Wyższy zasiłek pogrzebowy

Ustawa podpisana

To już pewne - od 1 stycznia 2026 roku kwota zasiłku pogrzebowego wzrośnie do 7 tys. zł. Ustawa, której projekt powstał w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, została podpisana przez Prezydenta RP.

Utrata osoby bliskiej to trudne doświadczenie, które wiąże się dodatkowo ze sporymi wydatkami. Okres żałoby to nie jest czas, w którym ktokolwiek powinien martwić się o finanse. Dlatego w ocenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej konieczne było urealnienie kwoty wsparcia w ramach zasiłku pogrzebowego. Od 2011 roku wynosił on 4 tys. zł.

To się udało, 30 maja 2025 roku ustawa, której projekt powstał w MRPiPS, została podpisana przez Prezydenta RP. Zakłada ona podniesienie kwoty zasiłku pogrzebowego do 7 tys. zł od 1 stycznia 2026 roku.

Świadczenie będzie waloryzowane

Ważna informacja jest taka, że kwota zasiłku pogrzebowego będzie waloryzowana 1 marca w sytuacji, gdy inflacja w roku poprzednim przekroczy 5%.

Dlaczego nie waloryzacja coroczna? By nie generować automatycznego wzrostu cen usług pogrzebowych – tłumaczył podczas dyskusji nad ustawą w Senacie wiceminister pracy Sebastian Gajewski.

Zasiłek celowy w przypadku nieprzewidzianych kosztów

Ustawa przewiduje również możliwość przyznania zasiłku celowego na pokrycie kosztów pogrzebu. Zasiłek będzie przyznawany niezależnie od dochodu i będzie mógł być przyznany osobie, która pokryła koszty pogrzebu:

• jeśli po zmarłym nie przysługuje zasiłek pogrzebowy,
• jeśli osoba, która pokryła koszty pogrzebu jest uprawniona do zasiłku pogrzebowego i poniosła w związku z pogrzebem nadzwyczajne, trudne do przewidzenia, niemożliwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego, koszty (m.in. transport zwłok z zagranicy).

Obecnie zasiłek celowy z pomocy społecznej może być przyznawany przez gminy w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, a także w związku z poniesieniem strat w wyniku zdarzenia losowego albo klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Co dokładnie przewuduje ustawy z dnia 9 maja 2025 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw?

W ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprowadzone zostały zmiany w przepisach dotyczących zasiłku pogrzebowego, podnoszące jego wysokość z 4000 zł do 7000 zł. Kwota ta będzie podlegała corocznej waloryzacji od 1 marca, jeżeli średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym, ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego przekroczy wskaźnik waloryzacji 105.

Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych umożliwi także podejmowanie decyzji w sprawie świadczeń (emerytur, rent z tytułu niezdolności do pracy, rent rodzinnych, dodatków pielęgnacyjnych, dodatków do rent rodzinnych dla sieroty zupełnej, zasiłków pogrzebowych) na podstawie zautomatyzowanego przetwarzania danych, przy jednoczesnym zapewnieniu dla osoby, której dotyczy podejmowane rozstrzygnięcie, prawa do otrzymania stosownych wyjaśnień co do podstaw podjętego rozstrzygnięcia oraz prawa do uzyskania interwencji ludzkiej, do wyrażenia własnego stanowiska i do zakwestionowania takiego rozstrzygnięcia.

Ustawa wprowadza analogiczne zmiany dotyczące podwyższenia kwoty zasiłków pogrzebowych w odpowiednich ustawach dotyczących służb mundurowych, tj. w :

• ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji;
• ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej;
• ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej;
• ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu;
• ustawie z dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego;
• ustawie z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym;
• ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej;
• ustawie z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa;
• ustawie z dnia 26 stycznia 2018 r. o Straży Marszałkowskiej;
• ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny.

Wysokość zasiłków w tych ustawach została ujednolicona do kwoty 7000 zł, przy zastosowaniu jednolitych zasad waloryzacji zasiłków pogrzebowych wynikających z ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Ponadto, w zmianach do ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, ustawa dodaje nowy zasiłek celowy na pokrycie uzasadnionych i udokumentowanych kosztów pogrzebu, obok już istniejącego zasiłku celowego, który może być przyznany na pokrycie
kosztów pogrzebu.

Zasiłek celowy na pokrycie uzasadnionych i udokumentowanych kosztów pogrzebu będzie mógł być przyznany osobie, która pokrywa koszty pogrzebu, jeżeli:

1. po osobie zmarłej nie będzie przysługiwał zasiłek pogrzebowy albo
2. koszty związane z pogrzebem będą nadzwyczajne, trudne do przewidzenia i niemożliwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego.

Zasiłek ten w przeciwieństwie do klasycznego zasiłku celowego z systemu pomocy społecznej będzie przyznawany niezależnie od dochodu.

Zasiłek będzie przyznawany pod warunkiem zwrotu przez osobę, której przyznano ten zasiłek, części albo całości kwoty zasiłku, jeżeli:

• tej osobie zostanie wypłacone po osobie zmarłej świadczenie od innej instytucji lub osoby, z wyłączeniem zasiłku pogrzebowego, albo
• z masy spadkowej, jeżeli osoba ta jest spadkobiercą.

Kiedy nowelizacja wchodzi w życie?

Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2026 r., z wyjątkiem przepisu dotyczącego automatyzacji decyzji (art. 1 pkt 2), który zaczął obowiązywać od dnia następującego po dniu ogłoszenia.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl