Ulga odsetkowa, ale nie za gromadzenie oszczędności na rachunku oszczędnościowo-kredytowym w banku – opinia prawna

Opinia prawna

W dniu 1 stycznia 2002r. weszła w życie ustawa zmieniająca ustawę z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( w skrócie: UPDOF) (Dz. U. z 2001r., nr 74, poz. 784), w której zmieniono w szczególności przepis art. 27 a ust. 1 pkt 2 stanowiący: „Podatek dochodowy (...) zmniejsza się (...), jeżeli w roku podatkowym podatnik: systematycznie gromadził oszczędności wyłącznie na jednym rachunku oszczędnościowo-kredytowym i w jednym banku prowadzącym kasę mieszkaniową, według zasad określonych w odrębnych przepisach”. Powyższa ulga przestała istnieć.

Jednocześnie z dniem 1 stycznia 2002 r. weszła w życie ustawa z dnia 21 listopada 2001r. (Dz. U. z 2001r., nr 134, poz. 1509), która także zmieniała ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, wprowadzając m.in. art. 26b. Przepisy tej ustawy mają w interesującym nas zakresie zastosowanie do opodatkowania dochodów (strat) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2002 r.

Zgodnie z art. 26b w jego pierwotnym brzmieniu, od podstawy obliczenia podatku odlicza się faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, związanej z:
 1) budową budynku mieszkalnego albo
 2) wniesieniem wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, albo
 3) zakupem nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej, albo
 4) nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego (art. 26b ust. 1 UPDOF).

Powyższe odliczenie stosuje się, jeżeli:
 1) kredyt (pożyczka) został udzielony podatnikowi po dniu 1 stycznia 2002 r.,
 2) kredyt (pożyczka) był udzielony przez podmiot uprawniony na podstawie przepisów prawa bankowego albo przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych do udzielania kredytów (pożyczek), a z umowy kredytu (pożyczki) wynika, że dotyczy on jednej z inwestycji wymienionych w art. 26b ust. 1,
 3) inwestycja wymieniona w art. 26b ust. 1dotyczy budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przeznaczonym pod budownictwo mieszkaniowe w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w razie braku tego planu - określonym w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wydanej na podstawie obowiązujących ustaw,
 4) inwestycja wymieniona w art. 26b ust. 1 została zakończona przed upływem trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym uzyskano pozwolenie na budowę w rozumieniu prawa budowlanego, a zakończenie inwestycji nastąpiło nie wcześniej niż w 2002 r. i zostało potwierdzone określonym w przepisach prawa budowlanego pozwoleniem na użytkowanie budynku mieszkalnego, a w razie braku obowiązku jego uzyskania - zawiadomieniem o zakończeniu budowy takiego budynku, oraz:
a) w przypadku inwestycji, o której mowa w art. 26b ust. 1 pkt 2 - umową o spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego albo umową o ustanowieniu odrębnej własności lokalu mieszkalnego, których jedną ze stron jest podatnik, albo umową o przeniesieniu na podatnika własności domu jednorodzinnego,
b) w przypadku inwestycji, o której mowa w art. 26b ust. 1 pkt 3 - umową, w formie aktu notarialnego, o przeniesieniu na podatnika własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego,
 5) do zeznania, o którym mowa w art. 45, składanego za rok, w którym po raz pierwszy dokonuje się odliczenia, o którym mowa w art. 26b ust. 1, podatnik dołączy oświadczenie, według określonego wzoru, o wysokości wszystkich poniesionych wydatków związanych z daną inwestycją, w tym o wysokości wydatków udokumentowanych fakturami wystawionymi przez podatników podatku od towarów i usług nie korzystających ze zwolnienia od tego podatku,
 6) odsetki, o których mowa w art. 26b ust. 1:
a) zostały faktycznie zapłacone, a ich wysokość i termin zapłaty są udokumentowane dowodem wystawionym przez podmiot wymieniony w pkt 2,
b) nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie, chyba że zwrócone odsetki zwiększyły podstawę obliczenia podatku,
c) nie zostały odliczone od przychodów na podstawie art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym,
 7) podatnik lub jego małżonek nie korzystał lub nie korzysta z odliczenia od dochodu (przychodu) lub podatku wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe, przeznaczonych na:
a) zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku mieszkalnego,
b) budowę budynku mieszkalnego,
c) wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej,
d) zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej,
e) nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne,
f) przebudowę strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne oraz wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia zasiedlenia tego lokalu,
g) systematyczne gromadzenie oszczędności na rachunku oszczędnościowo-kredytowym w banku prowadzącym kasę mieszkaniową, według zasad określonych w odrębnych przepisach. (art. 26b ust. 1 UPDOF).

Dla rozstrzygnięcia przedstawionego przez Pana stanu faktycznego istotny jest przepis art. 26b ust. 2 pkt 7) lit. g). Zgodnie z tym przepisem od podstawy obliczenia podatku nie można odliczyć faktycznie poniesionych w roku podatkowym wydatków na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych (o których mowa w art. 26b ust. 1 UPDOF), jeśli podatnik lub jego małżonek korzystał lub korzysta z odliczenia od dochodu (przychodu) lub podatku wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe, przeznaczonych na systematyczne gromadzenie oszczędności na rachunku oszczędnościowo-kredytowym w banku prowadzącym kasę mieszkaniową, według zasad określonych w odrębnych przepisach.

Reasumując ustawodawca zrezygnował z tzw. ulg na systematyczne gromadzenie oszczędności na rachunku oszczędnościowo-kredytowym w banku prowadzącym kasę mieszkaniową i zastąpił ją ulgą na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.
Jedynie podatnikom, którzy w latach 1997-2001 nabyli prawo do odliczania od podatku wydatków poniesionych na systematyczne gromadzenie oszczędności na rachunku oszczędnościowo-kredytowym w banku prowadzącym kasę mieszkaniową, a odliczenia te nie znalazły pokrycia w podatku obliczonym za te lata, przysługuje prawo do dokonywania tych odliczeń na zasadach określonych w tej ustawie (art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2001r., Dz. U. z 2001r., nr 134, poz. 1509).

Oznacza to, że urząd skarbowy miał rację twierdząc, że nie może Pan skorzystać z ulgi na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego Panu na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.