Wakacje składkowe - jak skorzystać?

31.10.2024

Jeżeli prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą lub jesteś komornikiem sądowym, od 1 listopada 2024 roku możesz złożyć wniosek o zwolnienie z opłacania za siebie składek ZUS. Jak skorzystać z tej ulgi?

Na czym polegają wakacje składkowe?

Możesz skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek za jeden miesiąc w roku. To składki:

na Twoje obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe oraz wypadkowe;
na Twoje dobrowolne ubezpieczenie chorobowe;
na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – jeżeli je opłacasz.

Wakacje składkowe nie obejmują Twoich składek na ubezpieczenie zdrowotne ani składek, które masz obowiązek opłacać za swoich pracowników.

Zwolnienie obejmuje składki ustalane od najniższej podstawy wymiaru, która Cię obowiązuje. W przypadku wakacji składkowych nie stosuje się proporcjonalnego pomniejszenia podstawy wymiaru składek w sytuacji:

Twojej niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, za który zostałeś zwolniony z opłacenia składek,
gdy w trakcie tego miesiąca nastąpi ustanie podlegania ubezpieczeniom.

Składki, z których uzyskasz zwolnienie, sfinansuje budżet państwa. Oznacza to, że:

wliczają się one do Twojej przyszłej emerytury lub renty,
będziesz mieć uprawnienia do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
w miesiącu, za który uzyskasz zwolnienie, możesz normalnie prowadzić działalność gospodarczą, nie musisz jej zawieszać.

Z wakacji składkowych możesz skorzystać za jeden miesiąc w danym roku. Miesiąc wybierasz samodzielnie. Istotne jest, że wniosek składasz miesiąc wcześniej, niż ten, za który chcesz uzyskać zwolnienie z opłacenia składek.

W 2024 roku z wakacji składkowych możesz skorzystać tylko w grudniu, czyli wniosek składasz w listopadzie.. Nie ma przeszkód, abyś w grudniu 2024 roku złożył kolejny wniosek o zwolnienie za styczeń 2025 roku. W takim przypadku możesz mieć zmniejszone obciążenie składkowe za dwa miesiące z rzędu.

Dla kogo wakacje składkowe?

Z ulgi możesz skorzystać, jeśli prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą (posiadasz wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej CEiDG) lub jesteś komornikiem sądowym, jeśli:

w miesiącu przed złożeniem wniosku miałeś zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowych i wypadkowego) lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż 10 ubezpieczonych ( wliczając siebie). Przy ustalaniu limitu istotna jest liczba osób podlegających do ubezpieczeń w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku od pierwszego do ostatniego dnia tego miesiąca. Oznacza to, że jeśli złożysz wniosek w listopadzie 2024 roku o zwolnienie za grudzień 2024 roku, to ustalasz liczbę osób, które w październiku (od 1 do 31 października 2024 roku) podlegały ubezpieczeniom choć jeden dzień.

Do limitu 10 ubezpieczonych wliczają się następujące osoby: Ty, tj. wnioskujący przedsiębiorca, pracownicy, zleceniobiorcy (z wyłączeniem uczniów i studentów do 26 roku życia) oraz osoby, które z Tobą współpracują. Do limitu zgłoszonych do ubezpieczeń nie wliczają się osoby, które nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu.

jako osoba ubezpieczona podlegałeś choć jeden dzień (dobrowolnie albo obowiązkowo) ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym składasz wniosek;
w ostatnich dwóch latach przed rokiem, w którym składasz wniosek, nie miałeś przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub co najmniej w jednym roku z dwóch ostatnich lat poprzedzających ten rok Twój roczny przychód z tej działalności nie przekraczał równowartości w złotych 2 milionów euro. Jeśli chcesz złożyć wniosek w listopadzie 2024 roku o wakacje od składek za grudzień 2024 roku, weź pod uwagę przychód za lata 2023 i 2022. Ograniczenie rocznego przychodu do wysokości nieprzekraczającej równowartości w złotych 2 milionów euro dotyczy tylko jednego roku kalendarzowego poprzedzającego rok złożenia wniosku, czyli w roku kalendarzowym 2022 albo 2023;
jako osoba ubezpieczona w poprzednim roku oraz w roku, w którym składasz wniosek (do dnia złożenia wniosku) nie prowadziłeś pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku rozpoczęcia działalności lub rok wcześniej wykonywałeś w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności, które wchodzą w zakres Twojej działalności. Określenie końca weryfikowanego terminu jako „do dnia” oznacza – łącznie z tym dniem.

Przykład:

Prowadzący działalność gospodarczą od 1 września 2024 roku złożył wniosek o wakacje składkowe 30 listopada 2024 roku. Aby spełnić warunek, nie może wykonywać działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy w okresie od 1 stycznia 2023 roku do 30 listopada 2024 roku.

Ponieważ ubezpieczenie chorobowe jest dla Ciebie dobrowolne, uzyskasz zwolnienie z opłacenia składki na to ubezpieczenie, jeśli jesteś nim objęty w miesiącu, w którym składasz wniosek oraz miesiąc wcześniej. Musisz podlegać temu ubezpieczeniu choć po jednym dniu w obu miesiącach.

Zwolnienie z opłacenia składek stanowi pomoc de minimis. Jeśli chcesz skorzystać z wakacji składkowych, musisz dysponować limitem pomocy de minimis co najmniej w wysokości sumy obowiązujących Cię w danym miesiącu kalendarzowym składek na ubezpieczenia społeczne, z których chcesz uzyskać zwolnienie. Kwota pomocy publicznej otrzymanej w okresie 3 minionych lat nie może przekroczyć 300 tys. euro.

Według art. 33 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych, komornik sądowy może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek na zasadach dotyczących osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Co w razie zawieszenia działalności gospodarczej?

Na moment składania wniosku o wakacje składkowe musisz być płatnikiem składek. Jako płatnik traktowany jest również prowadzący działalność, który ma zawieszoną działalność w momencie składania wniosku. Jeśli w listopadzie 2024 roku masz zawieszoną działalność, możesz złożyć wniosek w listopadzie br. o zwolnienie z opłacenia składek za grudzień tego roku. Uzyskasz zwolnienie z opłacenia składek za grudzień, jeśli odwiesisz działalność w grudniu. Istotne jest, abyś w październiku podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu działalności choć jeden dzień. Jeżeli Twoja działalność była zawieszona przez cały październik, nie spełnisz jednego z warunków niezbędnych do uzyskania ulgi.

Jak złożyć wniosek?

Żeby skorzystać z wakacji składkowych, złóż wniosek RWS (wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek za wskazany miesiąc). Wniosek możesz złożyć wyłącznie z profilu płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS. Wnioski złożone w innej formie nie zostaną przez nas rozpatrzone.

Rozpatrzymy tylko te wnioski, które wpłyną w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który chcesz być zwolniony z opłacania składek. Jeśli złożysz wniosek w innym terminie, np. dwa miesiące wcześniej lub już w miesiącu, za który masz być zwolniony, to go nie rozpatrzymy.

Wniosek RWS możesz złożyć od 1 listopada 2024 r. Jeżeli jesteś zainteresowany uzyskaniem zwolnienia z opłacenia składek za grudzień 2024 roku, złóż wniosek RWS do 30 listopada 2024 roku.

Wniosek RWS jest wnioskiem edytowalnym, do którego pobrane będą dane identyfikacyjne płatnika składek, a także domyślnie będzie wypełniony okres zwolnienia (miesiąc złożenia wniosku +1).

Część wniosku stanowi blok z danymi, które potwierdzają, że spełniasz warunki do uzyskania zwolnienia – m.in. oświadczenie o korzystaniu z pomocy publicznej de minimis czy osiągniętym przychodzie.

Informacje jak wypełnić wniosek RWS na PUE ZUS/eZUS znajdziesz w instrukcji.

Możesz złożyć wniosek samodzielnie ze swojego profilu płatnika na PUE/eZUS. Wniosek może również złożyć w Twoim imieniu Twój pełnomocnik z profilu płatnika, jeśli ma do tego stosowne umocowania.

Co ze wspólnikiem spółki cywilnej?

O zwolnienie z opłacania składek możesz ubiegać się również wtedy, gdy jesteś wspólnikiem spółki cywilnej, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność i wpisana do CEiDG.

Będąc wspólnikiem złóż wniosek ze swojego profilu płatnika składek na PUE/eZUS, a nie z profilu spółki, której jesteś wspólnikiem.

Wspólnicy spółki cywilnej jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wpisani do CEIDG są płatnikami składek na własne ubezpieczenia. Spółka cywilna jest płatnikiem składek tylko wtedy, gdy zatrudnia pracowników lub zleceniobiorców. Oznacza to, że wspólnicy spółki cywilnej powinni rozliczać się na swoim indywidualnym koncie płatnika, a nie na koncie spółki. Dlatego wspólnicy spółek cywilnych zainteresowani wakacjami składkowymi, którzy rozliczają się na koncie spółki, powinni założyć swoje konto w ZUS. Nasi pracownicy służą pomocą w uporządkowaniu rozliczeń w tym zakresie.

Jak dowiesz się, czy otrzymasz zwolnienie ze składek?

Wnioski ZUS rozpatruje zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego.

Informacje w sprawie wniosku udostępni na Twoim koncie płatnika PUE/eZUS.

Dodatkowo informacje o nowych wiadomościach w sprawie wniosku ZUS prześle na adres e-mail lub numer telefonu, który podasz na PUE/eZUS.

Jeżeli zostaniesz w całości zwolniony ze składek, to otrzymasz od ZUS informację. Jeżeli ZUS przyzna Ci częściowe zwolnienie, lub gdy nie przyzna Ci ulgi, wydamy w tej sprawie decyzję. Decyzję też przekaże na Twoje konto płatnika na PUE/eZUS.

Jak się odwołać od decyzji ZUS?

Od decyzji ZUS możesz się odwołać – za pośrednictwem ZUS – do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego według Twojego miejsca zamieszkania. Masz na to miesiąc od dnia doręczenia decyzji.

Odwołanie możesz złożyć pisemnie lub ustnie do protokołu – wtedy pracownik ZUS spisze odwołanie. Powinno ono zawierać: oznaczenie sądu, Twoje imię, nazwisko i adres, znak oraz datę decyzji, uzasadnienie odwołania, Twój podpis bądź podpis Twojego pełnomocnika. Nie zapłacisz opłaty podstawowej od wniesienia odwołania.

Jakie dokumenty rozliczeniowe trzeba składać na wakacjach składkowych?

Za miesiąc, w którym korzystasz z wakacji składkowych, składasz następujące dokumenty rozliczeniowe w obowiązującym terminie:

ZUS RCA z kodem wakacyjnym z rozliczonymi składkami na ubezpieczenia społeczne finansowane z budżetu państwa;
- 05 14 - dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego,
- 05 74 - dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia (korzystający z preferencyjnego ZUS),
- 05 94 - dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu (dotyczy przedsiębiorców korzystających z ulgi mały ZUS plus).
ZUS RCA z aktualnym kodem prowadzenia działalności gospodarczej i składkami na ubezpieczenie zdrowotne oraz na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, jeśli nie masz zwolnienia z tej składki;
ZUS RCA za pozostałych ubezpieczonych, jeśli zatrudniasz pracowników lub zleceniobiorców;
ZUS DRA, uwzględniające składki z utworzonych raportów RCA.

Jeżeli masz zwolnienie ze składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, a opłacasz składki tylko za siebie, to nie wykazujesz tego w deklaracji.

Jeżeli masz obowiązek opłacania składek za innych ubezpieczonych, to uwzględniasz w deklaracji ich składkę na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Jeżeli nie złożysz wymaganych dokumentów, ZUS zrobi to za Ciebie. Takie dokumenty utworzy na podstawie dostępnych w ZUS danych, lecz nie będą obejmowały dokumentów za Twoich pracowników. Utworzenie dokumentów może się wiązać też z ustaleniem minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla danej formy opodatkowania.

Jakie dokumenty rozliczeniowe należy składać, jeśli nie uzyskasz zwolnienia ze składek?

Jeżeli nie otrzymasz ulgi, to musisz wysłać dokumenty o rozliczeniu składek na zasadach ogólnych i opłacić składki za miesiąc, o który wnioskowałeś. Zrób to także wtedy, gdy składasz odwołanie. Jeżeli sąd zmieni decyzję ZUS, to skorygujesz te dokumenty i możesz złożyć wniosek o zwrot nadpłaty, o ile będzie występowała.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 863);
ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 572);
rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz.U. z 2024 r. poz. 1296);
ustawa z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1691).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl