Brak adresu spółki a bezskuteczność egzekucji
Pytanie:
"Jak wiadomo, jeżeli egzekucja komornicza przeciwko spółce z o.o. okaże się bezskuteczna, wówczas za jej długi odpowiada zarząd. W doktrynie i orzecznictwie panuje zgodność co do tego, że odpowiedzialność taką ponosi zarówno ten zarząd, za którego powstał dług, jak i każda następna, nazwijmy, ekipa. Czyli, jak rozumiem, jeżeli spółka z o.o. zostanie sprzedana już po zaciągnięciu długu, to nie zwalnia z odpowiedzialności dotychczasowego zarządu sprzed sprzedaży spółki, jeżeli egzekucja długu od sprzedanej spółki (ze zmienionym zarządem) okaże się bezskuteczna. W praktyce często trafiają się sytuacje, w których zadłużona spółka zostaje sprzedana dla celów przestępczych, tzn. podstawia się tzw. "słupa", często jest to osoba bezdomna, po czym w krótkim czasie dokonywane są wyłudzenia przez taką spółkę i ślad po niej urywa się. Okazuje się, że nie ma jej pod oficjalnym adresem jej siedziby, pismo - wezwanie do zapłaty wraca z adnotacją np. "adresat wyprowadził się". Oczywiście aktualnego adresu taka spółka już nigdy mieć nie będzie i nie dokona aktualizacji w KRS, a "słup" być może już nie żyje, zabity dla zatarcia śladów przez bandytów - inspiratorów procederu. Jednakże w świetle przytoczonych na wstępie uregulowań prawnych, mając taki właśnie przypadek, chciałbym zwrócić dochodzenie roszczenia przeciwko zarządowi, który je zaciągnął, zanim sprzedał spółkę. Potrzebuję jednakże decyzji o umorzeniu bezskutecznego postępowania egzekucyjnego przeciwko spółce (aktualnie "widmo") istniejącej już tylko na papierze. Albo dowodu dla sądu na okoliczność wykazania, że nie można wyegzekwować należności od tej spółki (bo jej nigdzie nie ma). Czy nakaz zapłaty uprawomocni się, skoro do sądu wróci nakaz z adnotacją, że adres spółki jest nieaktualny? Zapewne nie i zostanę zobowiązany do przedłożenia aktualnego adresu, którego przecież nie ma. Co mam zrobić, ustanowić kuratora dla doręczeń, aby nakaz uprawomocnił się, a następnie abym uzyskał od komornika (który, załóżmy, pofatyguje się pod wskazany adres aby potwierdzić, że spółki nie ma) pismo o umorzeniu bezskutecznej egzekucji, uprawniające mnie do wystąpienia przeciwko zarządowi sprzed daty sprzedaży spółki?"
Odpowiedź prawnika: Brak adresu spółki a bezskuteczność egzekucji
Zgodnie z art. 492[1] § 1 kpc, jeżeli doręczenie nakazu zapłaty nie może nastąpić dlatego, że miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju, sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty, a przewodniczący podejmuje odpowiednie czynności.
§ 2. Jeżeli po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej, zdolności procesowej albo organu powołanego do jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami kodeksu, sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i wydaje odpowiednie postanowienie.
Na marginesie można wskazać, iż z przepis ten można rozumieć w ten sposób, że nie jest możliwe ustanowienie kuratora dla doręczeń na podstawie art. 143 kpc (tak M. Jędrzejewska w M. Jędrzejewska, T. Ereciński, J. Gudowski,Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga, Postępowanie zabezpieczające, Warszawa 2007 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, wydanie II).
Zgodnie z art. 479[4] kpc ograniczenie, o którym mowa w § 1 kpc nie dotyczy postępowania w sprawach gospodarczych. Przepis ten obowiązuje od 20 marca 2007 r. Oznacza to, ze w przedstawionym wypadku, jeśli adres pozwanej spółki nie jest znany, można ustanowić kuratora do doręczeń i nakaz zapłaty dzięki temu nie zostanie przez sąd uchylony, co z kolei umożliwi złożenie do komornika wniosku o egzekucję. Ustanowienie kuratora do doręczeń nie jest jednak naszym zdaniem konieczne wobec brzmienia art. 133 § 2a kpc. Zgodnie z nim pisma procesowe dla przedsiębiorców i wspólników spółek handlowych, wpisanych do rejestru sądowego na podstawie odrębnych przepisów, doręcza się na adres podany w rejestrze, chyba że strona wskazała inny adres dla doręczeń. Jeżeli ostatni wpisany adres został wykreślony jako niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy i nie zgłoszono wniosku o wpis nowego adresu, adres wykreślony jest uważany za adres podany w rejestrze. Dotyczy to także pierwszego pisma w sprawie.
Zgodnie z art. 299 ksh, odpowiedzialność zarządu za zobowiązania spółki powstaje, jeśli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Brzmienie tego przepisu sugeruje, że wierzyciel musi dojść do etapu egzekucji i uzyskać potwierdzenie jej bezskuteczności – poprzez postanowienie o umorzeniu egzekucji.
W doktrynie ugruntowany jest jednak pogląd, że wierzyciel może wykazywać w zasadzie wszelkimi środkami dowodowymi bezskuteczność egzekucji. Takim dowodem może być na przykład bezskuteczna próba egzekucji przeprowadzona przez innego wierzyciela czy bezskuteczna egzekucja administracyjna. Uznanie, że egzekucja byłaby bezskuteczna może nastąpić także wtedy, gdy np. jedyny majątek spółki jest obciążony już w stu procentach czy nawet ponad miarę hipoteką czy zastawem. Nie można wykluczyć, iż również w przedstawionej sytuacji okoliczności świadczyłyby za uznaniem bezskuteczności egzekucji bez konieczności jej przeprowadzania.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?