Projekt ustawy o ochronie małoletnich przed dostępem do treści szkodliwych w internecie

Ministerstwo Cyfryzacji zaprosiło do udziału w konsultacjach publicznych dotyczących projektu ustawy o ochronie małoletnich przed treściami szkodliwymi w internecie.

W ramach konsultacji, 12 marca 2025 r. w godzinach 10:00–13:00, odbędzie się wysłuchanie publiczne w siedzibie ministerstwa przy ul. Królewskiej 27 w Warszawie. Uwagi można zgłaszać również elektronicznie do 26 marca 2025 r.

Główne założenia projektu ustawy o ochronie małoletnich przed treściami szkodliwymi w internecie

Przedstawiony projekt ustawy jest efektem prac grupy roboczej ds. ochrony małoletnich w internecie oraz dyskusji przeprowadzonych podczas Kongresu OSE 2024. Jego głównym celem jest ograniczenie dostępu małoletnich do treści pornograficznych oraz zwiększenie odpowiedzialności dostawców usług internetowych za treści publikowane na ich platformach.

Nowe przepisy zobowiązują dostawców usług cyfrowych do przeprowadzenia analizy ryzyka dotyczącej dostępności treści szkodliwych dla małoletnich. W przypadku podmiotów oferujących dostęp do treści pornograficznych wprowadzone zostaną obowiązkowe mechanizmy weryfikacji wieku, które uniemożliwią małoletnim dostęp do tego rodzaju materiałów.

– "Ochrona małoletnich w sieci to nie tylko obowiązek, ale i moralny imperatyw. Nasza przyszła ustawa ma stworzyć skuteczne mechanizmy, które ograniczą dostęp do szkodliwych treści i zapewnią dzieciom bezpieczniejsze korzystanie z internetu, a jednocześnie nie będzie ingerować w prywatność użytkowników sieci" – powiedział w grudniu wiceminister cyfryzacji Michał Gramatyka.

Problemy związane z dostępem do treści pornograficznych

Na problem zbyt łatwego do treści pornograficznych, wskazują badania przeprowadzone przez Naukowo Akademicką Sieć Komputerową (NASK-PIB) przedstawione w raportach: „Nastolatki wobec pornografii cyfrowej. Trajektorie użytkowania. Raport z badań ogólnopolskich. NASK 2022” oraz „Nastolatki 3.0”.

Niepokojące dane płynące z tych raportów wskazuję, że średnia wieku, w którym dzieci pierwszy raz widziały treści pornograficzne, wynosi niespełna 11 lat, natomiast wśród starszej młodzieży – 12 lat. Prawie co piąty (18,5%) z ankietowanych miał mniej niż 10 lat, kiedy po raz pierwszy zetknął się z treściami o charakterze seksualnym. Nastolatki jako przyczynę pierwszego zetknięcia się z treściami pornograficznymi w internecie wskazały przypadkowy mechanizm powiązania stron (32,8%). Regularną, codzienną praktykę oglądania filmów czy zdjęć pornograficznych deklaruje niemal co czwarty (23,9%) nastolatek. Rodzice większości badanych nie kontrolują, czy ich dzieci oglądają treści pornograficzne w internecie. Taką odpowiedź wskazało w ankiecie 59,9% nastolatków. 

Przywołane powyżej dane stanowią jedynie część wniosków płynących z badania dzieci i młodzieży.  Planowana ustawa ma zaradzić przede wszystkim problemowi zbyt łatwego dostępu do treści pornograficznych, ograniczyć ten dostęp i zapobiec przypadkowemu zetknięciu się małoletnich z tymi treściami.

Cel ustawy i działania grupy roboczej

Wypracowanie założeń było przedmiotem prac powołanej przez Ministerstwo Cyfryzacji na początku tego roku grupy roboczej. W ramach jej prac dyskutowano nad problemami, z jakimi stykają się małoletni w świecie cyfrowym, przenalizowano bieżący krajowy stan prawny oraz rozwiązania z innych państw chroniące małoletnich przed dostępem do treści szkodliwych, a także dyskutowano o podmiotach, które powinny zostać objęte dodatkowymi obowiązkami w zakresie ochrony dzieci i młodzieży. Podczas dyskusji przedstawicieli środowiska akademickiego, organizacji pozarządowych oraz administracji publicznej wypracowano postanowienia, które stanowiły punkt wyjścia do niniejszych założeń projektu ustawy.

Najważniejsze założenia projektowanej legislacji

• ustawa obejmie ochroną osoby małoletnie, czyli osoby, które nie ukończyły 18 roku życia,
• dostawcy usług świadczonych drogą elektroniczną będą mieli obowiązek przeprowadzenia analizy ryzyka w zakresie prawdopodobieństwa dostępności treści szkodliwych dla małoletnich w ich usługach. W założeniach ma to wzmocnić odpowiedzialność i świadomość dostawców usług w zakresie treści jakie oferują w ramach swojej działalności,
• ustawa nałoży szczególne obowiązki na te podmioty, w których usługach świadczonych drogą elektroniczną znajdują się treści pornograficzne,
• dostawcy usług (stron, platform internetowych itp.), w ramach których dostępne będą treści pornograficzne, zostaną zobowiązani do dokonywania weryfikacji wieku w celu uniemożliwienia małoletnim dostępu do tych treści,
• przez weryfikację wieku należy rozumieć mechanizmy i narzędzia pozwalające na skuteczne ustalenie pełnoletności, wyłączając możliwość weryfikacji wieku poprzez deklarację użytkownika co do jego wieku oraz szacowanie wieku. W tym ostatnim przypadku warto wskazać, że metody te mogą być zawodne,
• ustawa nie obejmie komunikatorów internetowych, ani poczty elektronicznej, zatem nie będzie możliwe skanowanie treści indywidualnych wiadomości,
• wprowadzony zostanie rejestr domen, zawierających treści pornograficzne, do których dostęp nie jest zabezpieczony weryfikacją wieku; rejestr będzie prowadzony przez NASK-PIB (w ramach już prowadzonego przez Instytut rejestru),
• przedsiębiorcy telekomunikacyjni zostaną zobowiązani do blokowania dostępu do domen znajdujących się w rejestrze,
• dostawca niezgadzający się z wpisem do rejestru będzie mógł wnieść sprzeciw, który będzie rozpatrywany przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej,
• Prezes UKE zyska uprawnienia kontrolne oraz możliwość nakładania administracyjnych kar pieniężnych na podmioty niewywiązujące się z obowiązków wskazanych w ustawie.

Tematyka wysłuchania publicznego – kluczowe zagadnienia

Ze względu na wagę i złożoność zagadnienia, Ministerstwo Cyfryzacji czeka na wystąpienia i uwagi zainteresowanych – w szczególności w następujących kwestiach:

• zakres treści szkodliwych;
• bezpieczne mechanizmy weryfikacji wieku;
• inne sposoby ochrony małoletnich w internecie przed dostępem do treści szkodliwych.

Terminy i zasady udziału w konsultacjach

Osoby zainteresowane udziałem w wysłuchaniu publicznym mogą zapisać się poprzez formularz dostępny pod adresem: https://forms.office.com/e/ZQRV14s5Jg.

Zgłoszenia przyjmowane są do 6 marca 2025 r. Liczba miejsc jest ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność rejestracji.

Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc, każda organizacja może zgłosić maksymalnie dwóch przedstawicieli.

Konsultacje publiczne projektu potrwają do 26 marca 2025 r. W tym czasie uwagi można zgłaszać również elektronicznie za pośrednictwem strony Rządowego Centrum Legislacji: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12394953.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl