Może zapisać dziecko do żłobka?

Czym jest żłobek?

Chcesz wrócić do pracy po urlopie macierzyńskim albo wychowawczym? A może chcesz zacząć nową pracę? Zapisz swoje dziecko do żłobka. Żłobek jest jedną z kilku form opieki nad małymi dziećmi (do 3 r.ż.), których celem jest pomoc rodzicom w godzeniu pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi (opieką nad dziećmi). Ma wspierać rodziców w opiece i wychowaniu dzieci, ale przede wszystkim zapewniać dziecku możliwość uczenia się poprzez zabawę oraz opiekę w czasie, gdy rodzice nie mogą jej sprawować osobiście, np. w czasie, gdy są w pracy. Co istotne, żłobek zapewnia dzieciom opiekę w warunkach jak najbardziej zbliżonych do warunków domowych, tj. ma w nim być bezpiecznie i przytulnie. Dzięki temu dziecko może czuć się komfortowo, zaś odpowiednio przygotowana kadra pomoże mu się szybciej rozwijać - zdobywa nowe umiejętności społeczne, takie jak praca w grupie, nawiązywanie relacji z innymi dziećmi, ale także uczy się samodzielnej zabawy.

Kto może zapisać dziecko do żłobka?

Rodzice albo opiekunowie prawni dziecka. Opiekun prawny dziecka to osoba, której sąd powierzył sprawowanie opieki nad dzieckiem.

W jakiej grupie wiekowej dzieci mogą przebywać w żłobku?

Generalnie w żłobku mogą przebywać dzieci od ukończenia 20 tygodnia życia do ukończenia 3 roku życia. Wyjątkowo, w przypadkach uzasadnionych rozwojem dziecka lub brakiem miejsc przedszkolnych, możliwe jest korzystanie ze żłobka przez dziecko starsze, jednakże nie dłużej niż do ukończenia 4 roku życia.

Jak wspomniano, do żłobków zazwyczaj mogą chodzić dzieci poniżej 3 roku życia. Warunki przyjmowania dzieci do konkretnego żłobka określa jednak statut żłobka. Przykładowo, niektóre żłobki nie przyjmują niemowląt. Każdy z nich samodzielnie ustala wiek dzieci. 

W wyjątkowych sytuacjach — na przykład, gdy w przedszkolach nie ma miejsca — niektóre żłobki przyjmują również trzyletnie dzieci. Jeżeli zatem statut pozwala na przyjmowanie dzieci starszych (do 4 roku życia) i są wolne miejsca, a rodzice takiego dziecka chcą, żeby uczęszczało do żłobka, to muszą złożyć dyrektorowi żłobka oświadczenie o przeszkodach uniemożliwiających albo utrudniających objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym. 

Sprawdź w żłobku, do którego chcesz zapisać dziecko, w jakim wieku przyjmuje dzieci. Takie informacje możesz znaleźć np. na stronie internetowej żłobka albo w statucie żłobka (każdy rodzic powinien się z nim zapoznać). Statut żłobka to wewnętrzny dokument żłobka, który zawiera między innymi:

• nazwę i adres żłobka,
• warunki rekrutacji do żłobka (np. wymagany wiek dziecka),
• informacje o opłatach za pobyt i wyżywienie,
• informacje o celach i zadaniach żłobka wraz ze sposobem ich realizacji (ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnego rozwoju dziecka oraz wspomagania rodziny w jego wychowaniu; a w przypadku dzieci z niepełnosprawnościami — ze szczególnym uwzględnieniem ich niepełnosprawności).

Gdzie znaleźć listę żłobków?

Listę żłobków znajdziesz:

• w rejestrze żłobków na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS),
• w Biuletynie Informacji Publicznej swojego urzędu gminy lub miasta.

Co zrobić, żeby zapisać dziecko do żłobka?

Jeśli chcesz, żeby Twoje dziecko uczęszczało do żłobka w Twojej gminie (albo sąsiadującej), w pierwszej kolejności sprawdź, czy już taki funkcjonuje.

Jeżeli tak, to wybierz żłobek, do którego chcesz zapisać dziecko, oraz należy dowiedzieć się, jakie są terminy i warunki wpisania dziecka na listę oczekujących. Nie ma jednej procedury zapisu do żłobka. Sprawdź na stronie internetowej żłobka, urzędu gminy bądź miasta, jakie zasady tam obowiązują (możesz także zapytać na miejscu w tych instytucjach). W niektórych żłobkach można zapisać dziecko osobiście, w innych - przez internet. Skontaktuj się z wybranym żłobkiem i dowiedz się, kiedy rozpoczyna się rekrutacja i czy żłobek prowadzi ją przez internet. 

Jeżeli żłobek nie prowadzi rekrutacji przez internet, to: odwiedź wybrany żłobek, weź wniosek o przyjęcie do żłobka, dowiedz się, czy będziesz potrzebować dodatkowych dokumentów, wypełnij wniosek i złóż gotowy wniosek w tym żłobku.

Jeżeli natomiast żłobek prowadzi rekrutację przez internet, to: wejdź na stronę internetową żłobka, urzędu miasta lub gminy, zapoznaj się z listą wymaganych dokumentów, wypełnij i wyślij wniosek w internecie, wydrukuj, podpisz i zanieś wniosek do żłobka (często gminy pozwalają zapisać dziecko do kilku żłobków podczas rekrutacji - dokumenty zanieś wtedy do tego, na którym najbardziej ci zależy), a potem obserwuj status twojego wniosku w internecie.

Następnie czekaj na ogłoszenie listy przyjętych dzieci. Jeśli twoje dziecko zostanie przyjęte — dostaniesz informację, do kiedy musisz potwierdzić, że dziecko będzie chodziło do żłobka oraz donieść dokumenty.

Jeśli w Twojej gminie nie ma żadnego żłobka, a chciałbyś, żeby był – koniecznie zgłoś to w swojej gminie!

Kiedy zapisać dziecko do żłobka?

Zapisy trwają cały rok. Pamiętaj, że każdy żłobek ma własne terminy oraz zasady rekrutacji. Możesz je sprawdzić w żłobku, na jego stronie internetowej i na stronie urzędu gminy czy miasta.

Jak długo dzieci mogą przebywać w żłobku?

 W żłobku dziecko może przebywać do 10 godzin dziennie. Czas ten może zostać wydłużony, jeżeli zachodzi ważna i uzasadniona konieczność (np. rodzice muszą zostać dłużej w pracy albo pójść do lekarza po pracy). W takiej sytuacji rodzice dziecka muszą złożyć wniosek i wnieść dodatkową opłatę.

Ile kosztuje żłobek?

Rodzice ponoszą opłaty za pobyt i wyżywienie dziecka w żłobku, których wysokość ustalana jest przez podmiot tworzący żłobek. W przypadku żłobków publicznych (tworzonych przez gminy), wysokość tych opłat ustala rada gminy w drodze uchwały, którą można znaleźć np. w Biuletynie Informacji Publicznej, na stronie internetowej danej gminy bądź na tablicy ogłoszeń w urzędzie gminy.

Rada gminy uchwałą może również częściowo lub całkowicie zwolnić rodziców od ponoszenia opłat.

W przypadku nieobecności dziecka w żłobku (np. z powodu choroby) opłaty za pobyt i wyżywienie mogą być mniejsze (co powinno zostać określone w statucie żłobka).

W żłobkach niepublicznych wysokość opłat za pobyt oraz wyżywienie dziecka ustala sam żłobek. W niektórych żłobkach możliwe jest częściowe bądź całkowite zwolnienie z tych opłat. Dlatego skontaktuj się z wybranym żłobkiem i sprawdź, jakie są tam opłaty.

Kto opiekuje się dziećmi w żłobku?

 W żłobku może pracować wykwalifikowany opiekun, pielęgniarka i położna. Dodatkowo, pracownikom żłobka mogą pomagać przeszkoleni specjalnie w tym celu wolontariusze.

Ilu opiekunów powinno sprawować opiekę w żłobku?

Pod opieką jednego w pełni wykwalifikowanego opiekuna zarówno w żłobku, jak i w klubie dziecięcym może pozostawać maksymalnie ośmioro dzieci w wieku od jednego roku do lat trzech, w przypadkach przewidzianych w ustawie do lat czterech. Jeżeli w grupie żłobkowej znajduje się dziecko poniżej jednego roku życia albo wymagające szczególnej opieki lub niepełnosprawne, to w żłobku, jak i klubie dziecięcym, jeden opiekun może sprawować opiekę nad maksymalnie pięciorgiem dzieci. W żłobku jeden opiekun może więc sprawować opiekę nad maksymalnie 8 dzieci, a w przypadku, gdy w grupie znajduje się dziecko niepełnosprawne, dziecko wymagające szczególnej opieki lub dziecko, które nie ukończyło pierwszego roku życia maksymalnie nad 5 dzieci.

Ponadto w żłobku, do którego uczęszcza więcej niż 20 dzieci, zatrudnia się przynajmniej jedną pielęgniarkę lub położną.

Określona powyżej liczba dzieci dotyczy dzieci zapisanych do żłobka lub klubu dziecięcego. Doraźne sytuacje nie mogą mieć wpływu na ilościowy stosunek opiekunów do liczby dzieci.

Jak rodzice mogą współpracować z opiekunem prowadzącym zajęcia w żłobku?

 Rodzice mają prawo m.in. do informacji na temat postępów dziecka oraz porad w zakresie pracy z dzieckiem, a także konsultacji z opiekunem dziecka w zakresie pracy z dzieckiem.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze żłobka?

 Wyróżniamy żłobki publiczne (tworzone i prowadzone przez gminy) oraz żłobki prywatne (tworzone i prowadzone przez osoby prywatne). Jednak we wszystkich obowiązują takie same standardy odnoszące się m.in. co do wpisu do rejestru żłobków i klubów dziecięcych (wpis do rejestru gwarantuje, że żłobek spełnia wszystkie minimalne ustawowe standardy), warunków pobytu dzieci w żłobku i kwalifikacji personelu.

Kto ustala warunki przyjmowania dzieci do żłobka?

 Warunki przyjmowania dzieci do żłobka szczegółowo określa statut żłobka.

Czy dziecko z katarem lub kaszlem może przebywać w żłobku?

W żłobku zapewnione są bezpieczne i higieniczne warunki wychowania i opieki nad dziećmi. Tak więc, w kompetencji dyrektora żłobka i rodziców dziecka pozostaje decyzja czy dziecko może przebywać w żłobku.

Kto może być opiekunem w żłobku?

Kwalifikacje opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym określa art. 16 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Zgodnie z tym art. opiekunem w żłobku lub klubie dziecięcym może być osoba posiadająca kwalifikacje: pielęgniarki, położnej, opiekunki dziecięcej, nauczyciela wychowania przedszkolnego, nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej lub pedagoga opiekuńczo-wychowawczego.

Może nim być także osoba, która posiada co najmniej wykształcenie średnie oraz:

1. co najmniej dwuletnie doświadczenie w pracy z dziećmi w wieku do lat 3 lub
2. przed zatrudnieniem jako opiekun w żłobku lub w klubie dziecięcym odbyła 280-godzinne szkolenie, z czego co najmniej 80 godzin w formie zajęć praktycznych, polegających

na sprawowaniu opieki nad dzieckiem pod kierunkiem w pełni wykwalifikowanego opiekuna.

Jeśli osoba, która posiada wykształcenie średnie i co najmniej dwuletnie doświadczenie w pracy z dziećmi w wieku do lat 3 nie pracowała z dziećmi w wieku do lat 3 przez okres co najmniej 6 miesięcy bezpośrednio przed podjęciem zatrudnienia jako opiekun, zobowiązana jest w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na stanowisku opiekuna odbyć 80-godzinne szkolenie w celu uaktualnienia i uzupełnienia wiedzy oraz umiejętności.

Ponadto, opiekunem w żłobku lub klubie dziecięcym może być osoba, która:

1. daje rękojmię należytego sprawowania opieki nad dziećmi;
2. nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie została jej zawieszona ani ograniczona;
3. wypełnia obowiązek alimentacyjny, w przypadku gdy taki obowiązek został nałożony na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd;
4. nie została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne.

Gdzie są uregulowane wymagania lokalowe i sanitarne dotyczące żłobków i klubów dziecięcych?

Wymagania lokalowe i sanitarne zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (Dz.U. poz. 925). Ponadto art. 24 ustawy stanowi, że lokal, w którym tworzony i prowadzony jest żłobek - posiada co najmniej dwa pomieszczenia, w tym jedno przystosowane do odpoczynku dzieci oraz dzieci mają zapewnioną możliwość higienicznego spożywania posiłków. Natomiast lokal, w którym tworzony i prowadzony jest klub dziecięcy - posiada co najmniej jedno pomieszczenie. Dzieci muszą mieć zapewnioną możliwość higienicznego spożywania posiłków  oraz miejsce na odpoczynek.

Czy ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 stawia wymóg odnośnie do nazewnictwa instytucji opieki nad dziećmi?

Ustawa nie reguluje kwestii dotyczących nazw żłobka i klubu dziecięcego. Jeżeli dana forma opieki wypełnia wszystkie przesłanki definicji z art. 2 i wykonuje zadania z art. 10, wtedy podlega przepisom ustawy. Zgodnie z art. 2 opieka nad dziećmi w wieku do lat 3 może być organizowana w formie żłobka, klubu dziecięcego, a także sprawowana przez dziennego opiekuna oraz nianię. W klubach dziecięcych opieka sprawowana jest nad dziećmi w wieku od ukończenia pierwszego roku życia do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 rok życia lub w przypadku, gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym - 4 rok życia.

W ramach opieki realizowane są funkcje: opiekuńcza, wychowawcza oraz edukacyjna. Opieka w żłobku jest sprawowana nad dziećmi w wieku od ukończenia 20 tygodnia życia, zaś w klubie dziecięcym od ukończenia 1 roku życia. Natomiast zadaniami z art. 10 są w szczególności: zapewnienie dziecku opieki w warunkach zbliżonych do warunków domowych, zagwarantowanie dziecku właściwej opieki pielęgnacyjnej oraz edukacyjnej, przez prowadzenie zadań zabawowych z elementami edukacji, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka, a także prowadzenie zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, uwzględniających rozwój psychomotoryczny dziecka, właściwych do wieku dziecka.

Ograniczenie co do oznaczenia przedsiębiorcy zawiera natomiast ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964r., Nr 16, poz. 93, z późn. zm.). Art. 433 K.c. stanowi, że firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku i nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy i miejsca działalności.

Czy gmina może odmówić dotacji na dziecko zapisane do żłobka prowadzonego przez osobę fizyczną?

Art. 60 ustawy stanowi, że podmioty prowadzące żłobek mogą otrzymać na każde dziecko objęte opieką w żłobku dotację celową z budżetu gminy. Wysokość i zasady jej ustalania określa rada gminy w drodze uchwały. Przy tym należy zwrócić uwagę, że wydanie uchwały nie jest obligatoryjne. Wszystkie podmioty, którym ustawa daje możliwość tworzenia i prowadzenia żłobków poddane są jednemu reżimowi prawnemu, czyli mają równe prawa. Gmina może określić warunki, których spełnienie jest konieczne w celu otrzymania dotacji. Dlatego też gmina może odmówić dotacji na dziecko zapisane do żłobka prowadzonego zarówno przez osobę fizyczną, osobę prawną, jak i jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej w sytuacji, gdy nie spełnia kryteriów określonych w przyjętej przez radę gminy uchwale.

Ponadto prowadzący żłobki mogą korystać z dofinanowań ze środków unijnych i z rządowego programu "Maluch".

Czy wpisowi do rejestru działalności regulowanej podlega każdy oddział i filia żłobka?

Wpisowi do rejestru działalności regulowanej podlega przedsiębiorca prowadzący działalność regulowaną, nie jego działalność. W związku z tym przy rejestracji należy podać adresy prowadzenia działalności regulowanej i aktualizować ewentualne zmiany na bieżąco.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 r., poz. 1457, z późn. zm.);
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (Dz.U. poz. 925).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl