Kto zapłaci świadkowi wykroczenia?

Proponowane regulacje rozwiązują problem pokrywania kosztów postępowań w sprawach o wykroczenia ponoszonych w toku czynności wyjaśniających prowadzonych przez straż gminną lub straż miejską, czyli organy podległe gminie.

Gwarancja praw świadka w postępowaniu o wykroczenie

 Rząd przyjął, przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości, projekt ustawy, która wprowadza jasne zasady pokrywania kosztów postępowań prowadzonych przez straż gminną lub miejską. Zmiany zagwarantują, że świadkowie w takich sprawach otrzymają należny im zwrot kosztów udziału w czynnościach wyjaśniających.

Chodzi między innymi o zwrot kosztu dojazdu na przesłuchanie lub utraconego dochodu z powodu stawienia się na wezwanie którejś ze straży, czyli np. zwrot kosztu dojazdu na przesłuchanie lub utraconego dochodu w powodu stawienia się na wezwanie któreś ze straży, a także inne wydatki (np. koszty noclegu).

Koniec wątpliwości

Na podstawie obecnych przepisów nie można jednoznacznie wskazać, kto jest zobowiązany do uregulowania tego rodzaju wydatków – Skarb Państwa, czy straż, będąca jednostką organizacyjną gminy. Nie można precyzyjnie wskazać podmiotu, który powinien zwrócić koszty powstałe w toku czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia prowadzonych przez straż gminną (miejską), który dokonałby uregulowania wydatków jako Skarb Państwa. Straż gminna (miejska) jest jednostką organizacyjną gminy, natomiast gmina posiada osobowość prawną, w związku z czym jej budżet jest odrębny od budżetu Skarbu Państwa. 

Wątpliwości interpretacyjne powodują, że częstokroć nie jest realizowane prawo świadka (biegłego, tłumacza, specjalisty) do wypłaty przyznanych mu należności za udział w czynnościach wyjaśniających w sprawach o wykroczenia prowadzonych przez straż gminną (miejską). Rozwiązanie tego problemu jest konieczne ze względu na zapewnienie właściwej realizacji prawa świadka (biegłego, tłumacza, specjalisty) do wypłaty przyznanych mu należności za udział w czynnościach wyjaśniających w sprawach o wykroczenia prowadzonych przez straż gminną (miejską).

W proponowanych rozwiązaniach przyjęto, że wydatki ponoszone w toku czynności wyjaśniających będą tymczasowo regulowane przez Skarb Państwa (SP) lub jednostkę samorządu terytorialnego, a następnie rozliczane stosowanie do odpowiedzialności za wynik postępowania.

Projekt wprowadza jednoznaczną zasadę, że jeżeli czynności wyjaśniające w sprawach o wykroczenie prowadzić będzie straż gminna bądź straż miejska, to zwrot wydatków nastąpi z budżetu gminy. Jeśli zaś czynności te prowadzić będzie Policja lub inna służba państwowa, na przykład Straż Parku Narodowego, to zwrot wydatków na rzecz świadków pochodzić będzie z budżetu państwa.

Koszty poniesie ostatecznie skazany

Wydatkowane środki wrócą odpowiednio do budżetu gminy lub Skarbu Państwu po zakończeniu postępowania przez sąd. Zostanie nimi obciążona ryczałtowo (wysokość ryczałtu będzie ustalona rozporządzeniem) osoba skazana za popełnienie wykroczenia. Do rozliczenia wydatków w orzeczeniu kończącym postępowanie przyjęto więc, że wydatki ponoszone przez SP lub jednostkę samorządu terytorialnego będą miały charakter ryczałtowy – ryczałt nie obejmie kosztów powołania biegłych (lub instytucji wyznaczonych do wydania opinii w sprawie) oraz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez adwokatów bądź radców prawnych. Do tej pory skazany ponosił tylko koszty (również ryczałtowe) postępowania sądowego. 

Jedynie w razie umorzenia postępowania lub uniewinnienia obwinionego, koszty postępowania ponosić będzie Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego.

W sytuacji więc umorzenia postępowania czy uniewinnienia obwinionego – koszty postępowania będzie ponosić Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego. Natomiast od skazanego zasądzane będą zryczałtowane wydatki i pozostałe należności na rzecz SP lub jednostki samorządu terytorialnego.

Minister sprawiedliwości określi w rozporządzeniu wysokość zryczałtowanych wydatków postępowania w sprawach o wykroczenia ponoszonych w toku czynności wyjaśniających oraz  w toku postępowania sądowego.

Od kiedy nowe przepisy mają obowiązywać?

Nowe regulacje mają wejść w życie 1 stycznia 2018 roku.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl