Zharmonizowane prawo w sprawach międzynarodowych małżeństw
Wraz ze zwiększającą się mobilnością społeczeństw wzrasta liczba małżeństw międzynarodowych, a także rozwodów. Niejednokrotnie pojawia się problem, jakie prawo zastosować w przypadku małżonków pochodzących z różnych krajów UE. Na wtorkowej sesji plenarnej PE w Strasburgu posłowie przyjęli sprawozdanie dotyczące stosowania właściwego prawa w sprawach małżeństw międzynarodowych.
W Unii Europejskiej jest coraz więcej małżeństw mieszanych. Wpływają na to z całą pewnością otwarte granice, mobilność społeczeństw, w tym wyjazdy za granicę ze względu na pracę. Jednocześnie rośnie w Europie liczba rozwodów - coraz częściej dotyczy to także małżeństw międzynarodowych. Pojawił się problem, jakie prawo zastosować w przypadku małżonków pochodzących z różnych krajów UE lub, gdy jedno z małżonków pochodzi z kraju członkowskiego a drugie nie. Projekt zharmonizowanych przepisów w przypadku małżeństw międzynarodowych zapobiegnie sytuacjom dyskryminacji podczas starania się o rozwód lub separację.
Sprawozdanie Evelyne GEBHARDT (PSE, DE) odnosi się do rozporządzenia Rady (nr 2201/2003) dotyczącego prawa właściwego w sprawach dotyczących małżeństw międzynarodowych. W uzasadnieniu czytamy "rozbieżność krajowych przepisów kolizyjnych w połączeniu z obowiązującymi przepisami wspólnotowymi dotyczącymi ustalania właściwości sądów mogą być źródłem wielu problemów w przypadku rozwodów międzynarodowych". Dodatkowo w uzasadnieniu przyjętego przez Parlament sprawozdania, zwrócono uwagę na zaistniałe zjawisko "pędu do sądu", które polega na sytuacji, w której lepiej poinformowany małżonek próbuje wnieść pierwszy sprawę do sądu, którego prawo lepiej służy jego interesom. Problemem okazują się także rozwody, w których obywatele Wspólnoty mieszkający poza Unią Europejską, mogą napotkać trudności z uznaniem w kraju swojego pochodzenia, orzeczenia rozwodu wydanego w państwie trzecim. W związku z tym, wspólne i zharmonizowane prawo w przypadku małżeństw międzynarodowych będzie zapobiegało sytuacjom dyskryminacji podczas starania się o rozwód lub separację.
Prawo do rzetelnej informacji
Sprawą nadrzędną powinien być dostęp obydwojga małżonków do pełnej i rzetelnej informacji na temat najważniejszych aspektów prawa krajowego i wspólnotowego oraz procedur związanych z rozwodem i separacją, zanim jakiekolwiek decyzje wyboru sądu właściwego zostaną podjęte. W związku z tym, Komisja powinna regularnie uaktualniać informacje w publicznym systemie informacji dostępnym w Internecie (Europejska Sieć Sądowa w sprawach cywilnych i handlowych).
Wybór sądu
Projekt rezolucji przygotowany przez posłów zwraca uwagę, że możliwość wyboru sądu właściwego i prawa właściwego, za obopólną zgodą małżonków, nie powinien naruszać praw i równości szans obojga z małżonków.
Przyjęte sprawozdanie proponuje, że racjonalne domniemanie, że strony wybierając kraj zawarcia małżeństwa przyjmowały prawo tego kraju, jest jak najbardziej uzasadnione. Wybór prawa danego kraju powinien być w związku z tym wyborem pomiędzy prawem istniejącym w miejscu zawarcia małżeństwa, bądź zamieszkania małżonków przez ostatnie trzy lata lub też krajem pochodzenia.
Działania przeciw dyskryminacji podczas rozwodu
Posłowie proponują, że "prawo miejsca siedziby sądu" (lex fori) powinno mieć zastosowanie w przypadku, gdy może dojść do dyskryminacji jednego z małżonków przez prawo. W uzasadnieniu przytaczane są sytuacje kobiet wywodzących się z krajów trzecich wnoszące o separację lub rozwód w niektórych krajach członkowskich. Okazuje się bowiem, że w takich przypadkach zastosowanie prawa krajowego wspólnego dla małżonków utrudnia uzyskanie separacji lub rozwodu osobom zamieszkującym dane państwo członkowskie. Prawo do uzyskania separacji lub rozwodu powinno być nadrzędne.
Pary będą mogły rozwodzić się w krajach trzecich (np. ze względu na pobyt w danym kraju), ale nie kraju, w którym prawo rozwodowe zostanie uznane przez sąd z kraju członkowskiego, jak prawo dyskryminujące dla jednego z małżonków.
Dobro dziecka
Dobro dziecka przy wyborze prawa właściwego, powinno być sprawą nadrzędną oraz żaden wybór nie powinien szkodzić dobru dziecka.
Warto w tym punkcie przytoczyć także wcześniejsze prace Parlamentu Europejskiego w celu ułatwienia dochodzeń roszczeń alimentacyjnych. Polska eurodeputowana Genowefa GRABOWSKA (PES, PL) przygotowała sprawozdanie na temat trudnej sytuacji alimentacyjnej w UE w przypadku, gdy w grę wchodzą małżeństwa międzynarodowe. Przyjęte w grudniu 2007 roku sprawozdanie miało na celu stworzenie wspólnego, zharmonizowanego systemu w zakresie uznawania i wykonywania orzeczeń dotyczących świadczeń alimentacyjnych. W uzasadnieniu tego sprawozdania autorka napisała, ze uzyskanie alimentów w przypadku, gdy dłużnik mieszka za granicą, jest bardzo trudne - brak bowiem wspólnego systemu egzekwowania płatności. Już podczas prac nad tym wnioskiem, posłowie zwrócili uwagę, że rozporządzenie powinno dotyczyć każdego postępowania związanego z rozwodem czy separacją.
Evelyne GEBHARDT (PSE, DE)
Sprawozdanie na temat: Prawo właściwe w sprawach małżeńskich
Źródło: Serwis prasowy Parlamentu Europejskiego, redakcja polska
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?