Co będzie z podstawową opieką zdrowotną?

Do Sejmu idzie rządowy projekt ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej, przygotowany przez ministra zdrowia.

Jakie są cele projektu?

• lepszą opiekę skoncentrowaną na pacjencie;
• zwiększenie roli profilaktyki i edukacji zdrowotnej;
• optymalizację procesu leczenia poprzez poprawę organizacji i funkcjonowania POZ;
• zwiększenie efektywności POZ i skoordynowanie działań na różnych poziomach opieki zdrowotnej;
• zapewnienie ciągłości leczenia i wewnętrznego nadzoru nad jakością świadczeń w POZ.

Jaki model POZ przewidziano?

Projekt wprowadza model POZ oparty o zespół, w którego skład wejdą:

• lekarz POZ,
• pielęgniarka POZ,
• położna POZ.

Lekarz POZ – jako koordynator zespołu – będzie decydował o postepowaniu terapeutycznym pacjenta.

Zespół POZ (niezależnie od formy organizacyjno-prawnej) będzie pracował w oparciu o zasadę niezależności zawodowej swoich członków.

Nadal będzie można prowadzić działalność w ramach:

• POZ różnych podmiotów leczniczych (przedsiębiorcy: osoby fizyczne lub prawne, organizacje pozarządowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej),
• praktyk zawodowych (indywidualne i grupowe; lekarskie, pielęgniarskie lub położnych). 

Koordynacja opieki zdrowotnej nad pacjentem w systemie ochrony zdrowia

Rząd chce wprowadzić model opieki koordynowanej. Każdy pacjent będzie objęty opieką zespołu podstawowej opieki zdrowotnej, w skład którego wejdą: lekarz POZ, pielęgniarka POZ i położna POZ. 

Pracę zespołu POZ koordynować będzie lekarz POZ, który ma planować i realizować opiekę lekarską nad świadczeniobiorcą dotyczącą zachowania zdrowia, profilaktyki chorób, ich rozpoznawania i leczenia oraz rehabilitacji świadczeniobiorcy. Koordynatorem w całym systemie ochrony zdrowia będzie więc lekarz POZ, we współpracy z pielęgniarką POZ i położną POZ. Będzie on:

• przewodnikiem pacjenta w systemie,
• zapewniał ciągłość i kompleksowość opieki nad nim

Świadczeniodawcy zostaną zobowiązani m.in. do:

• zapewnienia profilaktycznej opieki zdrowotnej adekwatnej do wieku i płci pacjenta,
• badań diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych, zgodnie z indywidualnym planem diagnostyki, leczenia i opieki.

Pielęgniarka POZ ma planować i realizować opiekę pielęgniarską nad świadczeniobiorcą i jego rodziną, jeśli chodzi o promocję zdrowia i profilaktykę chorób, świadczenia pielęgnacyjne, diagnostyczne, lecznicze i rehabilitacyjne.

Położna POZ ma realizować pielęgnacyjną opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób, świadczeń pielęgnacyjnych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych.

Zespół POZ, niezależnie od formy organizacyjno-prawnej, będzie pracował w oparciu o zasadę niezależności zawodowej swoich członków.

Jednocześnie zostanie utrzymana możliwość prowadzenia działalności w ramach POZ różnych podmiotów leczniczych (przedsiębiorcy: osoby fizyczne lub prawne, organizacje pozarządowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej) oraz praktyk zawodowych (indywidualne i grupowe; lekarskie, pielęgniarskie lub położnych).

Zasady podpisywania umów o udzielanie świadczeń z publicznym płatnikiem będą zawierane, jak dotychczas, ze świadczeniodawcami. Zespół POZ, co do zasady nie będzie nowym  świadczeniodawcą.

W ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej zespół POZ ma współpracować z pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania lub higienistką szkolną. Ponadto, w ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej zespół POZ ma współpracować również z osobami udzielającymi pacjentowi świadczeń specjalistycznych (m.in. w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, leczenia szpitalnego, opieki długoterminowej), jak również z przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia czy dyrektorami szkół.

Projekt ustawy wprowadza także wymóg wyznaczenia tzw. koordynatora administracyjnego. Do jego zadań będzie należała organizacja procesu udzielania świadczeń zdrowotnych (m.in. udzielanie pacjentowi informacji o tym procesie).

Wprowadzenie modelu opieki koordynowanej zostanie poprzedzone programem pilotażowym, który potrwa do 31 grudnia 2019 r.

Jakość w POZ

Projekt ustawy wprowadza obowiązek monitorowania jakości udzielanych świadczeń z zakresu POZ (m. in. dostępności świadczeń opieki zdrowotnej oraz zarządzania i organizacji procesu udzielania świadczeń). Umożliwia także świadczeniodawcom udział w programach poprawy jakości opieki z zakresu POZ opracowanych przez odpowiedni instytut.

Lekarz POZ

Przyjmuje się, że docelowo lekarzem POZ będzie lekarz:

• mający tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej;
• odbywający szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny rodzinnej;
• posiadający specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej;
• posiadający specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii.

Założono, że lekarz pediatra sprawować będzie opiekę nad dzieckiem do ukończenia 7 roku życia. Do 31 grudnia 2024 r. lekarz ten może sprawować opiekę nad dzieckiem do ukończenia 18 roku życia. Jednocześnie planowane jest – w ramach rozporządzenia ministra zdrowia – utworzenie w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej konsultacyjnej poradni pediatrycznej.

Jednocześnie, z uwagi na niedobór kadry lekarskiej posiadającej specjalizację w dziedzinie medycyny rodzinnej przyjęto, że lekarzem POZ może być również lekarz:

• mający specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej;
• posiadający specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych,
• udzielający świadczeń zdrowotnych w POZ przed 31 grudnia 2024 r.

Ponadto uwzględniono prawa nabyte, zgodnie z art. 14 ustawy z 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Oznacza to, że przepisy projektowanej ustawy nie wyłączają z podstawowej opieki zdrowotnej lekarzy, którzy dotychczas udzielali świadczeń zdrowotnych w POZ.

Pielęgniarka POZ

Docelowo pielęgniarką POZ będzie pielęgniarka, która:

• posiada tytuł specjalisty lub odbywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego;
• ukończyła lub odbywa kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego;
• ma tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa.

Jednocześnie, z powodu niedoboru kadry pielęgniarskiej posiadającej specjalizację w wymienionych dziedzinach pielęgniarstwa, przyjęto, że pielęgniarką POZ będzie również pielęgniarka udzielająca przed 31 grudnia 2024 r. świadczeń zdrowotnych w POZ, która:

• posiada tytuł specjalisty  w dziedzinie pielęgniarstwa: pediatrycznego, środowiskowego, środowiskowo-rodzinnego, przewlekle chorych
• i niepełnosprawnych, opieki długoterminowej, w ochronie zdrowia pracujących, środowiska nauczania i wychowania, zachowawczego, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej;
• ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa: pediatrycznego, środowiskowego, środowiskowo-rodzinnego, przewlekle chorych i niepełnosprawnych, opieki długoterminowej, w ochronie zdrowia pracujących, środowiska nauczania i wychowania, zachowawczego, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej;
• odbywa szkolenie specjalizacyjne lub kurs  kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa: pediatrycznego, opieki długoterminowej, środowiska nauczania i wychowania, zachowawczego, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej.

Położna POZ

Dla położnej POZ określono docelowe kwalifikacje, tj.: posiadanie tytułu specjalisty lub odbywanie szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub ukończenie lub odbywanie kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego albo posiadanie tytułu zawodowego magistra położnictwa.

Jednocześnie, z uwagi na niedobór kadry posiadającej specjalizację w wymienionych dziedzinach pielęgniarstwa przyjęto, że położną POZ jest również położna udzielająca przed 31 grudnia 2024 r. świadczeń zdrowotnych w podstawowej opieki zdrowotnej, która:

• posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa: środowiskowego, środowisko-rodzinnego oraz promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej;
• ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa: środowiskowego, środowisko-rodzinnego oraz promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej.

Finansowanie POZ

POZ będzie finansowana na zasadach określonych w przepisach ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Źródłem tego finansowania będą środki ujęte w planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Źródłem finansowania POZ będzie Narodowy Fundusz Zdrowia, a podstawę finansowania stanowić ma tzw. roczna stawka kapitacyjna. Zaplanowano wyodrębnienie
w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej dodatkowych środków przeznaczonych na zapewnienie koordynacji opieki nad świadczeniobiorcą, w tym koordynatora (budżet powierzony). Planowane jest też wyodrębnienie dodatkowych środków przeznaczonych na zapewnienie profilaktycznej opieki zdrowotnej (opłata zadaniowa) oraz oczekiwanego efektu zdrowotnego i jakości opieki (dodatek motywacyjny).

Podstawą finansowania POZ będzie więc stawka kapitacyjna. Obok niej pojawią się:

• budżet powierzony (środki przeznaczone na zapewnienie opieki koordynowanej),
• opłata zadaniowa (dodatkowe środki przeznaczone na zapewnienie profilaktycznej opieki zdrowotnej),
• dodatek motywacyjny za wynik leczenia i jakości opieki.

Dotychczasowy system finansowania POZ nie zachęca do przyjmowania proaktywnej postawy udzielających świadczeń w POZ i koordynowania profilaktyki ani leczenia pacjentów. Natomiast planowany sposób finansowania ma być systemem motywacyjnym, który powinien zagwarantować optymalne wykorzystanie środków przeznaczonych na świadczenia zdrowotne. Zarówno płatnik, jak i świadczeniodawcy mają monitorować wyniki leczenia, jakość opieki i efektywność kosztową na podstawie wypracowanych wskaźników.

Kiedy nowe przepisy mają wejść w życie?

Nowe przepisy mają wejść w życie 1 grudnia 2017 r., z wyjątkiem części regulacji, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl