Zasiłek macierzyński za czas uzupełniającego urlopu macierzyńskiego

Od 19 marca br. wejdą w życie przepisy wprowadzające zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.

Komu przysługuje zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego?

Zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługuje za czas określony w przepisach Kodeksu pracy jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.

Gdy urodzisz...

Z zasiłku macierzyńskiego za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będą mogli skorzystać ubezpieczeni (matka bądź ojciec wychowujący dziecko), kiedy urodzi się im dziecko za wcześnie albo urodzi się o czasie, lecz po urodzeniu wymagać będzie hospitalizacji, tzn.:

1. przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży bądź z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g,
2. po ukończeniu 28. tygodnia ciąży oraz przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g,
3. po ukończeniu 37. tygodnia ciąży oraz wymogiem pobytu dziecka w szpitalu, pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie.

Gdy przyjmiesz na wychowanie...

Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługiwać będzie także ubezpieczonemu, który przyjął dziecko:

• na wychowanie jako rodzina zastępcza, oprócz rodziny zastępczej zawodowej,
• na wychowanie oraz wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka.

Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego w razie przyjęcia dziecka przysługuje na takich samych zasadach jak ubezpieczonym, którym urodziło się dziecko, lecz pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu miał miejsce po przyjęciu dziecka na wychowanie.

Jaki będzie wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego?

Jedno dziecko przy 1 porodzie...

Wymiar zasiłku macierzyńskiego za okres uzupełniającego urlop macierzyńskiego zależy od: tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko, jego masy urodzeniowej i okresu pobytu dziecka w szpitalu.

Przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu - do upływu odpowiednio 8. albo 15. tygodnia po porodzie - sumuje się. Niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia.

Więcej niż jedno dziecko przy 1 porodzie...

W razie urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie, przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, uwzględnieniu podlegać będzie waga dziecka o najniższej masie urodzeniowej i okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego.

Jaka będzie wysokość zasiłku macierzyńskiego?

Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Wniosek o zasiłek i zasady korzystania

Podstawą do ustalenia uprawnień do zasiłku macierzyńskiego za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego jest wniosek o zasiłek macierzyński (ZUS ZAM) za okres tego urlopu i pozostałe konieczne dokumenty.

Uzupełniający urlop macierzyński będzie udzielany jednorazowo (nie można go podzielić na części).

Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługiwać będzie bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego bądź urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Dlatego wniosek o zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego trzeba złożyć przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego bądź urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Zaświadczenie od szpitala

Niezbędnym dokumentem do ustalenia prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wydane przez szpital zaświadczenie o okresie pobytu dziecka w szpitalu i o urodzeniu dziecka:

1. przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży bądź z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g;
2. po ukończeniu 28. tygodnia ciąży oraz przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g;
3. po ukończeniu 37. tygodnia ciąży.

Jeśli po urodzeniu dziecka złoży się wniosek o zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, a po złożeniu wniosku o zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, przesunięciu ulegnie data rozpoczęcia urlopu rodzicielskiego, to wtedy konieczna jest aktualizacja okresu, w którym rodzic planuje korzystać z urlopu rodzicielskiego (po zakończeniu uzupełniającego urlopu macierzyńskiego).

W tym celu może złożyć wniosek o zasiłek macierzyński ZUS ZAM/ZUS ZUR.

Przykład:

Ubezpieczona z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej urodziła dziecko 20 marca 2025 r. Dziecko urodziło się w 35. tygodniu ciąży, ważyło 2.800 g oraz przebywało w szpitalu 3 tygodnie.

2 kwietnia tego roku ubezpieczona złożyła do ZUS wniosek o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego od 20 marca 2025 r. do 6 sierpnia 2025 r. i odpowiadający okresowi urlopowi rodzicielskiemu – od 7 sierpnia 2025 r. do 18 marca 2026 r.

Jeżeli ubezpieczona będzie chciała skorzystać z prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (w tym przypadku 3 tygodnie), to powinna przed zakończeniem pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, czyli przed przed 7 sierpnia 2025 r. (najpóźniej 6 sierpnia 2025 r.), złożyć wniosek o zasiłek macierzyński:

• za okres odpowiadający okresowi uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (od 7 do 27 sierpnia 2025 r.) i
• za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przysługującego (od 28 sierpnia 2025 r.).

Zaktualizowane wzory wniosku o zasiłek macierzyński (ZUS ZAM) oraz zaświadczenie płatnika składek (Z-3) będzie można znaleźć na stronie internetowej ZUS oraz w PUE/eZUS od 19 marca 2025 r.

Okres przejściowy

Jeśli dziecko urodziło się przed 19 marca 2025 r., prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługuje pod warunkiem, iż w dniu 19 marca 2025 r. rodzic będzie miał prawo do korzystania lub będzie korzystać z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. W takiej sytuacji zasiłek macierzyński będzie przysługiwał, gdy wniosek o zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego zostanie złożony najpóźniej w ostatnim dniu korzystania z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego bądź urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1871);
• ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2025 r. poz. 277);
• ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2780).
• rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków.

Na podst. zus.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl