Dla dużej grupy osób głuchych język polski to język obcy. Zawierając umowę o pracę z taką osobą, trzeba zatem przyjąć, iż może ona nie rozumieć zapisanych w niej postanowień. Co w związku z tym należy zrobić, aby zawrzeć umowę z osobą głuchą?
Co na to przepisy?
Jak wynika z art. 7 i 8 ustawy o języku polskim, przy wykonywaniu przepisów z zakresu prawa pracy na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej należy używać języka polskiego, jeżeli:
- pracownik mieszka w Polsce w momencie podpisywania umowy,
- a praca ma być wykonywana w Polsce.
Z tego względu wszystkie dokumenty związane z zatrudnieniem, razem z umową o pracę, muszą zostać sporządzone w języku polskim. Umowę o pracę zawiera się przy tym obowiązkowo na piśmie (art. 29 § 2 Kodeksu pracy).
W jaki zatem sposób, zgodnie z prawem, zawrzeć umowę z osobą głuchą?
Żeby dopełnić ustawowo wymaganych formalności, pracodawca ma więc obowiązek sporządzić umowę o pracę w formie pisemnej w języku polskim. Pamiętać trzeba przy tym, iż czytanie jest nieodłącznie związane ze znajomością języka polskiego. Tymczasem – chociaż nie jest to wiedza powszechna – dla wielu osób głuchych język ojczysty (polski) jest językiem obcym. Zrozumiały jest dla nich zaś polski język migowy (PJM), który jest naturalnym wizualno-przestrzennym językiem porozumiewania się osób doświadczających trwale bądź okresowo trudności w komunikowaniu się.
Przepisy prawa pracy nie odnoszą się do problemu zrozumienia treści umowy przez osobę głuchą. Ponieważ brakuje rozwiązań systemowych, należy przyjąć, iż najlepszą metodą na uniknięcie nieporozumień jest skorzystanie z usług tłumacza polskiego języka migowego, który przetłumaczy treść zawieranej umowy o pracę na polski język migowy. Będzie to wygodne dla obu stron stosunku pracy. Wskazane jest także, żeby w umowie znalazło się postanowienie potwierdzające, że jej treść została przetłumaczona i że jest ona w pełni zrozumiała dla zatrudnianej osoby.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U. z 1999 r., Nr 90, poz. 999, ze zm.);
- ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 277, ze zm.).