Szczególne uprawnienia dla honorowych dawców krwi i dawców przeszczepów
Honorowi dawcy krwi oraz osoby decydujące się na przeszczepy ratują życie - dosłownie.
Ich bezinteresowna pomoc pozwala codziennie wielu chorym wracać do zdrowia, przechodzić operacje lub radzić sobie z poważnymi chorobami. Krew jest lekiem, którego nie da się wyprodukować, zaś przeszczepy czasem są jedyną szansą na życie. Oddając krew bądź zgadzając się na oddanie narządów, dajemy innej osobie nadzieję, zdrowie, a często i drugą szansę na życie.
Dawcy krwi i szpiku to bohaterowie systemu ochrony zdrowia. Ich bezinteresowna postawa ratuje życie tysięcy pacjentów każdego roku. Przywileje, jakie im przysługują, są wyrazem społecznego uznania, lecz przede wszystkim formą wsparcia oraz zachęty do dalszego niesienia pomocy. Państwo ma obowiązek nie tylko chronić zdrowie obywateli, ale też doceniać tych, którzy aktywnie je ratują.
Rzecznik Praw Pacjenta przypomniał o szczególnych uprawnieniach, jakie przysługują honorowym dawcom krwi i dawcom przeszczepów w systemie opieki zdrowotnej. Osoby te, przez swoje bezinteresowne działania, przyczyniają się do ratowania życia oraz zdrowia innych – dlatego ustawodawca przyznał im szereg przywilejów, które przedstawiamy poniżej.
Uprawnienia ,,Honorowego Dawcy Krwi"
Każdej osobie, która bezpłatnie oddała krew i została zarejestrowana w Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa przysługuje:
- tytuł ,,Honorowego Dawcy Krwi";
- zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew oraz w dniu następnym oraz na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Przy tym uprawnieniu należy zwrócić uwagę na 3 aspekty: to na pracodawcy spoczywa obowiązek zwolnienia pracownika, pracodawca powinien być przez pracownika wcześniej uprzedzony o nieobecności, pracownik otrzymuje zwolnienie od pracy na dzień w którym chciał oddać krew lub na kilka godzin również gdy z przyczyn medycznych nie doszło do donacji.
- zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet oraz innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju; koszt przejazdu ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi;
- posiłek regeneracyjny po oddaniu krwi bądź jej składników o wartości kalorycznej 4 500 kalorii, bardzo często jest to ekwiwalent w postaci 9 czekolad;
- dawcom rzadkich grup oraz dawcom, którzy przed pobraniem zostali poddani zabiegowi uodpornienia bądź innym zabiegom w celu uzyskania osocza czy surowic diagnostycznych, przysługuje oprócz wymienionych uprawnień ekwiwalent pieniężny za pobraną krew i związane z tym zabiegi;
- możliwość odliczenia darowizny na cele krwiodawstwa w danym roku podatkowym - wysokość ulgi zależy od ilości oddanej krwi. Wysokość ulgi obliczamy mnożąc ilość faktycznie oddanej honorowo krwi (bądź osocza) przez przyjęty dla tej ulgi przelicznik w postaci obowiązującego ekwiwalentu pieniężnego za 1 litr pobranej krwi;
Przywileje dla ,,Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi’’
Dla ,,Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi’’ przywileje są szersze. Tytuł ten przysługuje każdej kobiecie, która oddała co najmniej 5 litrów krwi i każdemu mężczyźnie, który oddał co najmniej 6 litrów krwi oraz każdemu kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych składników krwi. Oprócz uprawnień dla ,,Honorowych Dawców Krwi" przysługuje im:
- prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością oraz usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach;
- prawo do bezpłatnych leków objętych wykazem leków refundowanych (w granicach określonych przez ustawę);
- możliwość poruszania się bezpłatnie bądź z określoną ulgą (50% czy 75%) komunikacją miejską. Dany organ uchwałodawczy (rada gminy, rada miasta) poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego samodzielnie ustala przepisy dotyczące sposobu przyznawania zniżek. Spis większości miast, w których taka zniżka występuje można znaleźć https://krwiodawcy.org/ulgi-w-komunikacji-miejskiej
- obowiązującego ekwiwalentu pieniężnego za 1 litr pobranej krwi.
Przywileje dla ,,Zasłużonych Dawców Przeszczepów"
Dla ,,Zasłużonych Dawców Przeszczepów" przywileje są analogiczne, jak dla zasłużonych dawców krwi, ze wzglądu na ich wkład w ratowanie życia innych osób, tj.:
- prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w ramach NFZ;
- zwrot kosztów związanych z procedurą (koszty wyżywienia, zakwaterowania i przejazdów na badania oraz zabieg);
- pełnopłatne dni wolne na czas badań oraz podczas zabiegu;
- Legitymacja Honorowego Dawcy Przeszczepu;
- prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w ramach NFZ;
- bezpłatne leki refundowane (według przepisów, które to określają).
Co oznacza korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością?
Oznacza to:
- przyjmowanie poza listą oczekujących oraz dostarczenie świadczeń w możliwie najkrótszym terminie;
- nie oznacza to gwarancji, iż świadczenie zostanie udzielone w dniu zgłoszenia, ale termin powinien być ustalony poza kolejnością;
- w przypadku AOS termin nie powinien być dłuższy niż 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.
Jak skorzystać ze szególnych uprawnień?
Żeby móc korzystać z tych przywilejów, należy posiadać odpowiedni dokument potwierdzający status:
- Legitymację Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi;
- Legitymację Zasłużonego Dawcy Przeszczepu.
Uprawnienia przysługują zarówno w placówkach publicznych, jak też niektórych niepublicznych, które mają zawartą umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia.