Zachowanie ważności orzeczeń o niepełnosprawności

Co przewiduje ustawa z dnia 25 września 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych?

Nowelizacja dotyczy uchylenia regulacji, która umożliwiała zachowanie ważności orzeczenia o niepełnosprawności (w okresie trwania procedury ubiegania się o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności) nie dłużej niż do dnia ukończenia przez osobę niepełnosprawną 16 roku życia.

Tym samym, jeżeli wniosek osoby z niepełnosprawnością o wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo stopnia niepełnosprawności został złożony w okresie ważności odpowiednio orzeczenia ustalającego niepełnosprawność albo stopień niepełnosprawności, to zachowuje ono ważność do czasu gdy nowe orzeczenie stanie się ostateczne, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tą ważność.

Ustawa zmienia ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, uchylając w jej art. 6bb przepis ust. 2, tj. regulację, która umożliwia zachowanie ważności orzeczenia o niepełnosprawności (w okresie  trwania procedury ubiegania się o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności) nie dłużej niż do dnia ukończenia przez osobę niepełnosprawną 16. roku życia. Wskutek uchylenia powyższego przepisu, do podmiotów objętych dotychczasową regulacją znajdzie zastosowanie zasada wyrażona w art. 6bb ust. 1 ustawy, zgodnie z którą, jeżeli wniosek osoby z niepełnosprawnością o wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności został złożony w okresie ważności odpowiednio orzeczenia ustalającego niepełnosprawność albo stopień niepełnosprawności, to orzeczenie zachowuje ważność do czasu, gdy nowe orzeczenie stanie się ostateczne, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność. Tym samym norma zawarta w art. 6bb ust. 1 będzie miała zastosowanie do osób posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, jak i osób posiadających orzeczenie o niepełnosprawności (czyli dzieci do lat 16).

Nowelizacja przewiduje również przepisy przejściowe. Do osób niepełnosprawnych, które ukończyły 16. rok życia po dniu 30 września 2024 r., znajdzie zastosowanie powyższy przepis art. 6bb ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Podobnie jak do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, dotyczących wniosków osób niepełnosprawnych o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Osobom niepełnosprawnym objętym powyższą regulacją, przewodniczący powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności wyda zaświadczenie określające nowy termin ważności dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności.

Art. 2 i art. 3 ustawy stanowią, że decyzje i rozstrzygnięcia, na mocy których przyznano prawo do świadczeń, zasiłków albo dodatków uzależnionych od niepełnosprawności (tu ustawa wskazuje na: świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu alimentacyjnego, zasiłki dla opiekunów, świadczenia lub dodatki na pokrycie kosztów utrzymania dziecka lub osoby pełnoletniej w rodzinnej pieczy zastępczej albo świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub „aktywnie w żłobku”, a także świadczenia z pomocy społecznej), wydane na podstawie orzeczeń o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności, przedłużone na podstawie art. 6bb ust. 1 nowelizowanej ustawy, zmienia się z urzędu w zakresie okresu, na jaki przyznano prawo do tych świadczeń. Powyższe regulacje mają mieć także zastosowanie do decyzji i rozstrzygnięć, w których upłynął już okres, na który przyznano prawo do świadczeń, zasiłków albo dodatków, uzależnionych od niepełnosprawności.

Przepisy przejściowe przewidują ponadto (w art. 5 ustawy), że w decyzjach ustalających poziom potrzeby wsparcia, wydanych w wyniku rozpatrzenia wniosków złożonych w okresie od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2025 r., poziom potrzeby wsparcia ustala się od dnia złożenia wniosku.

Kiedy nowelizacja wchodzi w życie?

Ustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia (tj. 8 października 2024 r.), z wyjątkiem art. 1 i art. 4, które weszły w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia 30 września 2024 r.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 44, z późn. zm.);
• ustawa z dnia 25 września 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1494).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl