Charakter i skutki pokwitowania

Odpowiedź prawnika: Charakter i skutki pokwitowania

Pokwitowanie definiuje się jako pisemne oświadczenie wierzyciela, który potwierdza odbiór świadczenia spełnionego przez dłużnika. Przepis regulujący kwestie związane z pokwitowaniem (art. 462 Kodeksu Cywilnego – kc) nie wymaga dla ważności pokwitowania żadnej formy szczególnej (np. aktu notarialnego, czy kwalifikowanej formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi), zatem wynikający z istoty i definicji pokwitowania wymóg pisemności, wiążący się wyłącznie z kwestiami dowodowymi, spełniony jest już wtedy, gdy pokwitowanie zostało sporządzone na kartce papieru i podpisane. Trudno w takim wypadku mówić o „fałszywości” pokwitowania. Jeżeli interes dłużnika tego wymaga, może on żądać pokwitowania w formie szczególnej, np. z podpisem notarialnie poświadczonym w razie zaspokojenia wierzytelności hipotecznej. Jednakże niedochowanie tej formy mimo uzasadnionego interesu dłużnika w jej zachowaniu, nie pociąga za sobą nieważności pokwitowania jako oświadczenia woli wierzyciela ani tym bardziej nie ogranicza praw dłużnika, który świadczenie spełnił, do świadczenia wzajemnego, które nabył od swego wierzyciela w zamian. Pokwitowanie, jako pisemne oświadczenie wiedzy wierzyciela, stanowi jedynie potwierdzenie spełnienia należnego wierzycielowi świadczenia przez dłużnika; brak jego wystawienia, a tym bardziej dość „luźna” forma jego sporządzenia (wyrwana kartka papieru) nie przesądza o niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, a samo sporządzenie pokwitowania nie jest przesłanką konieczną do nabycia praw dłużnika to świadczenia wzajemnego (tj. tego, które otrzymuje w zamian za swoje świadczenie od swego wierzyciela). Treść pokwitowania wynika z samej jego nazwy – musi zawierać oświadczenie o potwierdzeniu odbioru świadczenia spełnionego przez dłużnika. Obok samego potwierdzenia faktu spełnienia świadczenia (w całości lub w określonej części; poprzez użycie sformułowania: „kwituję odbiór...”), konieczne będzie oznaczenie osoby wierzyciela, jak i dłużnika, wskazanie tytułu zadłużenia oraz określenie daty i miejsca przyjęcia świadczenia. Wystawca pokwitowania powinien je podpisać. Ma to być podpis własnoręczny (por. art. 78). Podpisu w każdym razie nie można złożyć znakami maszyny do pisania, faksymilą, stampilą itp.