Ważna uchwała dotycząca Prokuratora Krajowego

Sąd Najwyższy orzekł o obowiązywaniu przepisu pozwalającego prokuratorowi na powrót do czynnej służby ze stanu spoczynku. ​W myśl uchwały Sądu Najwyższego z 27 września br. przepisy, na podstawie których prokurator Dariusz Barski został w 2016 roku przywrócony do służby, miały i mają nadal moc obowiązującą. Tym samym ten został skutecznie powołany na urząd Prokuratora Krajowego.

Zagadnienie prawne

Zagadnienie prawne zostało sformułowane w sprawie zainicjowanej zażaleniem na postanowienie asesora Prokuratury Rejonowej o umorzeniu dochodzenia w sprawie dotyczącej nienależytego wykonywania obowiązku alimentacyjnego. Zaskarżone postanowienie zostało wydane przez asesora Prokuratury Rejonowej, powołanego przez Prokuratora Krajowego Dariusza Barskiego działającego z upoważnienia Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobry.

Sąd pytający podniósł, że w dniu 12 stycznia 2024 r. na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości opublikowano informację o uznaniu przez Prokuratora Generalnego Adama Bodnara przywrócenia prokuratora Dariusza Barskiego do służby czynnej w roku 2016 na podstawie art. 47 § 1 i 2 przepisów wprowadzających ustawę Prawo o prokuraturze, za akt dokonany z naruszeniem prawa, wobec epizodycznego charakteru tego przepisu. W świetle tego stanowiska, pojawiła się wątpliwość, czy Prokurator Dariusz Barski został skutecznie powołany w roku 2016 na urząd Prokuratora Krajowego i czy był w związku z tym uprawniony do skutecznego powołania asesora, który wydał zaskarżone zażalenie. W efekcie, pojawiła się wątpliwość, czy asesor ten był osobą uprawnioną do wydania postanowienia, które zostało zaskarżone.

Pytania zadane Sądowi Najwyższemu:

​1. Czy przepis art. 47 § 1 i 2 ustawy z 28 marca 2016 roku - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o prokuraturze (Dz.U. 2016 poz. 178 z późn. zm.) jest przepisem ustrojowym, statuującym w swej treści szczególną podstawę do przywrócenia do służby czynnej na ostatnio zajmowane stanowisko równorzędne prokuratora pozostającego w dniu jej wejścia w zycie w stanie spoczynku, którego moc obowiązująca nie została ograniczona w czasie?

2. Czy przywrócenie prokuratora w stanie spoczynku do służby czynnej na podstawie art. 47 § 1 i 2 ustawy z 28 marca 2016 roku - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o prokuraturze (Dz.U. 2016 poz. 178 z późn. zm.) i następnie powołanie go przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Prokuratora Genralnego na urząd Prokuratora Krajowego wywołało skutki prawne?

ewentualnie, w przypadku odmowy podjęcia uchwały lub udzielenia odpowiedzi przeczącej na pytania 1 i 2:

3. Czy wadliwe przywrócenie prokuratora w stanie spoczynku do służby czynnej na podstawie art. 47 § 1 i 2 ustawy z 28 marca 2016 roku - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o prokuraturze (Dz.U. 2016 poz. 178 z późn. zm.) i następnie powołanie go przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Prokuratora Generalnego na urząd Prokuratora Krajowego sprawia, że decyzje w przedmiocie mianowania przez niego asesorów prokuratorskich, podjęte na podstawie art. 172 § 1 w zw. z art. 13 § 3 ustawy z 28 stycznia 2016 roku - Prawo o prokuraturze (t.j. Dz.U. 2023 poz. 1360 z późn. zm.) w związku z udzielonym mu upoważnieniem przez Prokuratora Generalnego, nie wywołują skutków prawnych i tym samym osoby te nie są umocowane do pełnienia funkcji asesora prokuratorskiego, w tym do skutecznego zatwierdzenia postanowienia Policji o umorzeniu dochodzenia na podstawie art. 325e § 2 k.p.k.?

4. Czy sąd karny jest uprawniony, w ramach swojej kognicji i w związku z posiadaną samodzielnością jurysdykcyjną określoną w art. 8 § 1 k.p.k., do badania prawidłowości mianowania na stanowisko asesora prokuratorskiego, w tym także w zakresie obsadzenia organu dokonującego aktu mianowania, w toku rozpoznawania środka odwoławczego na postanowienie wydane przez tego asesora?

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2024 r.

Odpowiadając na sformułowane przez Sąd Rejonowy zagadnienie prawne, Sąd Najwyższy podjął następującą uchwałę (sygn. akt ​I KZP 3/24):

Przepisy art. 47 § 1 i 2 ustawy z 28 marca 2016 roku – Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o prokuraturze (Dz. U. 2016 poz. 178 z późn. zm.) nie mają charakteru epizodycznego i nie zawierają ograniczenia temporalnego dotyczącego ich obowiązywania. Przepisy te mają charakter ustrojowy i obowiązują nadal, do czasu ewentualnego wyeliminowania w sposób przewidziany prawem. Oznacza to, że prokurator pozostający w stanie spoczynku w dniu wejścia w życie wyżej wymienionej ustawy może wrócić na swój wniosek na ostatnio zajmowane stanowisko lub stanowisko równorzędne. Uprawnienie to nie dotyczy jedynie tych prokuratorów, którzy przeszli w stan spoczynku z przyczyn zdrowotnych. Prokurator, który skorzystał z tego uprawnienia jest prokuratorem pozostającym w służbie czynnej. Podjęte przez Prokuratora Generalnego na tej podstawie prawnej decyzje nie mogą być uznane za wadliwe, nieobowiązujące, czy też niewywołujące skutków prawnych. W konsekwencji, skoro podjęcie stosownej decyzji o przywróceniu prokuratora w stanie spoczynku do służby czynnej, w trybie art. 47 § 1 i 2 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2016 r., poz. 178 ze zm.), a następnie powołanie go przez Prezesa Rady Ministrów, na wniosek Prokuratora Generalnego, na stanowisko Pierwszego Zastępcy Prokuratora Generalnego – Prokuratora Krajowego miało wiążącą podstawę prawnoustrojową, to było powołaniem prawnie skutecznym.

Zapis przebiegu posiedzenia Sądu Najwyższego (YouTube)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl