W sprawie zapewnienia procedury odwoławczej przy przyznawaniu pomocy z funduszy UE

Jak wynika z tekstu uzasadnienia niniejszego projektu, autorzy zdecydowali się na stworzenie możliwości złożenia skargi administracyjnej na rozstrzygnięcie podejmowane w wyniku negatywnego rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Szczegółowe unormowania dotyczące trybu wnoszenia skargi do sądu administracyjnego zawiera projektowany art. 30c ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. W ust. 7 tego artykułu wskazuje się, że w terminie 14 dni do dnia otrzymania informacji o negatywnym rozpatrzeniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy wnioskodawca może wnieść skargę do sądu administracyjnego. Skarga ta - zgodnie z ust. 8 tego artykułu - może dotyczyć wyłącznie kwestii proceduralnych lub związanych z naruszeniem prawa przez instytucję wdrażającą, instytucję pośredniczącą lub instytucję zarządzającą w trakcie procedury oceny tego projektu. Projektowany art. 30c ust. 7 stanowi natomiast, że od orzeczenia sądu w przedmiocie omawianej skargi, skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego nie przysługuje.

To właśnie ten ostatni ustęp proponowanego art. 30c ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju budzi moje wątpliwości co do zgodności z normami rangi konstytucyjnej.

Ekonomika procesowa oraz sprawność i terminowość załatwiania spraw w celu zapewnienia niczym niezakłóconego procesu absorpcji środków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności jest oczywiście wartością godną uwzględnienia w trakcie projektowania efektywnej procedury odwoławczej. Nie może się to jednak odbywać kosztem wartości i zasad konstytucyjnych, w szczególności zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego z art. 176 Konstytucji RP.

Uregulowanie zawarte w tym artykule ustawy zasadniczej oznacza, iż procedura sądowa musi być zorganizowana w ten sposób, by rozstrzygnięcie podejmowane przez sąd pierwszej instancji mogło podlegać kontroli w postępowaniu przed sądem drugiej instancji. Należy podkreślić, iż gwarancja dwuinstancyjnego postępowania, wynikająca z art. 176 Konstytucji, została ujęta w sposób absolutny. Oznacza to, że w każdym postępowaniu sądowym musi istnieć możliwość rozpatrzenia sprawy przez dwie instancje sądowe. Dotyczy to również postępowania sądowoadministracyjnego, o czym wprost świadczy art. 236 ust. 2 Konstytucji, który nakazywał uchwalenie ustaw realizujących zasadę dwuinstancyjności w zakresie dotyczącym postępowania przed sądami administracyjnymi w terminie 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy zasadniczej.

Wyrażam nadzieję, iż moje stanowisko w zakresie procedury odwoławczej w zakresie przyznawania dofinansowania ze środków przeznaczonych na realizację programów operacyjnych pozwoli na wypracowanie propozycji regulacji ustawowej w pełni respektującej normy Konstytucji RP. Jednocześnie zdaję sobie sprawę z trudności takiego uregulowania procedury odwoławczej, by proces absorpcji środków wspólnotowych mógł odbywać się bez długotrwałych i skomplikowanych procedur sądowych. Jeżeli jednak projekt zakłada możliwość wnoszenia skargi do sądu administracyjnego, to musi się to odbywać z dopełnieniem wszystkich obowiązujących w tym zakresie postanowień ustawy zasadniczej, w szczególności zasady dwuinstancyjności postępowania sądowoadministracyjnego. Pewnym rozwiązaniem, które z jednej strony pozwoliłoby na ograniczenie ilości skarg kasacyjnych w omawianym tu zakresie, a z drugiej zachowywałoby wymogi dwuinstancyjności postępowania, mogłoby być ustanowienie np. wyższych wymagań formalnych (przykładowo krótsze terminy) do wniesienia odwołania. Niedopełnienie tych wymagań mogłoby wówczas skutkować utratą prawa do skargi kasacyjnej."

Źródło: www.rpo.gov.pl