Izby gospodarcze a udział w kampanii referendalnej

Sąd Najwyższy uznał, że izby gospodarcze są „organizacjami społecznymi” uprawnionymi do udziału w kampanii referendalnej w programach radiowych i telewizyjnych nadawców publicznych. Postanowieniem z 19 września 2023 r. uznał za zasadną skargę Izby Gospodarczo Handlowej na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej odmawiającej wydania zaświadczenia o przysługiwaniu jej uprawnienia do udziału w kampanii referendalnej w programach radiowych i telewizyjnych nadawców publicznych.

Czego dotyczyła sprawa?

Zgodnie z art. 48 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym, podmiotem uprawnionym do udziału w kampanii referendalnej w programach radiowych i telewizyjnych, o których mowa w art. 49-55, jest m.in. organizacja społeczna, która spełnia następujące warunki:

Państwowa Komisja Wyborcza uchwałą nr 158/2023 z 8 września 2023 r. odmówiła wydania Izbie Gospodarczo Handlowej zaświadczenia o przysługiwaniu jej uprawnienia do udziału w kampanii referendalnej w programach radiowych i telewizyjnych nadawców publicznych wskazując, że izby gospodarcze nie są „organizacjami społecznymi” w rozumieniu przepisów o referendum ogólnokrajowym.

Wyjaśnienie SN

Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przepisy ustawy o referendum ogólnokrajowym nie wprowadzają definicji legalnej „organizacji społecznej”, o której mowa w art. 48 ust. 1 pkt 3 ustawy. Definicję taką zawiera art. 5 § 2 pkt 5 Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.), zgodnie z którym jest to organizacja zawodowa, samorządowa, spółdzielcza oraz inna organizacja społeczna. Zgodnie z art. 1 pkt 4 k.p.a. przepisy tego kodeksu stosuje się m.in. do postępowania w sprawach wydawania zaświadczeń.

Skarżąca jest podmiotem utworzonym na podstawie ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych, a zatem organizacją samorządu gospodarczego, co wprost wynika z art. 2 ww. ustawy. Skoro jest organizacją samorządu gospodarczego, to należy do kategorii „organizacji samorządowych” a zatem jest organizacją społeczną w rozumieniu art. 5 § 2 pkt 5 k.p.a. Jest ona zatem „inną organizacją społeczną”, o której mowa w art. 48 ust. 1 pkt 3 ustawy o referendum ogólnokrajowym, a więc podmiotem uprawnionym do uzyskania zaświadczenia, o którym mowa w powyższym przepisie. Taka kwalifikacja prawna izby gospodarczej potwierdza fakt jest rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

Zob. postanowienie SN z dnia 19 września 2023 r. z uzasadnieniem (sygn. akt I NSW 27_23)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl