Nowa dyrektywa o otwartych danych

4 kwietnia 2019 r. Parlament Europejski przyjął dyrektywę o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. Nowy instrument zastąpi poprzednią tzw. dyrektywę re-use.

Co przewiduje nowa dyrektywa o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego?

Dyrektywa w sprawie otwartych danych i informacji dotyczących sektora publicznego ma znacznie poprawić dostępność i innowacyjne wykorzystanie danych publicznych i finansowanych ze środków publicznych. A to z kolei ma przyczynić się do rozwoju technologii wymagających dużych ilości danych, takich jak sztuczna inteligencja.

Prawodawca UE zaproponował poszerzenie zakresu ponownego wykorzystywania o kolejne zasoby danych (dane badawcze) oraz o nowe podmioty, jak przedsiębiorcy państwowi czy jednostki naukowe, które będą zobligowane do przekazywania swoich zasobów do dalszej eksploatacji przez każdego zainteresowanego. Ciekawym rozwiązaniem jest wprowadzenie nowej kategorii informacji sektora publicznego, tzw. danych dynamicznych oraz wzmocnienie znaczenia bezwnioskowego udostępniania informacji w sposób zautomatyzowany poprzez interfejs programistyczny API. 

Wiceprzewodniczący do spraw jednolitego rynku cyfrowego Andrus Ansip i komisarz do spraw gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego Marija Gabriel we wspólnym oświadczeniu z zadowoleniem przyjęli ten wynik głosowania: - "Jesteśmy bardzo zadowoleni z powszechnego poparcia dla dyrektywy w sprawie otwartych danych wśród posłów do Parlamentu Europejskiego.

Dane są kluczowym atutem gospodarki cyfrowej, a znaczna ich część pochodzi z sektora publicznego. Ważne jest, aby obywatele i przedsiębiorstwa w UE mieli łatwy dostęp do danych publicznych i finansowanych ze środków publicznych, aby w pełni wykorzystać potencjał innowacyjny takich danych. Dotyczy to w szczególności technologii sztucznej inteligencji, których rozwój zależy od dostępu do ogromnych ilości danych.

Wzmocnienie przepisów UE w zakresie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego jest konieczne, aby dostosować je do szybko zmieniających się technologii i usunąć bariery, które uniemożliwiają MŚP i przedsiębiorstwom typu start-up wdrażanie innowacji z wykorzystaniem publicznych zasobów danych.

Dzięki przyjętej w dniu dzisiejszym dyrektywie w sprawie otwartych danych dane sektora publicznego w czasie rzeczywistym, a także dane pochodzące od organizacji prowadzących badania i przedsiębiorstw publicznych staną się łatwiej dostępne i będą z nich mogły korzystać zarówno maszyny, jak i ludzie.

Pragniemy podziękować posłom do Parlamentu Europejskiego, państwom członkowskim i zainteresowanym stronom za zapewnienie konstruktywnego i szybkiego procesu legislacyjnego, który doprowadził do dzisiejszego znaczącego głosowania".

Dalsze działania

Akceptacja tekstu dyrektywy przez Parlament Europejski nie oznacza jednak końca prac. Tekst przyjęty przez Parlament Europejski musi zostać formalnie przyjęty przez Radę UE. Następnie państwa członkowskie będą musiały wdrożyć zmienione przepisy w ciągu dwóch lat, po czym wejdą one w życie. Komisja rozpocznie współpracę z państwami członkowskimi w celu ustalenia zbiorów danych o wysokiej wartości, które zostaną określone w akcie wykonawczym.

Wkrótce rozpoczną się prace nad aktem wykonawczym, w którym zostaną określone tzw. dane o wysokiej wartości, czyli takie, które mają najwyższy potencjał dla dalszego, innowacyjnego wykorzystania, np. w aplikacjach na urządzenia mobilne. Dane te będą udostępniane nieodpłatnie przez API. Polskie Ministerstwo Cyfryzacji będzie brało aktywny udział w tych działaniach.

Przyjęcie dyrektywy wpłynie na polski porządek prawny. Implementacja dyrektywy spowoduje konieczność zmiany ustawy z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. Państwa członkowskie UE będą miały dwa lata na dostosowanie swojego prawa do nowych wymogów.

Kontekst prawny

Nowe przepisy zastąpią dyrektywę w sprawie informacji sektora publicznego (2003/98/WE, zmienioną w 2013 r.), która reguluje ponowne wykorzystywanie danych generowanych przez organy sektora publicznego (np. przepisów prawnych, drogowych, meteorologicznych, finansowych itp.) w celach komercyjnych i niekomercyjnych.

W dniu 25 kwietnia 2018 r. Komisja przyjęła pakiet z 2018 r. dotyczący danych, w którym po raz pierwszy uwzględniono różne rodzaje danych (publiczne, prywatne i naukowe) w ramach spójnych ram polityki, z wykorzystaniem różnych instrumentów polityki. Wszelkie ponowne wykorzystywanie danych osobowych w ramach dyrektywy w sprawie otwartych danych i informacji sektora publicznego musi odbywać się z pełnym poszanowaniem praw i obowiązków zawartych w ogólnym rozporządzeniu UE o ochronie danych (RODO).

W przyszłym akcie wykonawczym wybrane zostaną zbiory danych o szczególnym znaczeniu społeczno-gospodarczym (zbiory danych o wysokiej wartości), które będą powszechnie dostępne w całej UE za pośrednictwem interfejsów programowania aplikacji.

Więcej informacji:

• Komunikat prasowy
• Zestawienie informacji
• Badanie europejskiego rynku danych

A.J.
Zespół e-prawnik.pl