Waloryzacja kontraktów drogowych

W odpowiedzi na postulaty branży budowlanej Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad uruchomiła od 21 stycznia 2019 r. nowe zasady waloryzacji kontraktów na budowę dróg. Waloryzacja obejmie generalnych wykonawców oraz podwykonawców wszystkich nowo podpisanych umów, zawartych na okres ponad 12 miesięcy.

Nowa procedura pokrótce

Nowa procedura zakłada comiesięczną waloryzację kwot należnych wykonawcy za wykonane prace, co umożliwi skuteczną reakcję na zmiany kosztów kontraktów drogowych, a tym samym zapewni większą stabilność finansową i przewidywalność funkcjonowania firmom budowlanym.

Mechanizm opiera się o tzw. koszyk waloryzacyjny, którego wartość jest wyliczana na podstawie zmian cen głównych elementów decydujących o kosztach realizacji kontraktu, tj. ceny paliwa, cementu, asfaltu, stali, kruszywa, a także średniego wynagrodzenia pracowników branży. Pod uwagę brany będzie też wyliczany przez Główny Urząd Statystyczny wskaźnik inflacyjny CPI. Jednym z głównych założeń nowych zasad waloryzacji jest równy podział ryzyka wzrostu kosztów kontraktu pomiędzy wykonawcę a zamawiającego.

Nowy mechanizm waloryzacji zostanie w pierwszej kolejności wprowadzony do toczących się już postępowań przetargowych. Został on już zastosowany w przetargach na budowę obwodnicy Olesna w ciągu DK11 (S11) oraz budowę obwodnicy Ostrowca Świętokrzyskiego w ciągu DK9, w których otwarcie ofert zaplanowano na 6 lutego br. 

Na czym polega nowy mechanizm waloryzacji?

Nowe zasady waloryzacji kontraktów budowlanych stanowią odpowiedź Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad na sygnały o nieadekwatności dotychczasowych zasad waloryzacji, które nie oddawały faktycznego tempa wzrostu cen robót budowlanych.

Nowe zasady polegają na zastosowaniu tzw. koszyka waloryzacyjnego i są efektem kilkumiesięcznej współpracy administracji publicznej z branżą budowlaną. Działanie to wpisuje się w szerszą politykę nakierowaną na zwiększenie stabilności rynku budowalnego.

Po szczegółowym przeanalizowaniu oczekiwań i propozycji branży na początku stycznia 2019 roku przedstawiliśmy nowy system waloryzacji kontraktów budowlanych, który odpowiada potrzebom rynku. Dotychczasowe zapisy dotyczące zasad waloryzacji okazały się niewystarczająco skuteczne w świetle obecnej sytuacji rynkowej. GDDKiA niezwłocznie podjęła decyzję o zmianie tych zapisów i ustaleniu takich, które uwzględniają realia rynkowe. 

Nowy mechanizm waloryzacji opiera się o tzw. „koszyk waloryzacyjny”. W skład „koszyka”, składającego się z głównych elementów cenotwórczych wpływających na ostateczny bilans kosztowy kontraktu, wchodzą ceny produkcyjne: paliwa, cementu, asfaltu, stali, kruszywa oraz średnie wynagrodzenia pracowników branży (wszystkie z ustalonymi stałymi wagami). Dodatkowo pod uwagę brany będzie indeks zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych - wskaźnik inflacyjny (CPI), który odzwierciedla pozostałe elementy cenotwórcze, które nie zostały wyodrębnione w „koszyku” (np. produkty spożywcze, usługi edukacyjne, usługi hotelowe). Zaproponowane obecnie przez GDDKiA wskaźniki znacznie dynamiczniej reagują na sytuację rynkową niż dotychczas stosowane.  

Celem wprowadzenia transparentnej i automatycznej waloryzacji cen jest zwiększenie płynności i stabilności finansowej firm budowlanych, oraz co ważne kreowanie przewidywalności na rynku budowlanym w Polsce, a zatem poprawę rentowności kontraktów i ograniczenie ryzyka związanego z wzrostem cen towarów i usług. GDDKiA liczy, że dzięki wprowadzeniu nowego mechanizmu branża budowlana zyska większe zaufanie sektora bankowego, a co za tym idzie spadną koszty gwarancji bankowych ponoszonych przez branżę. 

Nowy system waloryzacji kontraktów umożliwi skuteczną reakcję na zmiany kosztów na rynku budowlanym. Mechanizm waloryzacyjny zakłada comiesięczną waloryzację kwot należnych wykonawcy za wykonane prace. Czynniki wpływające na waloryzację obliczane będą na podstawie wskaźników makroekonomicznych publikowanych przez GUS. 

Waloryzacja będzie dotyczyć wszystkich nowych kontraktów na roboty budowlane, zawartych na okres dłuższy niż 12 miesięcy. Nowe zasady obejmą zarówno generalnych wykonawców, jak również podwykonawców wykonujących roboty budowlane i będą stanowiły narzędzie ochrony tych drugich. Zmiana będzie dotyczyła umów zawartych zarówno pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą, jak również pomiędzy podwykonawcą a dalszymi podwykonawcami. W przypadku kontynuowania współpracy pomiędzy stronami umowy obowiązek stosowania nowych zasad waloryzacji powstaje z chwilą przekroczenia sumy okresu 12 miesięcy łącznie dla wszystkich umów o podwykonawstwo. 

Jednym z głównych założeń nowych zasad waloryzacyjnych jest to, że jedną połowę ryzyka związanego ze wzrostem kosztów realizacji kontraktów przejmują wykonawcy a drugą połowę zamawiający. Przyjęto, że 50% wartości kontraktu podlega waloryzacji. Takie podejście ma zapobiec sytuacji niekontrolowanego i nieograniczonego wzrostu kosztów inwestycji drogowych. Nowe zasady nie spowodują ponadto konieczności angażowania dodatkowych środków budżetowych.  

Kogo obejmą nowe zasady?

Nowe zasady zostaną w pierwszej kolejności wprowadzone do postępowań przetargowych będących w toku, które są obecnie na etapie przygotowywania ofert przez zainteresowanych wykonawców. Pierwsze postepowania, w których już zastosowano nowe zasady to Budowa obwodnicy Olesna w ciągu DK11 (S11) oraz Budowa obwodnicy Ostrowca Świętokrzyskiego w ciągu DK9. Otwarcie ofert w tych postępowaniach zaplanowano już na 6 lutego br. 

Zachęcamy do zapoznania się ze zgłoszonymi postulatami branży, które zostały uzupełnione o stanowisko GDDKiA. Zachęcamy również do lektury kluczowych subklauzul kontraktowych dotyczących sytuacji podwykonawców (4.4) oraz korekt wynikających ze zmiany kosztów (13.8):

• Stanowisko-GDDKiA-do-uwag-zgloszonych-przez-przedstawicieli-branzy.pdf (PDF, 742.99 KB)
• Subklauzula-138.pdf (PDF, 801.97 KB)
• Subklauzula-44.pdf (PDF, 455.39 KB)

Źródło: www.gddkia.gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl