Granice kontroli pracownika - opinia prawna

Opinia prawna

Tajemnica korespondencji jest jednym z filarów demokracji i swobód obywatelskich. Prawo to gwarantowane jest przez Konstytucje RP w art. 49, w którym „zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.” Już z samego brzmienia tego przepisu można wyciągnąć wniosek, iż rozmowy telefoniczne, jako forma komunikacji międzyludzkiej, objęte są tajemnicą i ich wolność od jakiejkolwiek ingerencji jest zapewniona przepisem rangi konstytucyjnej. Pomimo ogólnego charakteru przepisu 49 Konstytucji można stosować go bezpośrednio, na co zezwala art. 8 ust. 2 ustawy zasadniczej.

Poza powołanymi przepisami Konstytucji, zakaz utrwalania rozmów telefonicznych wynika także z kodeksu cywilnego. Tajemnica komunikacji, jako forma tajemnicy korespondencji jest objęta ochroną na podstawie art. 23 kodeksu cywilnego. Przepis ten ustanawia ochronę tzw. dóbr osobistych, czyli niematerialnych praw przysługujących każdemu człowiekowi, a na podstawie art. 43 k.c., także osobie prawnej. Kodeks przykładowo podaje katalog dóbr osobistych, jednak go nie wyczerpując. Wśród bezpośrednio wymienionych jest także tajemnica korespondencji, która obejmuje także taką formę komunikacji jak rozmowy telefoniczne. Bezprawne naruszenie tego dobra osobistego, a nawet zagrożenie jego naruszenia uprawnia dysponenta tego dobra do ochrony swego dobra. Przesłanką uruchamiającą ochronę jest więc bezprawność naruszenia. Jeżeli naruszenie danego dobra osobistego nie byłoby bezprawne, dysponent tego dobra nie mógłby domagać się przewidzianej w kodeksie cywilnym ochrony.

Stoimy na stanowisku, że nie mamy jednak do czynienia z naruszeniem tajemnicy korespondencji w sytuacji gdy nagrywana jest rozmowa między pracownikiem firmy a klientem. Stronami takiej rozmowy są bowiem: klient oraz firma- działająca przez swego pracownika. W takim przypadku nie zostaje, więc naruszona tajemnica korespondencji skoro treść rozmowy jest rejestrowana na potrzeby firmy i jest znana firmie, a więc jak gdyby drugiej stronie rozmowy. Jeżeli teraz treść owej nagrywanej rozmowy jest wykorzystywana w ramach firmy i nie jest udostępnianą osobom trzecim tj. w żaden sposób z firmą nie związanych wówczas naszym zdaniem nie może być mowy o naruszeniu tajemnicy korespondencji. Dlatego też uważamy, że nie jest konieczne uzyskanie zgody klientów na utrwalenie rozmowy telefonicznej.

Zgoda pracownika

Pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy. Oznacza to, że zobowiązany jest do wykonywania poleceń pracodawcy zgodnych z prawem, które nie godzą w godność i inne dobra osobiste pracownika (art. 11[1] k.p.). W analizowanej sytuacji pracownicy przeprowadzają rozmowy telefoniczne w ramach wykonywanej pracy. Utrwalanie rozmów telefonicznych ma na celu kontrolę jakości pracy pracowników, do jakiej pracodawca zawsze ma prawo. W tym wewnętrznym stosunku pracodawca-pracownik nie jest konieczne uzyskiwanie sformalizowanej (specjalne oświadczenie) zgody pracownika, gdyż kontrola jego pracy stanowi uprawnienie pracodawcy.
Poza tym, pracownicy wiedząc o utrwaleniu rozmowy, w sposób dorozumiany wyrażają na to utrwalenie zgodę. W przypadku pracowników nie jest konieczne uzyskanie specjalnej zgody.