Podatek VAT i podatek dochodowy a usługi edukacyjne - opinia prawna

Porada prawna

Podstawą prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego w przypadku zakupu usług od kontrahentów zagranicznych jest ich klasyfikacja w pierwszej kolejności wg Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, a następnie ich „przyporządkowanie” do regulacji ustawy o podatku od towarów oraz regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika jedynie, że usługa wykonana przez kontrahenta niemieckiego z dużym prawdopodobieństwem jest usługą szkolenia (nauki), lecz - bez analizy szczegółowej umowy, czy zakresu zlecenia - pewności takiej nie mamy.

Podatek od towarów i usług

Art. 27 ustawy o podatku od towarów i usług reguluje kwestie związane z określeniem miejsca wykonania usług.

Zasada ogólna nakazuje przyjąć, iż miejscem świadczenia usługi jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę (ust. 1). W takim zakresie - w tym stanie faktycznym - miejscem świadczenia usługi byłyby Niemcy. Od zasady tej jednakże przewidziano wyjątki, enumeratywnie wymienione w ust. 2 i ust. 4 tegoż artykułu. Analiza ich treści (opisanych wyjątków) w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego, pozwala przyjąć, iż do danego stanu faktycznego będzie mieć zastosowanie przepis art. 27 ust. 2 pkt. 3 a) ustawy o VAT, jako że przeprowadzenie egzaminu mieści się w zakresie świadczenia usług związanych z nauką. Oznacza to, że miejscem wykonania usługi jest miejsce, gdzie usługi faktycznie zostały świadczone - czyli Polska.

W przypadku usług nauki zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT jest usługobiorca, o ile podatek należny z tego tytułu nie został rozliczony przez usługodawcę. To oznacza, że Państwa przedsiębiorstwo powinno rozliczyć podatek VAT z tytułu importu usługi (czyli faktura wewnętrzna VAT z wykazanym podatkiem należnym oraz naliczonych do odliczenia), z zastrzeżeniem poniższych uwag.

Jeśli przyjąć, że zaklasyfikowanie wg PKWiU wykonanej usługi jest prawidłowe i, że rzeczywiście miało miejsce świadczenie usług mieszczących się w definicji usług naukowo - badawczych (PKWiU 73) bądź w zakresie usług edukacji (PKWiU 80), to wówczas zgodnie z Załącznikiem nr 4 do ustawy o VAT, usługi te korzystają ze zwolnienia przedmiotowego z podatku od towarów i usług. A to z kolei wyklucza możliwość uznania wykonanej usługi za import usługi, gdyż jeden z warunków łącznych nie został spełniony. Albowiem z importem usług mamy do czynienia tylko wówczas, gdy łącznie są spełnione następujące warunki:

• usługodawca jest spoza terytorium RP,

• usługobiorcą jest czynny podatnik VAT w RP,

• usługodawca nie rozliczył podatku VAT w RP,

• usługobiorca zawsze jest zobowiązany do rozliczenia podatku VAT z tytułu usługi wykonanej przez usługodawcę.

Ostatni warunek nie jest spełniony, gdyż usługobiorca w tym przypadku nie jest zobowiązanym do rozliczenia VAT (usługi zwolnione z VAT). Oznacza to że miejscem opodatkowania usługi jest - zgodnie z zasadą ogólną z art. 27 ust. 1 - miejsce gdzie świadczący usługę posiada siedzibę (Niemcy).

Reasumując zatem powyższe rozważania - nie jesteście Państwo zobligowani do odprowadzania podatku VAT.

Podatek dochodowy od osób prawnych

Wspomniany przez Państwa art. 21 pdop odnosi się do dochodów uzyskiwanych przez podmioty zagraniczne z tytułu usług świadczonych na terytorium RP. Zasadą jest, że w przypadku zakupu usług wymienionych w tymże przepisie podatnik polski powinien pobrać podatek w wysokości 20 %, przy czym przepis ten stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które często nie przewidują takiego podatku bądź nakazują płacić go w mniejszej wysokości. Warunkiem skorzystania z preferencyjnego opodatkowania wprowadzonego umowami bilateralnymi bądź uniknięcia całkowitego zapłaty podatku jest konieczność przedstawienia przez świadczącego usługę tzw. certyfikatu rezydencji, stwierdzającego, że z tytułu swych dochodów podlega on opodatkowaniu w kraju pochodzenia (art. 26 pdop).

Jednakże wśród usług, co do których istnieje obowiązek pobrania podatku w wysokości 20 % przez polskiego podatnika - art. 21, nie ma wymienionych usług szkolenia. Oznacza to, że w takim przypadku podatek u źródła nie wystąpi, a certyfikat nie jest potrzebny.

Podsumowanie

Podkreślamy, że prawidłowe zastosowanie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, a także ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zależy od prawidłowej klasyfikacji zakupionej usługi. Jeśli macie Państwo wątpliwości w tym zakresie, należy zwrócić się do GUS z wnioskiem o dokonanie klasyfikacji.

Dodatkowo zaznaczamy, że uznanie przez Państwa, że jednak były to np. usługi doradcze, a nie nauki/szkolenia, wywołają całkowicie odmienne skutki podatkowe. I tak: wg ustawy o VAT będzie to import usługi, z tytułu której usługobiorca będzie zobowiązany rozliczyć VAT, a wg ustawy o podatku dochodowym do niepobrania podatku u źródła (umowa bilateralna z Niemcami nie przewiduje pobrania takiego podatku) niezbędny będzie certyfikat rezydencji.