Parlament Europejski o planie odbudowy gospodarczej

Parlament Europejski dyskutował o działaniach podejmowanych przez państwa członkowskie i Wspólnotę w celu złagodzenia skutków kryzysu gospodarczego. Walka z recesją, energia, zmiany klimatyczne i Partnerstwo Wschodnie to również tematy wiosennego szczytu przywódców UE w przyszłym tygodniu. Posłowie przyjęli kilka rezolucji w tym ws. zmian w zasadach wykorzystywania funduszy strukturalnych, które umożliwią szybsze i łatwiejsze pozyskiwanie środków finansowych na projekty regionalne.

Europejski plan odbudowy gospodarczej

Państwa członkowskie podejmują interwencje indywidualnie, ale brak koordynacji działań może zaszkodzić konkurencyjności Unii Europejskiej wobec innych partnerów handlowych. Dlatego Parlament Europejski przyjął rezolucję, w której uznał za niezbędne wdrożenie wspólnotowego planu odbudowy gospodarczej i zaleca uruchomienie dodatkowych środków z unijnego budżetu.

Europa znajduje się w jednej z najpoważniejszych recesji, jakie kiedykolwiek dotknęły Wspólnotę Europejską. Prognozowany wzrost gospodarczy w Europie ma oscylować wokół 0% i pozostawać poniżej zera w perspektywie średnioterminowej.

Negatywne skutki recesji dla wzrostu i zatrudnienia są wystarczająco poważne, aby uzasadnić pokaźny plan naprawy gospodarczej w Europie, a także u innych ważnych partnerów handlowych (zwłaszcza USA i Chin). Dlatego Parlament Europejski z zadowoleniem przyjął inicjatywę Komisji prowadzącą do wdrożenia europejskiego planu naprawy gospodarczej.

Posłowie uważają, że pobudzanie gospodarki i konkurencyjności oraz naprawa rynków finansowych to działania niezbędne, aby zapobiec masowej utracie miejsc pracy. Różnice w działaniach podejmowanych indywidualnie przez państwa członkowskie mogłyby doprowadzić do wynaturzeń w funkcjonowaniu wspólnego rynku, dlatego skoordynowane działania i uruchomienie planu naprawczego na poziomie wspólnotowym jest uzasadnione.

Wśród zaleceń przygotowanych przez posłów znalazły się propozycje porozumienia w sprawie Europejskiego Paktu na rzecz Zatrudnienia oraz ułatwienie dostępu do środków z Funduszu Socjalnego oraz Funduszu Dostosowania do Globalizacji. Przedsiębiorcy, zwłaszcza sektor MŚP, powinni uzyskać dostęp do kredytowania, co uzasadnia zwiększenie wydatków publicznych na ten właśnie cel. Posłowie sugerują, że państwa członkowskie powinny przyjąć systemy zachęt i sankcji, które pomogłyby zwiększyć dostępność kredytów dla przedsiębiorców.

Rządy państw członkowskich nie powinny działać w pojedynkę, lecz muszą konsultować wzajemnie swoje decyzje gospodarcze. Obawy posłów budzi fakt, że wymiar wspólnotowy europejskiego planu naprawy gospodarczej sięga zaledwie 30 mld euro, co stanowi niewiele ponad 0,2% europejskiego PKB. Pozostałe 170 mld euro pozostawiono do dyspozycji państw członkowskich, czyli na asymetryczne warianty walki z kryzysem. Biorąc pod uwagę, że różne państwa członkowskie prezentują odmienne zestawy instrumentów i możliwości interwencji w celu zaradzenia kryzysowi, posłowie uważają, że należy w planie naprawczym przewidzieć wyraźny dodatkowy wymiar wspólnotowy.

Europejska solidarność bez rajów podatkowych i euroobligacji

Parlament podkreśla, że w wielu nowych państwach członkowskich kryzys pociąga za sobą niezwykle negatywne skutki gospodarcze i społeczne, wywołując zagrożenie obniżenia wzrostu gospodarczego i stabilności, a także podniesienia ubóstwa. Posłowie obawiają się "rozlania" kryzysu i jego skutków na euro i na gospodarki strefy euro. Dlatego apelują o wspólnotową solidarność i poddania przeglądowi i zacieśnienia wszystkich instrumentów stabilizacji w dotkniętych kryzysem państwach członkowskich, w tym do ustabilizowania kursów wymiany walut. 

Parlament popiera decyzję państw członkowskich należących do G20 dotyczącą zastosowania zdecydowanych środków przeciwko rajom podatkowym i niechętnym do współpracy jurysdykcjom poprzez jak najszybsze uzgodnienie pakietu sankcji i jego uchwalenie na szczycie w Londynie. Posłowie chcą, aby UE przyjęła na szczeblu wspólnotowym odpowiednie ustawodawstwo w celu ograniczenia stosunków gospodarczych z takimi jurysdykcjami.  

Przepadła poprawka nawołująca do wspólnej emisji państwowych papierów wartościowych (np. euroobligacji) dla sfinansowania najważniejszych europejskich priorytetów politycznych.

Polityka spójności: szybsze i łatwiejsze finansowanie projektów

Parlament poparł propozycję zmian w zasadach wykorzystywania funduszy strukturalnych, które umożliwią szybsze i łatwiejsze pozyskiwanie środków finansowych na projekty regionalne. Łatwiej będzie uzyskać pomoc dla osób dotkniętych skutkami kryzysu, zwiększy się dostępność środków dla małych i średnich przedsiębiorców. Ułatwienia nie powinny jednak naruszać zasad konkurencji i standardów ochrony środowiska.

Ponad 65% łącznych środków przyznanych w ramach polityki spójności UE na okres 2007-2013 skierowane jest na  cztery priorytetowe obszary odnowionej strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia - w ludzi, przedsiębiorstwa, infrastrukturę i energię oraz badania i innowacje. Inwestycje te mają zasadnicze znaczenie dla skutecznego zareagowania na obecny kryzys finansowy. Nowelizacja trzech spośród obowiązujących rozporządzeń w sprawie funduszy strukturalnych na okres 2007-2013 przyczyni się do poprawy przepływu środków oraz płynności w państwach członkowskich, ułatwienia korzystania z instrumentów inżynierii finansowej, zwiększenia możliwości wspierania inwestycji w wydajność energetyczną i energię ze źródeł odnawialnych w mieszkalnictwie, a także poprawi elastyczność funduszy strukturalnych w celu przystosowania ich do potrzeb nadzwyczajnej sytuacji gospodarczej w perspektywie długofalowej.

Zdaniem posłów, środki, takie jak elastyczność i przyspieszenie płatności, korzystanie z płatności ryczałtowych i zryczałtowanych stawek, pobudzą i przyspieszą wdrażanie polityki, zwłaszcza w sektorach infrastruktury, energetyki i ochrony środowiska oraz realizację projektów w ramach EFS. Posłowie z zadowoleniem przyjmują proponowane zwiększenie wysokości zaliczek, co zapewnieni finansowanie na wczesnym etapie inwestycji i ułatwi realizację projektów poprzez zmniejszenie potrzeby zaciągania pożyczek bankowych. Jednak banki i instytucje finansowe powinny wykorzystywać przyznane im instrumenty w celu wspierania kredytów dla przedsiębiorców oraz obniżenia stóp procentowych.

Posłowie podkreślają, że środki przyjęte w celu uproszczenia wdrażania funduszy strukturalnych i funduszy spójności nie powinny ograniczać odpowiedzialności państw członkowskich za to, jak są one wdrażane. PE wzywa państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne do zabezpieczenia wkładu własnego, aby ułatwić całkowite wykorzystanie środków przyznanych w ramach funduszy strukturalnych.

Komisja powinna monitorować jakie środki ekonomiczne podejmują państwa członkowskie i zapewnić, że nie naruszają one konkurencji na wolnym rynku.

Posłowie dostrzegają potrzebę działań w gospodarce po stronie popytu oraz zaangażowania środków wspomagających małe i średnie przedsiębiorstwa oraz władze lokalne i regionalne. Państwa członkowskie powinny korzystać fundusze strukturalne do tworzenia miejsc pracy, wspierania małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz przedsiębiorczości i szkoleń zawodowych.

Posłowie zachęcają państwa członkowskie do zbadania synergii między finansowaniem w ramach polityki spójności a innymi źródłami finansowania przez Wspólnotę (np. siódmy ramowy program badań i rozwoju).  Państwa członkowskie powinny uprościć dostęp do instrumentów finansowych JESSICA (miasta), JASMINE (mikrokredyty) i JEREMIE (małe i średnie firmy), aby zachęcać do częstszego korzystania z nich przez małe i średnie przedsiębiorstwa oraz zainteresowanych beneficjentów.

Posłom podoba się propozycja, aby inwestycje w wydajność energetyczną i stosowanie energii ze źródeł odnawialnych w sektorze budownictwa mieszkaniowego kwalifikować do finansowania z EFRR w całej UE. Parlament zachęca państwa członkowskie i regiony do pełnego korzystania z tej nowej możliwości.

Zatrudnienie, zmiany klimatu i Strategia Lizbońska

Pod szyldem tej samej debaty Parlament Europejski omówił i przyjął trzy rezolucje poświęcone Strategii Lizbońskiej, polityce zatrudnienia na lata 2008-2010 oraz strategii na rzecz kompleksowego porozumienia klimatycznego i finansowania polityki w dziedzinie zmian klimatu.

Przygotowania do szczytu Rady Europejskiej (skrót debaty)

"Szczyt Rady Europejskiej przypada w krytycznym momencie dla Unii Europejskiej, przed którą stoją poważne wyzwania wynikające z bezprecedensowego w skali kryzysu finansowego i gospodarczego" - powiedział czeski wicepremier Aleksandr Vondra na wstępie prezentacji tematów, którymi w przyszłym tygodniu zajmą się szefowie państw i rządów.

Kryzys finansowy

Priorytetem w walce z recesją będzie przywrócenie płynności rynków i zapewnienie zdolności kredytowej i dostępu do kredytów. Rynek finansowy musi zostać poddany lepszej regulacji i nadzorowi. Jak powiedział Vondra, 80% aktywów finansowych znajduje się w rękach banków operujących na rynkach międzynarodowych. Dwie trzecie aktywów europejskich banków zgromadzone jest w rękach 44 międzynarodowych grup finansowych.

Vondra poinformował, że UE już podjęła działania zmierzające w kierunku zapewnienia lepszego nadzoru runku. W Parlamencie Europejskim znajdują się projekty dyrektywy Solvency II dotyczącej sektora ubezpieczeń, dyrektywy ws. wymogów kapitałowych dotyczącej sektora bankowego oraz dyrektywy regulującej zasady wspólnych inwestycji w obligacje (UCITIS). Przygotowywane są rozporządzenia dotyczące depozytów bankowych i agencji ratingowych. W czerwcu podjęte zostaną dalsze decyzje w oparciu o wyniki prac grupy wysokiego szczebla Jacquesa de Larosiere'a.

Aleksandr Vondra poinformował, że państwa członkowskie uruchomiły programy naprawy gospodarki o wartości ponad 3,3% PKB UE. Zakres tych interwencji jest różny, ale są one skoordynowane i oparte o wspólne zasady zdefiniowane w założeniach europejskiego programu odbudowy gospodarki.

Prezydencja stara się o akceptację zwiększonych wydatków na konkretne projekty w obszarach energii i rozwoju obszarów wiejskich, które zostały przewidziane we wspólnotowym programie odbudowy gospodarczej (European Recovery Programme). Oprócz tych działań krótkoterminowych, w dłuższej perspektywie należy przeprowadzić głębsze reformy strukturalne i Strategia Lizbońska pozostaje właściwą płaszczyzną ich realizacji.

Wicepremier Vondra zapowiedział także nadzwyczajny szczyt Rady Europejskiej w maju, który zajmie się możliwymi sposobami złagodzenia społecznych skutków kryzysu. Wytyczne w tym zakresie powinna przyjąć najbliższa Rada Europejska w przyszłym tygodniu.

Bezpieczeństwo energetyczne

Rada Europejska uzgodni konkretne wytyczne w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego UE w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej.

W krótkiej perspektywie podjęte zostaną działania na rzecz rozbudowy infrastruktury energetycznej i budowy połączeń międzysystemowych. W okresie średnioterminowym konieczne jest przyjęcie nowych rozwiązań prawnych dotyczących zapasów ropy i gazu, które zapewnią, że działania państw członkowskich cechować będzie poczucie solidarności i odpowiedzialności. Na dłuższą metę myśleć trzeba o dywersyfikacji źródeł energii, dostawców i szlaków dostaw surowców energetycznych. W tym celu trzeba rozwijać współpracę z głównymi partnerami UE i stworzyć prawdziwy wspólny rynek energii. Jest szansa, że stosowne projekty legislacyjne (III pakiet energetyczny - red.) zostaną uchwalone przed końcem tej kadencji Parlamentu Europejskiego.

Zmiany klimatu

Przygotowania do konferencji klimatycznej w Kopenhadze, w grudniu br., będą kolejnym tematem rozmów europejskich przywódców w przyszłym tygodniu. Prezydencja zapewnia o determinacji z jaką UE będzie dążyć do wypracowania nowego światowego porozumienia klimatycznego.

Partnerstwo Wschodnie

Oczekuje się, że Rada Europejska udzieli zgody na uruchomienie inicjatywy, która "będzie promować stabilizację i dobrobyt na całym kontynencie". Partnerstwo zawiera wymiar dwustronny, dostosowany do każdego z krajów partnerskich i zakładający możliwość zawarcia Umów Stowarzyszeniowych, które mogą przewidywać utworzenie stref wolnego handlu z tymi krajami.

W wymiarze wielostronnym Partnerstwa Wschodniego Aleksandr Vondra zapowiedział stworzenie czterech płaszczyzn rozwiązywania wspólnych problemów w takich obszarach jak demokratyzacja, dobre zarządzanie i stabilizacja, integracja gospodarcza, bezpieczeństwo energetyczne, kontakty między obywatelami.

Wystąpienia w imieniu grup politycznych Parlamentu Europejskiego

Joseph DAUL (EPP-ED, FR) zwrócił uwagę, że szczyt Rady nie może być rutynowym spotkaniem, gdyż obywatele oczekują konkretnych sygnałów. Podkreślił, że o sile UE stanowi wspólna waluta, euro, które w dobie kryzysu stało się jej największym atutem. UE musi okazać solidarność wobec 500 milionów obywateli, która jest główna motywacją działań. Sukces odbudowy gospodarki zależy także od inwestycji w innowacyjność, gospodarkę opartą na wiedzy, nowe technologie, także w ochronę środowiska.

Martin SCHULZ (PSE, DE) zarzucił czeskiej prezydencji, że powtarza te same slogany od miesięcy, a tymczasem kryzys się zaostrza, rynek traci miejsca pracy, gospodarka straciła 40 mld euro i stoi na skraju bankructwa. "Bankierom wydaje się, że jak zostali wykupieni ze środków publicznych, to mogą teraz prowadzić interesy jak dawniej. Tak być nie może" - mówił Schulz i nawoływał EPP-ED do głosowania przeciw rajom podatkowym i za solidarnością europejską.

Graham WATSON (ALDE, GB) powiedział, że recesja nie może oznaczać pasywnego działania w polityce ochrony środowiska, a państwa członkowskie muszą przeznaczyć środki na ten cel i na tworzenie zielonych miejsc pracy. Zwrócił uwagę, że Parlament Europejski wielokrotnie wypowiadał się w swoich rezolucjach na rzecz tworzenia miejsc pracy, inwestowania w badania i rozwój, edukację i gospodarkę opartą na wiedzy. "To nie Strategia Lizbońska ściągnęła na nas to nieszczęście, ale państwa członkowskie, przez to, że ją ignorowały" - stwierdził Watson.

Cristiana MUSCARDINI (UEN, IT) zgodziła się, że potrzebna jest regulacja i nadzór nad rynkami finansowymi, ale trzeba zaproponować także coś nowego. Propozycje muszą dotyczyć nie tylko największych, jak branżę motoryzacyjną, ale także małych i średnich przedsiębiorstw, którym należy zapewnić konkurencyjność i dostęp do kredytów, gdyż "banki nie robią nic dla gospodarki".

Rebecca HARMS (Verts/ALE, DE) stwierdziła, że wiele osób z Komisji Europejskiej i w rządach państw członkowskich uważa, że rynek sam się ureguluje, jeśli wstrzyknie się pieniądze w dotychczasowy system. Bez stworzenia nowej architektury finansowej to się jednak nie powiedzie.

Brytyjski deputowany Nigel FARAGE (IND/DEM, GB) powiedział, że UE nie może podpisywać czeków in blanco, żeby wykupywać Europę Wschodnią. Nawiązując do propozycji węgierskiego premiera dotyczącej specjalnego funduszu dla krajów regionu, Farage stwierdził, że to tylko dowodzi, iż popełniliśmy błąd "wpuszczając do Unii takie kraje jak Węgry". Błędem jest także, zdaniem posła, że w Europa otwarła granice.

Innego zdania była czeska posłanka Jana BOBOŠÍKOVÁ (NI, CZ), która chwaliła otwarcie granic, ale zaapelowała o odrzucenie planów dotyczących rozwoju energetyki ze źródeł odnawialnych, które nie pomogą w walce z kryzysem i w tworzeniu miejsc pracy.

Polskie głosy w debacie (skrót)

Mirosław Mariusz Piotrowski (UEN) powiedział, że ani strategia lizbońska ani Traktat Lizboński nie stanowią realnej odpowiedzi na globalny kryzys gospodarczy. W obliczu ogromnego ekonomicznego kryzysu zaapelował o przerwanie bezprzedmiotowych wewnątrzunijnych sporów i podjęcie konkretnych działań w oparciu o istniejące traktaty w duchu solidarności.

Dariusz Maciej Grabowski (UEN) powiedział, że należy wprowadzić precyzyjną kontrolę przepływów kapitału finansowego i powstrzymać transfer kapitału z krajów nowoprzyjętych do bogatych. Wsparcie i pomoc powinny być adresowane przede wszystkim do państw i regionów najbardziej dotkniętych, a nie tak jak dziś zamyka się stocznie w Polsce, a broni we Francji i w Niemczech.

Mieczysław Edmund Janowski (UEN) zachęcał do inwestowania w rozwój i spójność regionów. To będą bowiem rzeczywiste kilometry dróg, zmodernizowane linie kolejowe, lotniska. Zainwestujmy w naukę i edukację, w innowacyjne rozwiązania, zwłaszcza w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw. Rzeczywiście ograniczmy biurokrację. To będzie owocować miejscami pracy dla tysięcy ludzi, to będzie dla nich chleb. To będzie także faktyczna realizacja polityki solidarności, a nie protekcjonizmu. To będzie realizacja Lizbony.

Elisa FERREIRA (PSE, PT)

Europejski plan odnowy gospodarczej

Jan ANDERSSON (PSE, SE)

Wytyczne dotyczące polityki zatrudnienia państw członkowskich

Evgeni KIRILOV (PSE, BG)

Polityka spójności: inwestowanie w realną gospodarkę

• Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie wkładu w dotyczącą strategii lizbońskiej debatę na wiosennym szczycie Rady Europejskiej w 2009 r.

• Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie strategii UE na rzecz kompleksowego porozumienia kopenhaskiego w sprawie zmian klimatu oraz zapewnienia odpowiedniego finansowania polityki w dziedzinie zmian klimatu

• Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie wprowadzenia wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw członkowskich w latach 2008-2010 

  Źródło: Serwis prasowy Parlamentu Europejskiego, redakcja polska, 11.03.2008

A.J.
Zespół e-prawnik.pl