarzyszeniu. W takiej formie można także utworzyć klub sportowy, jednakże oprócz tego, że klub nie będzie miał prawa otrzymywania wsparcia finansowego, nie będzie mógł także brać udziału w zawodach sportowych, bowiem ustawa o kulturze fizycznej wymaga, by każde „stowarzyszenie kultury fizycznej” było wpisane do KRS (art. 13 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 3 ustawy).
Ostatnią, lecz bardzo istotną kwestią jest status szczególnego rodzaju klubu sportowego - uczniowskiego klubu sportowego. Założenie tego klubu odbywa się na takich samych zasadach jak zakładanie stowarzyszenia, jednak klub taki nie musi być rejestrowany w KRS, a pomimo tego posiada osobowość prawną (nadaje mu ją szczególny przepis art. 7 ust. 5 ustawy o kulturze fizycznej). Uczniowskie kluby sportowe podlegają jednak wpisowi do ewidencji, prowadzonej przez starostów właściwych ze względu na siedzibę klubów. Jeżeli zatem uczniowski klub sportowy zostanie utworzony zgodnie z przepisami oraz wpisany do ewidencji prowadzonej przez starostę - ma status klubu sportowego i nie ma podstaw do odmowy przyznania mu dotacji przez organy samorządu.