Prawo łowieckie znowelizowane

Na mocy nowelizacji izby rolnicze zostaną dopuszczone do wyznaczania obwodów łowieckich, będą też mogły wnosić o rozwiązanie koła łowieckiego, które nie wykonuje ustalonych planów łowieckich (odstrzały). Przedstawiciele izb rolniczych zostaną dopuszczeni do udziału w inwentaryzacji zwierząt łownych. Nowelizacja reguluje również kwestie związane z szacowaniem szkód i wypłat odszkodowań. Koła łowieckie nadal będą wypłacały odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzynę lub w czasie polowania. Szkód nie będą jednak szacować sami myśliwi, lecz 3-osobowe komisje, składające się z  przedstawiciela gminy, zarządcy obwodu łowieckiego i właściciela nieruchomości, na której wystąpiła szkoda. Organem odwoławczym stanie się nadleśniczy, a od jego decyzji będzie można odwołać się do sądu.

Nowe przepisy zakładają też likwidację Głównej Komisji Rewizyjnej, okręgowych komisji rewizyjnych i okręgowych rad łowieckich. Ograniczają też do 2 kadencji możliwość zasiadania w organach Polskim Związku Łowieckim. Kandydaci do jego organów i kół łowieckich będą musieli wykazać się niekaralnością. Nie będzie można też łączyć funkcji we władzach związku i w organach nadzorujących związku. W jego władzach nie będą mogły zasiadać osoby, które w okresie PRL pracowały na rzecz organów bezpieczeństwa od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r.

W wyniku przyjętych poprawek senackich w rocznym planie łowieckim nie będą zamieszczane dane dotyczące zranionej, a nieodnalezionej zwierzyny. Przywrócono też dotychczasową regulację w zakresie wyjątków od zakazu płoszenia, chwytania, przetrzymywania, ranienia i zabijania zwierzyny w odniesieniu do szkolenia ptaków łowczych, a jednocześnie powoduje, że szkolenie psów myśliwskich będzie się odbywało bez ranienia i zabijania zwierzyny. Senat doprecyzował także, iż w skład organów Polskiego Związku Łowieckiego będzie nie mogła wejść osoba, która była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe lub była ukarana w postępowaniu dyscyplinarnym, a także osoba, która współpracowała z organami bezpieczeństwa państwa. Senat uchylił również przepis karny w odniesieniu do umyślnego utrudniania lub uniemożliwiania wykonywania polowania zbiorowego. Na mocy innej poprawki osoby, które posiadają pozwolenie na broń w celach łowieckich, będą zobowiązane raz na 5 lat przedstawić właściwemu organowi Policji określone orzeczenia lekarskie i psychologiczne. 

Czemu ma służyć ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo łowieckie oraz niektórych innych ustaw? 

Ustawa ma na celu m.in. wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r., sygn. P 19/13. W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 27 ust. 1 w związku z art. 26 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie jest niezgodny z Konstytucją ze względu na to, że określając zasady podziału na obwody łowieckie nie zapewniał ochrony praw osób posiadających nieruchomości objęte wymogami obwodu łowieckiego.

Co przewidziano w nowelizacji?

Zgodnie z wprowadzaną regulacją prawną, każdy właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości objętej projektem uchwały w sprawie podziału na obwody łowieckie będzie mógł wnieść uwagi do projektu uchwały. Przy rozpatrywaniu uwag dotyczących wyłączenia nieruchomości z obwodu łowieckiego, uwzględnia się szczególne właściwości nieruchomości lub prowadzonej na niej działalności, które istotnie utrudnią prowadzenie na niej gospodarki łowieckiej, albo spowodują konieczność zaprzestania lub istotnego ograniczenia prowadzenia na nieruchomości dotychczasowej działalności, w przypadku objęcia jej obwodem łowieckim Właściciel albo użytkownik wieczysty może żądać od województwa odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę, w przypadku gdy objęcie nieruchomości obwodem łowieckim uniemożliwia lub ogranicza korzystanie z niej w dotychczasowy sposób. Ustawa przewiduje możliwość złożenia oświadczenia o zakazie wykonywania polowania przez osobę fizyczną będącą właścicielem albo użytkownikiem wieczystym nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego. Oświadczenie o zakazie polowania składa się w formie pisemnej przed starostą. W przypadku złożenia oświadczenia o zakazie polowania, nie przysługuje odszkodowanie za szkody powstałe na nieruchomościach w uprawach i płodach rolnych.

Ustawa określa zasady i procedurę wynagradzania szkód wyrządzonych w uprawach i płodach rolnych oraz przy wykonywaniu polowania. Szacowania szkód dokonywać będzie zespół, w skład którego wchodzą: przedstawiciel gminy, zarządcy albo dzierżawcy obwodu łowieckiego oraz właściciel albo posiadacz gruntów. W przypadku gdy nie zostanie wniesione odwołanie, dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego wypłaca, w terminie 30 dni, odszkodowanie. Odwołania w sprawach odszkodowań rozpatruje nadleśniczy Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. W prowadzonych czynnościach mogą uczestniczyć członkowie ww. zespołu oraz przedstawiciel izby rolniczej. Właściciele i posiadacze gruntów rolnych oraz dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich niezadowoleni z decyzji mogą wnieść powództwo do sądu właściwego ze względu na miejsce szkody.

Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. uchyla ustawę z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo łowieckie (Dz. U. poz. 1082, z późn. zm.), która miała wejść w życie w dniu 1 stycznia 2019 r. Zgodnie z ustawą z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo łowieckie, za szkody w uprawach i płodach rolnych miał odpowiadać Skarb Państwa, a za szkody wyrządzone przy wykonywaniu polowania dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego.

Ustawa wprowadza szereg zmian w ustawie z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie. Dotyczą one w szczególności:

1. określenia zasad odstrzałów redukcyjnych zwierząt łownych w parkach narodowych oraz rezerwatach przyrody. Odbywać się one będą pod nadzorem, na podstawie indywidualnego upoważnienia. Zakazuje się w tym przypadku m.in. polowań zbiorowych i polowań z użyciem psów;
2. określenia zakresu informacji objętych rocznym planów łowieckich. Zmiana planu łowieckiego dopuszczalna jest m.in. w przypadku podejrzenia albo wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt;
3. zakazu płoszenia, chwytania, przetrzymywania, ranienia i zabijania zwierzyny przy organizowanych przez Polski Związek Łowiecki sprawdzianach psów myśliwskich, a także szkoleniach ptaków łowczych i psów myśliwskich;
4. przeniesienia z aktu wykonawczego do ustawy regulacji dotyczącej kategorii obwodów łowieckich oraz kryteriów zaliczania obwodów do poszczególnych kategorii;
5. określenia procedury podziału na obwody łowieckie przez sejmik wojewódzki. Podział ten dokonywany będzie w obrębie województwa;
6. wprowadzenia nowej przesłanki rozwiązania umowy dzierżawy obwodu łowieckiego. Jest nią nieusprawiedliwione niezrealizowanie przez dzierżawcę rocznego planu łowieckiego na poziomie co najmniej 80% minimalnej liczby zwierzyny grubej w okresie 3 lat;
7. wprowadzenia zasady kadencyjności funkcji członków władz Polskiego Związku Łowieckiego;
8. określenia uprawnień nadzorczych Ministra Środowiska nad Polskim Związkiem Łowieckim. Uprawnienia te obejmują m.in. przeprowadzanie kontroli w oparciu o kryterium legalności, uchylanie niezgodnych ze statutem uchwał Polskiego Związku Łowieckiego oraz stwierdzanie nieważności uchwał niezgodnych z przepisami prawa;
9. określenia zasad pierwszeństwa w przyjęciu do koła łowieckiego. Przysługuje ono myśliwym zamieszkałym na terenie obwodu łowieckiego, jeżeli stanowią co najmniej 50% członków koła łowieckiego;
10. wprowadzenia zakazu wykonywania polowania w obecności lub przy udziale dziecka do 18 roku życia, pod rygorem odpowiedzialności karnej;
11. wyłączenia utrudniania lub uniemożliwiania wykonywania polowania z katalogu wykroczeń zawartego w ustawie z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie;
12. wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą w skład organów Polskiego Związku Łowieckiego, a także w skład zarządu koła łowieckiego lub komisji rewizyjnej nie może wchodzić osoba, która była pracownikiem, funkcjonariuszem lub żołnierzem organów bezpieczeństwa państwa, o których mowa w ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu bądź współpracowała z tymi organami;
13. wprowadzenie obowiązku składania oświadczeń lustracyjnych przez wskazane wyżej osoby (zmiana ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów).

Ustawa zawiera przepisy przejściowe, dotyczące obowiązywania planów łowieckich oraz dotychczasowych umów dzierżawy obwodów łowieckich, a także uchwalenia nowego statutu i wyboru władz Polskiego Związku Łowieckiego.

Kiedy nowe przepisy zaczynają obowiązywać?

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 2018 r. 

Rekomendacje Ministerstwa Środowiska

W styczniu resort środowiska przedstawił swoje rekomendacje do nowelizowanej ustawy - Prawo łowieckie

- „Ministerstwo Środowiska przygotowało rekomendacje do nowelizowanej ustawy - Prawo łowieckie. Wierzę, że będą one stanowiły kompromisowe rozwiązanie dla wszystkich zainteresowanych stron” – podkreślił wtedy minister środowiska Henryk Kowalczyk.

Ministerstwo Środowiska, wychodząc naprzeciw postulatom strony społecznej, w szczególności rolników i organizacji ekologicznych, rekomenduje rozważenie modyfikacji projektu ustawy nowelizującego Prawo łowieckie m.in. w zakresie odległości obszaru, na którym myśliwi mogą prowadzić polowania, od zabudowań mieszkalnych.

- „Ze względu na bezpieczeństwo ludzi konieczne jest, by podczas polowań zachowywane były odpowiednie odległości od zabudowań mieszkalnych. Rekomendujemy podwyższenie obecnie obowiązującej odległości, na tyle, aby zachować możliwość dalszego prowadzenia gospodarki łowieckiej” – powiedział wówczas minister środowiska.

Henryk Kowalczyk, minister środowiska, zwraca uwagę, że proponowane przez organizacje ekologiczne ustalenie tej odległości na poziomie 500 metrów spowodowałoby, że polowania możliwe byłyby jedynie w dużych kompleksach leśnych.

- „To z kolei uniemożliwiłoby skuteczną redukcję populacji zwierzyny, w tym dzika w ramach zwalczania afrykańskiego pomoru świń (ASF)” – zaznaczył.

Odnośnie zakazu umyślnego utrudniania lub uniemożliwiania wykonywania polowania Ministerstwo Środowiska rekomenduje, by zakaz ten dotyczył tylko polowań zbiorowych.

- „Polowanie zbiorowe powinno być odpowiednio oznakowane, a na ten obszar nikt nie powinien wchodzić. Rozwiążemy ten problem, jeśli bardzo szczegółowo określimy warunki polowań zbiorowych” – podkreślił szef resortu środowiska.

- „Rekomendujemy również rozważenie modyfikacji przepisów dotyczących ustanowienia zakazu polowania na nieruchomości w procedurze sądowej, celem ułatwienia obywatelom realizacji ich praw dot. prawa własności” – dodał.

W opinii szefa resortu środowiska rozważenia wymaga także wzmocnienie instrumentów nadzoru Ministra Środowiska nad Polskim Związkiem Łowieckim.

Wiceminister resortu rolnictwa i rozwoju wsi zwrócił uwagę, że przepisy dotyczące osób przeszkadzających przy odstrzale dzików dotyczą odstrzału sanitarnego zastosowanego w celu redukcji populacji dzików, a nie zwykłych polowań.

- "Czym innym jest normalne polowanie, a czym innym odstrzał sanitarny dzików zarządzony w celu ich depopulacji w związku z zagrożeniem związanym z wirusem ASF, który jest śmiertelny dla trzody chlewnej. Choroba nie jest groźna dla ludzi, ale powoduje straty gospodarcze" – podkreślił podsekretarz stanu Rafał Romanowski.

Wiceminister poinformował również o planowanym rozszerzeniu wymogów bioasekuracji na terytorium całego kraju. Zwrócił także uwagę, że rolnicy utrzymujący trzodę chlewną, którzy nie będą w stanie ich spełnić otrzymają pomoc ze strony państwa.

Minister Henryk Kowalczyk podkreślił, że zrastająca populacja dzików stanowi obecnie ogromne niebezpieczeństwo, szczególnie dla trzody chlewnej ze względu na rozprzestrzeniająca się chorobę afrykańskiego pomoru świń i dlatego konieczna jest interwencja myśliwych, żeby ją zredukować. Jednocześnie zaznaczył, że niezbędne jest wypracowanie dobrego kompromisu w sprawie nowelizacji Prawa łowieckiego.