Kara pozbawienia wolności za naruszenie znaku towarowego

19 października 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie C-655/21 - G. ST. T., dotyczącej proporcjonalności kary w przypadku naruszenia znaku towarowego. Uznał w nim, iż kara pozbawienia wolności w wymiarze od 5 lat za naruszenie znaku towarowego może być nieproporcjonalna.

Czego dotyczyła sprawa?

Wobec właścicielki przedsiębiorstwa zajmującego się sprzedażą odzieży w Bułgarii zostało wszczęte postępowanie karne w związku z naruszaniem przez nią znaków towarowych. W następstwie kontroli przeprowadzonej w wynajmowanym przez to przedsiębiorstwo lokalu handlowym bułgarskie organy stwierdziły, że umieszczone na towarach oznaczenia były podobne do zarejestrowanych znaków towarowych. Przedsiębiorczyni została oskarżona przed bułgarskim sądem właściwym w sprawach o używanie znaków towarowych bez zgody ich właścicieli. Zgodnie z prawem bułgarskim ten sam czyn jest kwalifikowany zarówno jako przestępstwo, jak i delikt administracyjny.

Wspomniany sąd zwrócił się do Trybunału w kwestii zgodności z prawem Unii bułgarskich przepisów penalizujących naruszanie znaków towarowych, biorąc pod uwagę, że surowość określonych w prawie bułgarskim kar oraz brak jasnych i precyzyjnych kryteriów kwalifikacji czynu jako przestępstwa bądź deliktu administracyjnego prowadzi do sprzecznych praktyk i nierównego traktowania jednostek, które dopuściły się praktycznie tych samych czynów.

Co orzekł TSUE?

W pierwszej kolejności Trybunał przypomniał, że czyn polegający na naruszaniu znaków towarowych może być w prawie krajowym kwalifikowany zarówno jako delikt administracyjny, jak i przestępstwo. W tym względzie Trybunał podkreślił, że zgodnie z zasadą ustawowej określoności czynów i kar przepisy ustawy karnej powinny przestrzegać określonych wymogów dostępności i przewidywalności oraz jasności w odniesieniu zarówno do definicji przestępstwa, jak i określenia grożącej za nie kary. Każdy obywatel musi być w stanie rozpoznać zachowania, za które grozi mu odpowiedzialność karna. Okoliczność, że naruszanie znaków towarowych jest w Bułgarii zagrożone sankcjami administracyjnymi nie oznacza naruszenia tej zasady.

W drugiej kolejności Trybunał stwierdził, że przepis prawa krajowego, który w przypadku wielokrotnego lub prowadzącego do powstania szkody znacznej wartości naruszania znaków towarowych ustala dolną granicę kary pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 5 lat, jest sprzeczny z prawem Unii. TSUE wyjaśnił, że chociaż dyrektywa w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej nie znajduje zastosowania w sprawach karnych, to na mocy porozumienia TRIPS (tzn. porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej), które wiąże zarówno Unię, jak i jej państwa członkowskie, państwa te mogą zdecydować, że niektóre czyny polegające na naruszaniu znaków towarowych będą zagrożone karą pozbawienia wolności. Nie ulega wątpliwości, iż w braku uregulowań na poziomie europejskim państwa członkowskie są uprawnione do określenia charakteru i wysokości tych mających zastosowanie sankcji.

Niemniej środki te muszą być proporcjonalne. Tymczasem zagrożenie karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 5 lat wszystkich przypadków używania znaku towarowego w obrocie handlowym bez zgody jego właściciela nie jest zgodne z tym wymogiem. Taka regulacja nie bierze bowiem pod uwagę konkretnych okoliczności, w jakich zostało popełnione dane przestępstwo.

Podstawa prawna:

• dyrektywa 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej;
• porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl