Stan faktyczny
Czy można po rozwodzie lub jeszcze przed jego orzeczeniem (orzeczenie z winy żony), ale po podpisaniu rozdzielnoÅ›ci majÄ…tkowej miÄ™dzy małżonkami w jakiÅ› sposób ustalić rozdzielność majÄ…tkowÄ… żony i peÅ‚noletniej pracujÄ…cej córki? Å»ona zamierza kupić na kredyt drugie mieszkanie (kredyt hipoteczny), ale ze wzglÄ™du na trudnÄ… sytuacjÄ™ w pracy, prawdopodobnie bÄ™dzie miaÅ‚a kÅ‚opoty ze spÅ‚atÄ… tego kredytu. W jaki sposób zabezpieczyć córkÄ™ przed ewentualnÄ… koniecznoÅ›ciÄ… pÅ‚acenia alimentów na rzecz matki, gdy ta nie bÄ™dzie mogÅ‚a spÅ‚acać kredytu mieszkaniowego lub nawet zostanie bez pracy?
Opinia prawna
W pierwszej kolejnoÅ›ci należy sprostować nieÅ›cisÅ‚oÅ›ci i nieprawidÅ‚owe zaÅ‚ożenia, które znalazÅ‚y siÄ™ w Pani zapytaniu.
Przede wszystkim wiÄ™c nie istnieje miÄ™dzy rodzicami a dziećmi rodzaj wspólnoÅ›ci majÄ…tkowej. Instytucja wspólnoÅ›ci majÄ…tkowej przewidziana w kodeksie rodzinnym i opiekuÅ„czym dalej k. r. o. (ustawa z dnia 25 lutego 1964 r., Dz. U. z 1964 r. , Nr 9, poz. 59 z późniejszymi zmianami) jest wÅ‚aÅ›ciwa dla stosunków małżeÅ„skich, nie zaÅ› dla stosunków miÄ™dzy rodzicami a dziećmi. W zwiÄ…zku z tym nie można mówić o rozdzielnoÅ›ci majÄ…tkowej rodziców i dzieci co za tym idzie o możliwoÅ›ci jej ustanowienia.
PrzechodzÄ…c do kwestii obowiÄ…zku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci i dzieci wobec rodziców wyjaÅ›nienia wymaga (z uwagi na fakt, iż kÅ‚adzie Pani nacisk na rozwód zestawiajÄ…c go ze stosunkami z córkÄ…), iż nie jest uprawnione utożsamianie stosunków miÄ™dzy rodzicami i dziećmi ze stosunkami majÄ…tkowymi miÄ™dzy małżonkami.
ObowiÄ…zek alimentacyjny polega na obowiÄ…zku dostarczania Å›rodków utrzymania, a w miarÄ™ możliwoÅ›ci także Å›rodków wychowania i obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeÅ„stwo (art. 128 k. r. o.). W tym konkretnym przypadku obowiÄ…zek alimentacyjny ciąży na córce wzglÄ™dem matki. Okoliczność, iż na córce ciąży obowiÄ…zek alimentacyjny nie oznacza jednak, że w każdej sytuacji matka bÄ™dzie mogÅ‚a żądać od córki okreÅ›lonej kwoty pieniężnej. Aby obowiÄ…zek skonkretyzowaÅ‚ siÄ™ w postaci roszczenia o zapÅ‚atÄ™ alimentów muszÄ… zajść okreÅ›lone przesÅ‚anki, sam zaÅ› zakres Å›wiadczeÅ„ alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego i majÄ…tkowych możliwoÅ›ci zobowiÄ…zanego. Dla rozstrzyganej kwestii istotne jest, iż fakt istnienia obowiÄ…zku alimentacyjnego a nawet roszczenia alimentacyjnego (w uproszczeniu roszczenie to uprawnienie do żądania w konkretnej sytuacji alimentów) nie powoduje przyznania matce przez sÄ…d niejako z urzÄ™du Å›wiadczenia alimentacyjnego. SÄ…d z urzÄ™du nie podejmuje w tym zakresie żadnych dziaÅ‚aÅ„.
WypeÅ‚nienie obowiÄ…zku alimentacyjnego może przybrać postać Å›wiadczenia dobrowolnego – kiedy córka bÄ™dzie z wÅ‚asnej woli pomagać matce albo Å›wiadczenia w nastÄ™pstwie dochodzenia go przed sÄ…dem. W przypadku gdyby córka nie chciaÅ‚a dobrowolnie speÅ‚niać Å›wiadczenia wówczas matka może dochodzić zasÄ…dzenia okreÅ›lonej kwoty na drodze postÄ™powania sÄ…dowego. Konieczne jest wiÄ™c wniesienie pozwu do sÄ…du, w którym matka jako uprawniona do Å›wiadczenia alimentacyjnego wystÄ…pi o zasÄ…dzenie na jego rzecz okreÅ›lonej kwoty tytuÅ‚em alimentów. Wymaga to wiÄ™c aktywnoÅ›ci ze strony uprawnionego. W zwiÄ…zku z takÄ… a nie inna konstrukcjÄ… obowiÄ…zku alimentacyjnego tak dÅ‚ugo jak dÅ‚ugo matka nie bÄ™dzie wystÄ™pować z pozwem o zasÄ…dzenie na jej rzecz alimentów nie bÄ™dzie możliwoÅ›ci aby córka zostaÅ‚a zobowiÄ…zana do ich pÅ‚acenia.
Dla peÅ‚noÅ›ci opinii należy wskazać, iż w przypadku umowy kredytu kredytobiorca bÄ™dzie osobiÅ›cie odpowiedzialny za zobowiÄ…zanie, to jest za jego spÅ‚atÄ™, a odpowiedzialność bÄ™dzie ponosić caÅ‚ym swoim majÄ…tkiem. Ponadto zabezpieczeniem tego kredytu bÄ™dzie ustanowiona hipoteka. Córka nie bÄ™dzie ponosiÅ‚a finansowych konsekwencji zobowiÄ…zaÅ„ matki - kredytobiorcy wobec banku, chyba że, ale o tym Pani nie wspomina, byÅ‚aby porÄ™czycielem.
ReasumujÄ…c w opisanym przypadku córka nie bÄ™dzie odpowiadać poÅ›rednio czy bezpoÅ›rednio za zadÅ‚użenie matki.
JeÅ›li zaÅ› chodzi o alimenty, jak już wyżej wskazano, dopóki matka nie bÄ™dzie siÄ™ ich domagać na drodze sÄ…dowej i sÄ…d ich nie zasÄ…dzi, tak dÅ‚ugo nie bÄ™dzie ona zobowiÄ…zana do ich zapÅ‚aty. OdpowiadajÄ…c wprost na postawione pytanie nie ma możliwoÅ›ci zabezpieczenia córki przed ewentualnÄ… koniecznoÅ›ciÄ… pÅ‚acenia alimentów.