Kara umowna w obrocie gospodarczym - opinia prawna
Zleciłem spółce cywilnej wykonanie robót budowlanych. Firma nie dotrzymała terminu realizacji umowy. Zamierzam więc naliczyć kary umowne przewidziane w umowie.
- Jaką procedurę postępowania powinienem zachować?
- Czy muszę czekać do zakończenia realizacji umowy, aby wystąpić o pierwszą "ratę" kar umownych?
- Czy wezwanie do zapłacenia kar umownych mogę skierować tylko na adres spółki, czy też na adresy poszczególnych wspólników?
Porada prawna:
Naliczanie kary umownej nie jest obowiązkiem strony umowy, lecz jej uprawnieniem. Z tego też powodu, jeżeli zaistniały okoliczności, które powodują, że umowa nie została wykonana należycie, strona umowy ma wiele możliwości dochodzenia swoich praw, w zależności od zaistniałej sytuacji i w zakresie stworzonym przez umowę oraz przepisy prawa. Zakładamy wolę skorzystania z jednej z tych możliwości (naliczenia kary umownej) oraz fakt, iż zostały spełnione przesłanki, które uprawniają do naliczenia tej kary, tzn., że wykonawca opóźnia się ze spełnieniem świadczenia i nie są spełnione żadne z przesłanek przewidzianych w umowie, które uprawniałyby wykonawcę do przedłużenia terminu wykonania robót.
W tej sytuacji ani zawarta umowa ani przepis prawa nie są ograniczeniami stanowiącymi, że kary umownej można dochodzić jedynie w całości, po zakończeniu realizacji umowy. A zatem można jej dochodzić w całości lub w części, nawet przed zakończeniem realizacji przedmiotu umowy.
Przed ewentualnym wystąpieniem na drogę sądową dobrze jest podjąć inne próby uzyskania kwoty należności, w szczególności poprzez wezwanie do zapłaty. Wezwanie należy przesłać lub dostarczyć w taki sposób, aby mieć potwierdzenie nadania bądź potwierdzenie otrzymania wezwania, gdyż odpis wezwania trzeba będzie dołączyć do ewentualnego pozwu w tej sprawie. W razie braku zapłaty, można wnieść pozew do sądu.
Jednak, jeżeli wykonawca nie zapłaci kwoty kary umownej, zgodnie z wezwaniem, korzystne będzie dokonanie potrącenia kary umownej z kwoty ostatecznego rozliczenia z wykonawcą robót.
Ponieważ w umowie nie ma zastrzeżonej procedury dochodzenia zapłaty kary umownej od kontrahenta należy przyjąć, że obowiązek jej zapłaty powstaje już z chwilą spełnienia się przesłanek wskazanych w umowie. Nie ma także żadnej wymaganej prawem formy, w jakiej żądanie powinno być wyrażone, jednakże wezwanie do zapłaty kary umownej jest wskazane ze względów, o których mowa niżej.
Już od dnia wskazanego w umowie (o ile taki termin został określony), można żądać zapłaty kary umownej.
Umowa została zawarta ze spółką cywilną, a zatem faktycznie z osobami, które tę spółkę tworzą, tj. ze wspólnikami. Wezwanie do zapłaty można skierować zarówno do wspólników, adresując na miejsce prowadzenia przez nich działalności gospodarczej, jak i do każdego z nich z osobna, ponieważ za zobowiązania spółki cywilnej każdy ze wspólników odpowiada osobiście, całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi wspólnikami. Spółka cywilna jest bowiem w istocie umową kilku osób.
Jednakże, ponieważ ewentualna sprawa sądowa będzie rozpatrywana przez sąd gospodarczy należy wspomnieć, że wymogiem postępowania w sprawach gospodarczych jest, aby przed wniesieniem pozwu podjąć próbę ugodowego załatwienia sprawy, np. poprzez wezwanie do dobrowolnego spełnienia świadczenia (wezwanie należy następnie dołączyć do pozwu). Ponieważ omawiana sprawa, jest sprawą z zakresu prowadzonej przez wspólników spółki cywilnej działalności, wystarczające jest przesłanie tegoż wezwania na adres prowadzonej przez nich działalności (taka jest również praktyka obrotu gospodarczego).
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?