Od października 2025 r. w Polsce zaczną pojawiać się napoje w opakowaniach ze znakiem kaucji. Zwrot takich opakowań będzie możliwy niekoniecznie w miejscach, w których dokonano zakupu. Sieć punktów zwrotu ma być szeroka, co ma ułatwić oddanie opakowań i odzyskanie kaucji.
Zakupy ze znakiem kaucji
System kaucyjny obejmie wszystkie placówki handlowe, sprzedające produkty w opakowaniach ze znakiem kaucji (np. sklepy spożywcze, sklepy sportowe, drogerie, apteki oraz stacje benzynowe), które mają je w asortymencie. Do odbioru opakowań będą zobowiązane jedynie te placówki, w których powierzchnia handlowa przekracza 200 m2 (oprócz butelek szlanych wielokrotnego użytku). A więc większość np. aptek będzie mogła oferować np. wodę mineralną w butelkach objętych kaucją i pobierać kaucję, ale nie będzie musiała przyjmować opakowań z powrotem.
Dany produkt będzie objęty systemem kaucyjnym, jeżeli będzie posiadał logo systemu na etykiecie. Na logotypie będzie też podana wysokość kaucji:
- butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów - kaucja: 0,50 zł;
- puszki metalowe o pojemności do 1 litra - kaucja: 0,50 zł;
- butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra - kaucja: 1,00 zł.
Punkty zwrotu opakowań
Do miejsc, w których na pewno oddamy opakowanie objęte systemem kaucyjnym i otrzymamy zwrot kaucji, będą należeć wszystkie sklepy powyżej 200 m2, które oferują napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym.
Mniejsze placówki będą mogły przyjmować opakowania, jednak nie będą miały takiego obowiązku. Wyjątek stanowią sklepy poniżej 200 m2, w których sprzedawane będą napoje w butelkach szklanych wielokrotnego użytku (tj. przede wszystkim napoje piwne). Takie sklepy z zasady będą również punktami zwrotu opakowań. Nie dotyczy to leków ani suplementów.
Punktem zwrotu opakowań ze znakiem kaucji będą również automaty kaucyjne, które nie muszą znajdować się wewnątrz sklepów. Ponadto, we współpracy z operatorami systemu, możliwe będzie organizowanie tymczasowych punktów zbiórki, m.in. w czasie dużych imprez kulturalnych lub sportowych.
Zwrotu opakowania objętego systemem kaucyjnym będzie można dokonać bez paragonu.
Kaucja bez VAT
Podatnikiem VAT tylko od niezwróconych opakowań objętych systemem kaucyjnym jest wyłącznie wprowadzający produkty w takich opakowaniach na napoje. Pozostali podatnicy dokonujący dostaw produktów w opakowaniach na napoje objętych systemem kaucyjnym nie dokonują rozliczenia VAT z tego tytułu. Podmiot reprezentujący, który zawarł umowy z wprowadzającymi produkty w opakowaniach na napoje, pełni zaś funkcję płatnika VAT od niezwroconej kaucji.
Pamiętaj, że:
- Zakup napoju w opakowaniu oznaczonym znakiem kaucji nie oznacza, iż zwrot musi nastąpić w tym samym miejscu. Opakowania będzie można oddać w dowolnym punkcie zbiórki uczestniczącym w systemie kaucyjnym i przyjmującym ww. opakowania.
- Obowiązek przyjmowania opakowań z logo kaucji dotyczy jedynie placówek handlowych, które jednocześnie moją powierzchnię powyżej 200 m2 i sprzedają produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym.
- Mniejsze sklepy mogą odbierać opakowania dobrowolnie, chyba że sprzedają produkty w butelkach szklanych wielokrotnego użytku (głównie napoje piwne).
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 870, ze zm.).