Jak wydziedziczyć najbliższą rodzinę?

Aby najbliższy nie dostał ani grosza z zachowku, to należy zaznaczyć to w testamencie i obowiązkowo wskazać przyczynę wydziedziczenia. Musimy ją określić w taki sposób, aby nie budziła wątpliwości.

Zgodnie z kodeksem cywilnym (art. 1008) spadkodawca może pozbawić najbliższych zachowku z trzech powodów.

Po pierwsze może to nastąpić wtedy, gdy np. dzieci, wbrew stałej i od długiego czasu niezmiennej woli spadkodawcy, prowadzą naganny tryb życia.

- W oparciu o tę przesłankę można wydziedziczyć, gdy uprawniony do zachowku jest na przykład uzależniany od narkotyków, alkoholu, lecz także gdy czerpie środki do życia z nielegalnych źródeł czy zaniedbuje rodzinę – wyjaśnia Agnieszka Rabenda-Ozimek.

Następnie przepisy pozwalają na wydziedziczenie wtedy, gdy uprawniony do zachowku dopuścił się umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci wobec spadkodawcy lub osoby mu najbliższej.

Specjalista z Kancelarii Radcy Prawnego Agnieszki Rabendy-Ozimek zaznacza, że bez znaczenia jest skutek np. próby zabójstwa spadkodawcy, gdyż w rozumieniu kodeksu karnego już sama taka próba jest równoznaczna z dokonaniem przestępstwa.

W granicach drugiej przesłanki mieści się również publiczne naruszenie godności osobistej spadkodawcy. Innym przykładem może być sytuacja, w której uprawniony do zachowku, poproszony o odwiezienie do szpitala osoby najbliższej spadkodawcy lub jego samego, celowo i z premedytacją pojechał inną, dłuższą drogą, narażając chorego na utratę zdrowia lub nawet życia.

Agnieszka Rabenda-Ozimek zwraca uwagę na to, że w przypadku drugiej przesłanki nie ma konieczności ciągłości postępowania uprawnionego. Oznacza to, że wydziedziczenie może być możliwe nawet wtedy, gdy uraziliśmy lub naraziliśmy na utratę życia spadkodawcę tylko raz.

Ostatnią, trzecią przyczyną pozbawienia zachowku jest uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

O co chodzi w praktyce? – Przesłanka zostanie spełniona wtedy, gdy na przykład uprawniony nie będzie odwiedzał spadkodawcy, nie będzie się interesował jego życiem, notorycznie zapominał o życzeniach urodzinowych, a przypomni sobie o jego istnieniu dopiero przy postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku – wylicza Rabenda-Ozimek.

Ważne jest, żeby takie działania trwały od dłuższego czasu, czyli miały stały charakter.

Jak cofnąć wydziedziczenie?

Osoba wydziedziczona może wrócić do łask spadkodawcy dzięki tzw. instytucji przebaczenia, o której mówi art. 1010 k.c.

-" Przebaczenia można dokonać po lub nawet przed sporządzeniem testamentu wydziedziczającego – mówi Agnieszka Rabenda-Ozimek, właścicielka Kancelarii Radcy Prawnego Agnieszki Rabendy-Ozimek.

W pierwszym przypadku najbezpieczniej będzie, jeżeli po przebaczeniu spisany zostanie nowy testament. Jest to ważne dlatego, że to osoba wydziedziczona będzie musiała udowodnić, że spadkodawca jej przebaczył.

Gdy testament nie został jeszcze sporządzony, to przebaczenie może być dokonane w dowolnej formie.

Czasem można spotkać się z sytuacją, w której spadkodawca ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych lub nawet jest jej całkowicie pozbawiony.

- Wówczas dla ważności przebaczenia wystarczy, że spadkodawca będzie miał dostateczne rozeznanie co do skutków dokonywanej czynności – wyjaśnia Agnieszka Rabenda-Ozimek.

Dariusz Madejski, e-prawnik.pl