Jawność prac instytucji: Parlament daje przykład

Dokumenty muszą być upublicznione

Unia i jej państwa członkowskie w większości uznały i wdrożyły prawo publicznego dostępu do dokumentów instytucji. Posłowie podkreślili, że dokumenty udostępniano częściej (ogólny spadek liczby i odsetka decyzji odmownych) niż w latach poprzednich. Jednak z analizy ilościowej jasno wynika, że niektóre przepisy tego rozporządzenia są różnie interpretowane, co było przyczyną skarg obywateli do Rzecznika Praw Obywatelskich i ETS.

Sprawozdanie podkreśla, że wyrok ETS w sprawie byłego posła Maurizio Turco jeszcze bardziej umacnia w UE zasadę, która zobowiązuje demokratyczne instytucje do zapewnienia jawności ich działań, dokumentów i decyzji, co stanowi warunek ich legalności, prawowitości i odpowiedzialności. W związku z tym pociąga to za sobą konieczność publikowania i udostępniania dokumentów oraz ograniczenia wyjątków od tej zasady.

Parlament przypomina, że instytucje europejskie mają obowiązek zapewnienia jawności swoich działań. PE wezwał instytucje UE do określenia wspólnych zasad dotyczących sposobu stosowania procedur administracyjnych oraz składania, utajniania, odtajnienia, rejestrowania i rozpowszechniania dokumentów administracyjnych w instytucjach i poza nimi. Zaapelowano także do Rady o dokonanie przeglądu jej przepisów, w celu zapewnienia jawności wszystkich dyskusji, dokumentów i informacji, ponieważ jak akcentuje raport wyjątek powołujący się na ochronę procesu podejmowania decyzji jest podrzędny wobec interesu publicznego polegającego na jawności.

Posłowie odrzucili zapis, który wzywał partie polityczne i parlamentarne grupy polityczne do transmitowania swoich posiedzeń oraz udostępniania swoich programów i dokumentów w Internecie.

Europejska przestrzeń informacyjna

W sprawozdaniu podkreślono, że Parlament powinien wieść prym w UE pod względem publicznego dostępu, przejrzystości i jawności oraz że powinien wprowadzić przed wyborami parlamentarnymi w 2009 r. nadzwyczajny plan działania, na przykład w ramach inicjatywy dotyczącej e-Parlamentu, mający na celu zapewnienie łatwiejszego dostępu do większej liczby informacji na stronie internetowej Parlamentu. Powinny się tam znaleźć zwłaszcza takie informacje jak: działania posłów do PE, ich udział i zaangażowanie w prace PE w ogóle, prace na posiedzeniach plenarnych, w komisjach, delegacjach i organach wewnętrznych, czy też dodatków poselskich i wydatków.

Posłowie podkreślili, że zwykli obywatele nadal mają utrudniony dostęp do informacji dotyczących instytucji UE ze względu na brak skutecznej, ukierunkowanej na obywatela międzyinstytucjonalnej polityki przejrzystości i komunikacji. Instytucje UE, które chcą pełnić wiodącą rolę w rozwoju technik e-rządzenia powinni móc i chcieć stworzyć nową międzyinstytucjonalną wyszukiwarkę, która uczyniłaby dostęp do dokumentów i informacji bardziej przyjaznym dla użytkowników, zwrócili uwagę eurodeputowani.

Instytucje powinny zwiększyć przejrzystość procedur komisyjnych oraz porozumień w pierwszym czytaniu negocjowanych między instytucjami w ramach procedury współdecyzji (tzw. dialogu trójstronnego). 

Marco CAPPATO (ALDE, IT)

Sprawozdanie roczne w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu  Europejskiego, Rady i Komisji 

Źródło: Serwis prasowy Parlamentu Europejskiego, redakcja polska, 14.01.2009